Ekonomiyi dar boğazdan kurtarmak için ek MTV ödemek zorunda kalan araç sahipleri şimdi de kayıt dışı akaryakıt için kurulan UTTS ‘icadıyla’ karşı karşıya. 5 liralık çipi, 2 bin 700 liraya arabasını vidayla deldirerek taktıran vatandaş isyanda. “Kayıt dışı akaryakıt sorununun muhatabı aracına yakıt alan vatandaş değil” diyen uzmanlar ise uygulamanın kaldırılması çağrısında bulundu.
YÜK NİYE ARAÇ SAHİPLERİNİN SIRTINDA
Akaryakıt piyasasındaki vergi kayıp ve kaçaklarını önlemek bahanesiyle Temmuz 2025’ten itibaren tüm taşıtlara çip taktırma zorunluluğu getirildi. Denetim için daha uygun yollar olmasına rağmen başlatılan uygulama vatandaşı isyan ettirdi.
UYGULAMA DERHAL İPTAL EDİLMELİ
Prof. Ersan Şen, “Kayıt dışı akaryakıt satışı varsa; bu sorunun muhatabı, aracına yakıt alan vatandaş değildir. O zaman vatandaşa külfet de yüklenmemelidir” diyerek uygulamanın iptal edilmesi gerektiğini söyledi. Kamuoyundan da iptal çağrıları yükseldi.
ÇİP TAKTIRMAMANIN CEZASI 28 BİN TL
Uygulama ile vatandaşın cebinden 2 bin 700TL çip için, 900TL de montaj için çıkıyor. Aparatın takılması için araç vidayla deliniyor. Araç kiralayanlar, kiralık aracı iade ederken çip taktırmak zorunda. Aksi halde cezası 28 bin TL.
MİLLİ GÜVENLİK SORUNU VAR MI
UTT sisteminde İsrail firmasının tek yetkili olduğu iddialarını Bakanlık reddetti. Teknoloji Uzmanı Ekinci ise 6500 akaryakıt istasyonunun sistemini kuran İsrail kökenli firmayı işaret ederek milli güvenlik sorununa dikkat çekti.
ARAÇ SAHİPLERİ İSYANDA
Karar'ın haberine göre, Akaryakıt piyasasındaki kayıt dışı ekonomiyi azaltmak isteyen hükümet, faturayı vatandaşa kesti. Yeni dönemde araçlara UTTS çipi takılması zorunlu oldu. 5 liralık çipe 2 bin 700 lira fiyat biçildi. Ballı piyasanın hakiminin ise İsrailli firma olduğu ileri sürüldü. Vatandaşın itiraz hakkı olmadığı uygulamada iş muhalefet partilerine düşüyor. Muhalefetten de bu konuda ilk adımlar gelmeye başladı.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ticari araçlar için yürürlüğe girdi. Ayrıca, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren satın alınacak hem bireysel hem ticari tüm sıfır taşıtlara, UTTS’ye dahil olma ve zorunluluğu da getirildi. Bu sistemin amacının, akaryakıt piyasasındaki kayıt dışı ekonomiyi azaltmak, vergi kayıp ve kaçaklarını önlemek ve haksız rekabeti engellemek olduğu belirtiliyor. Ancak uygulama vatandaşı isyan ettirdi. Çünkü uygulama ile vatandaşın cebinden 2 bin 700 lira çip parası, 900 lira da montaj bedeli çıkıyor. Üstelik aparatın takılması için araç vida ile delinecek. Görüşlerine başvurduğumuz vergi uzmanları uygulamanın yasal zemine oturtulduğunu ve vatandaşın itiraz hakkının olmadığını belirtiyor. Bu noktada işin muhalefete düştüğünü dile getiren Vergi Mükellefi Savunucuları Derneği Başkanı Mehmet Kaynak, “Uygulama kanunlaştığı için vatandaşın bireysel olarak itiraz etme hakkı yok. Ancak muhalefet Anayasa Mahkemesi’ne başvurup iptaline yönelik dava açabilir” dedi. Hükümet kayıtdışı akaryakıt satışını engelleyemedi. Bu sorunu da dahice(!) bir yöntemle çözdü. Aslında sorun kamu adına çözüldü, ama en büyük mağdur cumhur oldu. Zaten bu alanda Taşıt Tanıma sistemi varken Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) adında yeni bir yükümlülük getirildi.
