Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Trump ile görüşmesine sayılı saatler kala flaş bir iddia gündeme geldi. ABD basını, Erdoğan’ın Beyaz Saray’daki görüşmeye 50 milyar dolarlık ‘alışveriş listesi’ ile gideceğini yazdı.
ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından Bloomberg, bugün ABD'nin başkenti Washington'da bir araya gelecek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump'ın görüşmesi öncesinde dikkat çekici bir analiz yayınladı.
Bloomberg, "Erdoğan'ın Trump'ı Beyaz Saray'da 50 milyar dolarlık alışveriş listesiyle ziyaret edecek" başlığını kullanırken, "Erdoğan, altı yıl sonra ilk kez Beyaz Saray'ı ziyaret edecek ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) iki üyesi arasındaki gergin ilişkileri düzeltmeyi amaçlayan bir dizi anlaşma getirecek" yorumu yapılırken, "Trump ile yapılacak görüşmenin, Türkiye'nin Lockheed Martin Corp. savaş uçakları ve Boeing Co. uçaklarından 50 milyar doların üzerinde sıvılaştırılmış doğal gaza kadar her şeyi satın almasının önünü açması bekleniyor" denildi. Bloomberg, bu iddiaları ismini açıklamak istemeyen Türk yetkililere dayandırdı.
"ANKARA İÇİN AVANTAJLAR AÇIK"
Haberde, "Ankara için de avantajlar açık. Erdoğan, iki yıl önce yeniden seçilmesinin ardından Türkiye'nin Batı ittifakındaki yerini koruma konusundaki kararlılığını vurgulamak istiyor. Erdoğan, alışılmadık ekonomi politikalarından vazgeçerek ve eski Merrill Lynch stratejisti Mehmet Şimşek'i maliye bakanı olarak atayarak uluslararası yatırımcıları şimdiden rahatlatmış durumda" hatırlatması yapıldı.
Öte yandan Erdoğan'ın bu görüşmeyi son dönemde birçok konuda anlaşmazlık yaşayan Ankara-Washington hattındaki ilişkileri düzeltmek için bir fırsat olarak gördüğü de belirtildi.
İki ülke arasında yapılması beklenen en büyük anlaşmalardan birinin havacılık alanında olabileceği belirtilirken, Türk yetkililer Boeing ve Lockheed Martin'den yüzlerce uçak ve savaş uçağı alınabileceğini söyledi.
Bloomberg ayrıca, Trump'ın F-35 konusundaki sorunun çözülebileceğinin sinyalini verdiğini hatırlatırken Türkiye'nin ayrıca Suriye'deki PKK uzantıları ile Suriye'deki merkezi yönetim arasında anlaşma yapılması konusunda ABD'nin desteğini istediğinin de altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasındaki kritik zirve öncesi görüşmenin ayrıntıları da belli oldu.
Ankara'nın görüşmede ABD yönetiminin arzuladığı büyük hacimli silah ve ticaret anlaşmalarını lehine kullanmak istediği kaydedilirken Ankara'nın Rusya'ya daha sıcak yaklaşan Trump yönetimi ile ilişkilerin daha güçlü olacağını umduğu kaydedildi.
Reuters kritik zirveye ilişkin değerlendirmesi şöyl
TEK SÜRTÜŞME KONUSU: İSRAİL-GAZZE
Kendi ülkelerinde gün geçtikte otokrasiye kaydıkları yönünde eleştiriler alan Erdoğan ve Trump, Trump'ın ilk başkanlık döneminde inişli çıkışlı bir ilişki yürütmüştü. Ancak, ikinci başkanlık döneminde iki liderin, geçmişteki en büyük anlaşmazlıklardan biri olan Suriye konusundaki görüşleri benzer noktaya geldi. Şu anda hem Türkiye hem de ABD Suriye'deki merkezi yönetime destek veriyor.
İki liderin, ABD'nin müttefiki İsrail'in Gazze'ye saldırıları konusundaki görüşleri ise birbirine neredeyse tamamen ters. Ankara, İsrail'in Gazze Şeridi'nde soykırım işlediğini ifade ediyor. Bu konu, iki liderin olumlu geçmesi beklenen görüşmede çıkabilecek tek sürtüşme olabilir.
