Türkiye’de son yıllarda uygulanan ekonomik politikalar enflasyonun rekor kırmasına neden oldu. Merkez Bankası son on yıldır yüzde 5 hedefini korurken, özellikle partili cumhurbaşkanlığı sisteminden beri yıl sonu enflasyonu çift hanelerde seyrediyor. 2022 yıl sonu hedefi yüzde 5 olurken, TÜİK’in açıkladığı verilere göre bu oran yüzde 64,27 olarak kaydedildi. Hazine Bakanı Nebati seçimlere tek haneli rakamlarla girileceğini belirtmesine rağmen enflasyon aylık bazda artışını sürdürüyor.
Ekonomi yönetiminin son yıllarda aldığı kararlarla beraber döviz kurları rekor kırarken, enflasyon da zirveye çıktı. Türk Lirası en değersiz para birimleri arasında yer alırken, Türkiye dünyadaki en yüksek enflasyon oranına sahip ülkeler arasında yer alıyor. Özellikle partili cumhurbaşkanlığı sisteminde çift hanelere çıkan enflasyondaki tırmanış devam ederken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yüzde 5 hedefini koruyor.
Son 21 yılda hedeflenen enflasyon oranlarına sadece 6 defa ulaşılırken, yüzde 5 hedefinin olduğu son 10 yılda ise hiç erişilemedi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tırmanan enflasyon 2022’nin kasım ayında yüzde 85,5’e kadar çıkarak rekor kırdı. 2023’ün başında yıllık enflasyon baz etkisiyle gerilerken, aylıkta artış devam etti.
TÜİK verilerine göre 2023’ün Ocak ayında aylık enflasyon ise yüzde 6,65 olarak gerçekleşirken, bu oran şubatta yüzde 3,15 arttı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Haziran 2023 seçimlerine Türkiye’nin tek haneli enflasyonla gireceğini belirtmişti. Ancak yıllık enflasyon baz etkisiyle gerilemesine rağmen hâlâ yüzde 55’in üzerinde seyrediyor. TÜİK verilerine göre Ekim 2022’de yüzde 85,51 ile zirveye ulaşan enflasyon, Aralık 2022’de yüzde 64’e, Ocak 2023’te yüzde 57,68’e, şubatta ise yüzde 55,18’e geriledi.
Son yıllarda enflasyon rekor üstüne rekor kırarken TL’de değer kaybı durmadı. Başkanlık sisteminin devreye alındığı Temmuz 2018’de 4.76 TL olan dolar kuru 2023’te 19.05 seviyesine kadar çıkmış ardından 18.90 seviyesine geriledi.
KÜRESEL GIDA FİYATLARI GERİLERKEN TÜRKİYE’DE ARTIYOR
TÜİK’e göre yurt içi enflasyon, aylık yüzde 3,15 oranında artış gösterdi fakat gıda enflasyonu, yüzde 7,36 oranında artarak ortalamanın üzerine çıktı. Merkez Bankası 50. aylık enflasyonun kaydedildiği şubat ayındaki fiyat gelişmeleri içinde enerji fiyatlarındaki düşüş ivmesiyle birlikte, gıda fiyatlarındaki yüksek artışa vurgu yaptı.
TCMB’nin değerlendirmesinde şubat döneminde yıllık enflasyonun enerjide belirgin olmak üzere tüm ana gruplarda düşüş kaydettiği vurgulandı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) derlediği Dünya gıda fiyatları endeksi açıklandı.
Buna göre endeks şubat ayında gerileyerek, art arda on birinci aylık düşüşünü yaptı. Endeks, geçen yılın mart ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle çıktığı zirveden yüzde 19 düşmüş oldu.Dünya gıda fiyatları endeksi, şubat ayında Eylül 2021’den beri kaydedilen en düşük seviyeye geriledi. Türkiye’de ise gıda fiyatlarındaki artış son hız devam etti. Bugün açıklanan enflasyon rakamlarına göre, şubatta gıda ve alkolsüz içecek fiyatları önceki aya göre 7,36 arttı. Şubatta yıllık gıda enflasyonu ise yüzde 69,33 oldu.
‘SON YILLARI SAYMADIK’ YİNE DE ENFLASYON YÜZDE 10’UN ÜZERİNDE
Koronavirüs pandemisiyle beraber dünya genelinde artışa geçen enflasyona karşı merkez bankaları faiz artışına giderken, TCMB peş peşe faiz indirimleri gerçekleştirdi. TCMB politika faizini 8.5 baz puana çekerken baz etkisiyle gerileyen enflasyon çift hanelerde gerçekleşerek yüzde 55’in üzerinde gerçekleşti.
Türkiye’de resmi enflasyon Ocak 2017’den bu yana çift hanenin üzerinde devam ediyor. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, 2019’dan bu yana sürekli artan enflasyonun son dönem hariç tutulunca yüzde 8-9 olduğunu belirterek ‘’AK Parti döneminde enflasyon, alındığı yerlerden tek haneli seviyelerde tutuldu.
Son yılları saymazsanız, ortalaması yüzde 8-9 civarındadır. Tek haneliye indirmiştik, son dönemlerde enflasyonda bir artış var’’ ifadelerini kullanmıştı. Ancak TÜİK’in açıkladığı yıl sonu enflasyon verilerine bakıldığında 2002 ile 2017 yıllarında ortalama enflasyon yüzde 8-9 arasında değil. TÜİK verilerinden yola çıkarak yapılan hesaplamaya göre bu yıllar arasında ortalama enflasyon yüzde 10,47 olarak gerçekleşti.