SÜRE UZATILDI AMA SORUN BÜYÜK
Çıkarılan kararname ile 31 Ocak son gündü. Ancak kargaşa nedeniyle, kayıt için başvuru tarihi 31 Aralık 2025’e kadar uzatıldı. Bu uygulama binlerce kişi ve şirket tarafından eleştiri bombardımanına tutuldu. Kiralık araç kullananlar ise ayrıca dertli. Çünkü kiralık araçlar iade edildiğinde aracı kiralayanlar yeni çip taktırarak vermek zorunda. Aksi taktirde bir de 28 bin lira ceza ödeyecek. Yani UTTS araç filosu kiralayanlar için çok önemli bir gider kalemi oldu. Konu çok büyük kitleleri ilgilendirince ve vatandaşın sesi yükselince iki bakanlığın da dikkatini çekti.
KONU BAKAN ŞİMŞEK’İN MASASINDA
Kulislerde konuşulanlara göre bakanlıklar uygulamadan vaz geçmeyecek ama tartışma yaratan yüksek maliyetler mercek altında tutulabilecek. Konuyu gündeme getiren Ömer Ekinci, Karar Ekonomi’ye konuştu. Ekinci, uygulamayla ilgili şikayetlerin bakanlık seviyesinde dikkat çektiğini, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de şikayetleri değerlendireceğini belirterek, “Yapıcı orta yol için Bakan Şimşek Darpane’den bilgi istemiş. Karar geri alınamayabilir ama şirketlerin en büyük gideri akaryakıt alımında iptal edilen bazı kazanımları iade edilebilir. Önceden akaryakıt gideri yüzde 100 vergiden düşülebiliyordu. Yakın zamanda bunu yüzde 70 ile sınırladılar. Yani her 100 bin liralık alımda 30 bin lira zarar söz konusu oldu. Bu hak geri verilirsin” dedi.
KARAR ANAYASAYA AYKIRI
Yazdıklarına her hangi bir itiraz gelmediğini bunun haklılıklarının göstergesi olduğunu belirten Ekinci, konunun Anayasa mahkemesine taşınmasına ilişkin çalışma başlatılacağını da söyledi. Ekinci, “Anayasa uzmanı profesörler de bu kararın anayasaya aykırı olduğunu dike getirdi. Profesör Doktor Ersan Şen yaptığı açıklamada uygulamanın iptal edilmesi gerektiğini söyledi. Benim de kurucu üyesi olduğum Anahtar Partisi de iptal başvurusu konusunda çalışma başlattı” dedi. Devlet UTTS’yi hem zorunlu tuttu hem de maliyeti 5.5 lira olan çipin neredeyse 500 kat fazlasına satın alınmasını kararlaştırdı. Bu durum akıllara bu işlerden nemalanacak şirketlerin kimler olduğunu da getirdi. Neden 5.5 liralık maliyeti olan çipleri fahiş fiyat ödeyerek satın alıyoruz. Bu işleri Türkiye’de hangi şirket yapıyor? İşte bu nokta, tüm bu tartışmalardan daha da ilginç. Çünkü bu işleri, İsrailli bir firma olan ancak Gazze soykırımı nedeniyle ABD’li gibi görünen, Türkiye’de 6 bin 500 akaryakıt istasyonunun tüm teknolojisini, otomasyonunu, pompa sistemlerini kuran, adeta tekel gibi çalışan TURPAK yapıyor. Bu konuda X Platformu’nda yayınlar yapan yazılımcı ve girişimci iş insanı Ömer Ekinci, şirket konusunda ilginç bilgiler verdi. Ekinci’nin yazdıklarına göre TURPAK’ın müşterileri OPET, Shell, Petrol Ofisi, Sunpet, Aygaz, BP, Aytemiz, mOil, Milangaz… Yani neredeyse tüm akaryakıt şirketleri. TURPAK, şu andaki araçlara UTTS montajını yapan en büyük şirket. Öyle ki UTTS.org u bile almışlar, girdiğinizde TURPAK’a ulaşıyorsunuz. Anlıyoruz ki UTTS’nin en büyük paydaşı TURPAK. Pastanın en büyük dilimi de onun. Araçlardaki UTTS modülünü okuyacak olan pompa sistemindeki UTTS sistemini akaryakıt istasyonlarına kuran şirket yine TURPAK. Yine Ekinci’nin yazdıklarından öğreniyoruz ki
TURPAK da eskiden ORPAK adında bir İsrailli şirketin Türkiye’deki şirketiydi. ORPAK’ın sahibinin ismi Hayim Kohen. Sonra Gilbarco Veeder-Root isimli bir Amerikalı şirket ORPAK’ı 2018’de satın alıyor.
ORPAK İsrailli bir şirketken CEO’su olan Shay Bakfan isimli bir Yahudi yönetici şu anda Gilbarco Veeder-Root’un bir başka şirketi olan Vontier’in CEO’su.