Erdoğan, Salı günü New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'ndaki konuşmasında, "Gazze'de yaşanan barbarlığa karşı sesini yükseltmeyen, tavır almayan herkes bu vahşetin sorumluluğuna ortaktır" demişti.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da Erdoğan'ın konuşmasının ardından Fox News'a yaptığı açıklamada, Erdoğan da dahil olmak üzere dünya liderlerinin "istediklerini söyleyebileceklerini ancak günün sonunda birşey yapılmasını istediklerinde Beyaz Saray'a gelmek istediklerini" ifade etmişti.
TÜRKİYE'NİN F-35'LERİ ALMASINI ABD YAPTIRIMLARI ENGELLİYOR
ABD ve Türkiye arasındaki ilişkilerde kaydedilen bu olumlu değişim, 2020'de Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri satın alması nedeniyle başlatılan ABD yaptırımlarının aşılabileceği yönündeki umutları canlandırdı.
Yaptırımların aşılması Türkiye'nin yaptırımlar öncesinde hem müşterisi hem de üreticisi olduğu Lockheed Martin F-35 savaş uçaklarını satın almasının yolu açılabilir.
"YEŞİL IŞIK ULAŞILAMAZ DEĞİL"
Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler hakkında değerlendirmede bulunan eski büyükelçi Timur Söylemez, "ABD Kongresi'nin direnmesi beklense de iki tarafta da siyasi irade olması ve diplomatların bilinen tüm sorunları ele alan bir çerçeve çıkarabilmesine izin verilmesi durumunda, Türkiye'nin F-35'leri satın alması için yeşil ışık ulaşılamaz değil" dedi.
Trump toplantı öncesinde yaptığı açıklamada F-35'lere ilişkin görüşmelerin "olumlu sonuçlanmasını" beklediğini söyledi.
NİYET BEYANI BELGESİ HAZIRLANDI
Erdoğan, F-35'ler ve 40 adet F-16 savaş uçağının alımı için devam eden müzakereler de dahil olmak üzere savunma sektörünün görüşmede ele alınacak ana konulardan biri olacağını söylemişti. Ele alınacak diğer konular arasında bölgedeki savaşlar, enerji ve ticaret yer alıyor.
ABD'li bir yetkili, aralarında F-16 savaş uçaklarının da yer aldığı çeşitli askeri ekipmanların satışını sağlayacak müzakerelere zemin hazırlayacak niyet beyanı belgesi taslağının görüşmeler öncesinde hazır edildiğini söyledi.
ABD'Lİ YETKİLİ: "F-35'LER TASLAKTAN ÇIKARILDI"
Türkiye'nin F-16 siparişine bazı modifikasyon ve gelişmiş donanımlar eklediğini ifade eden yetkili, bu nedenle uçakların standart bir F-35'ten daha pahalı olduğunu ifade etti. Yetkili, Türkiye'nin elinde S-400'ler duruyorken F-35'lerin satılamayacağı için taslaktan F-35'lerin çıkarıldığını da belirtti.
Türk yetkililer F-16'ların maliyeti konusundaki sorulara cevap vermediler.
TOPLANTININ GÜNDEMİNDE BOEİNG DE VAR
NATO'nun ikinci büyük ordusuna sahip olan ve Ortadoğu, Doğu Akdeniz ve Karadeniz'de jeopolitik risklerin arttığını düşünen Türkiye, bu risklere karşı hava kuvvetlerini güçlendirmek istiyor.
Türkiye'nin F-16 VE F-35'lerin yanı sıra 40 adet Eurofighter Typhoon da satın almak istemesi, ABD'nin bölgedeki müttefikleri İsrail ve Yunanistan'da endişeye yol açtı.
Trump'ın toplantıda, Türk Hava Yolları'nın (THY) 200'den fazla yolcu uçağı almak için Boeing ile yürüttüğü müzakereleri de gündeme getirmesi bekleniyor.
Reuters'a bilgi veren ABD'li bir yetkili, müzakerelerde 787 ve 737 uçakların yanı sıra GE tarafından üretilen 10 milyar dolar değerinde uçak motorunun alımının ele alındığını söyledi.