İSRAİLLİ ŞİRKETLERE ABD ŞEMSİYESİ
Ekinci, Gilbarco Veeder-Root şirketinin aldığı tek İsrailli şirketin ORPAK olmadığını da dile getiriyor ve konu ile ilgili bilgilerini, “2015 yılında da yine İsrailli Odysii isimi bir şirketi satın almış. 2004 yılında kurulan Tel Aviv merkezli Odysii, istihbarat yazılım çözümleri sağlayan küresel bir yazılım şirketi. Ama ne hikmetse bu İsrailli istihbarat yazılımları şirketi satın alındıktan sonra ortadan kaybolmuş. Odysii.com’a erişilemiyor. Yani şirketi bünyenin içinde eritmiş. Odysii ortadan kaybolmuş. israilli şirketlere yönelik dünyada oluşan tepki sonucu birçoğunun ABD şirketi gibi görünmeye başladığını biliyoruz. Gilbarco Veeder-Root için gizli İsrailli bir şirket demek için elimizde bir delil yok. Ama yukarıdaki satın almalar enteresan. Ve sonuç olarak bu şirketin Türkiye’deki şirketi Türkiye’de 6 bin 500 adet petrol istasyonunu tepeden tırnağa yönetiyor. Tek tuşla hem de. Bu yetmiyormuş gibi bir de UTTS’nin araçlara montajının da en büyük oyuncusu yine TURPAK, yani Amerikan Gilbarco Veeder-Root şirketi” diye özetliyor.
İSİMLER TARİH OLUYOR LOGOLAR AYNI
Şirketlerle ilgili tek ilginçlik bunlarla da sınırlı değil. Ekinci X platforumda yaptığı açıklamalarda logoların da dikkat çekici olduğumu belirterek şu bilgileri paylaştı: “Enteresan olan bir durum da şu, Gilbarco, ORPAK’ı satın alıyor, ORPAK ismi tarihe karışıyor ama hem Gilbarco, hem de TURPAK, ORPAK’ın logosundaki amblemi (Kırmızı - Mavi - Yeşil ) kullanmaya devam ediyor. İlginç değil mi?
İsrail bağlantısını hiç görmesek, yok saysak bile Türkiye’deki milyonlarca aracın akaryakıt alıp alamaması ve binlerce istasyonun akaryakıt satıp satamaması bir Amerikan şirketinin kurduğu sisteme bağlı. Acil bir durumda, bir seferberlik halinde arabalarımıza binip akaryakıt istasyonuna kadar gidebiliriz. Sadece biz değil, ambulanslar, polis ve askeri araçlar, itfaiye araçları... Peki ya sonrası?”
İŞÇİLİK ÇOK KÖTÜ
Ekinci çiplerle ilgili de ilginç anekdotlar verdi. 2 bin 700 TL’ye araçlara takılması zorunlu tutulan UTTS aparatının içinde sadece bir RFID çipi olduğunu belirten Ömer Ekinci, “Bizim işimiz bu olduğu için size maliyetini söyleyeyim. 5000 adet alırsanız birim 0.15 dolar yani 5.5 TL. Dışındaki plastik kapağı öyle kalitesiz yapmışlar ki, herhangi bir meslek lisesine gidin oradaki bir öğrenci projesine böyle bir kapak yapsa o dersi geçemez. Şöyle bağırıyor bu fotoğraf: “Biz bir karar alacağız, maliyetinin 540 katına size satacağız, kaliteli yapmak için hiçbir çabamız olmayacak, siz de mantıklı ya da mantıksız diye sorgulamadan tıpış tıpış gidip taktıracaksınız” dedi.
İSRAİL’İN LÜBNAN’DA PATLATTIĞI TELSİZLER AKLA GELİYOR
Ekinci’nin X’te yazdığı yazılar milyonlarca okundu. Binlerce yanıt yazıldı. Bunlar arasında en ilginci ise, 17 ve 18 Eylül 2024 tarihlerinde, Hizbullah tarafından kullanılması planlanan binlerce çağrı cihazı ve yüzlerce telsizin İsrail’in yaptığı manyetik saldırı sonucu Lübnan ve Suriye’de eş zamanlı olarak patlamasına yapılan atıf oldu. Aralarında en az 12 sivilin de bulunduğu 42 kişinin hayatını kaybettiği saldırıyı hatırlatan vatandaşlar, aynısının bu çiplerle olma tehlikesini tartıştı. Bir diğer vatandaş tepkisinde ise, “Devlet diyor ki “Ben akaryakıt istasyonlarındaki kaçağı önleyemiyorum, ey vatandaşım sen bana yardım edeceksin”. “Peki pek kıymetli devletim edeyim tabi ne yapmam lazım?” dediğinizde cevap şu “5 liralık bir çipi 2 bin 700 liraya arabanı vidayla delmek suretiyle takacağım. Yetmez, bir de arabayı sattığında o çip çöp olacak ve yeni arabana yeniden alacaksın. Yoksa sana 28 bin TL’ye kadar ceza kesebilirim.”