Türkiye deprem acısı yaşarken afete hazırlığın merkezindeki AFAD’ın üç ay önce hazırladığı rapor sistemdeki yanlışları gözler önüne serdi: Ekiplerin görevlendirmesi doğru yapılamadı. Personelin ve gönüllülerin koordinasyonu sağlanamadı. Ekipler hazırlıksızdı. Saha tecrübeleri yetersiz kaldı. Çadırlar kontrol edilemedi, yemek dağıtımında sorun yaşandı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun önceki akşam videolu mesajında anlattığı, 23 Kasım 2022’de Düzce’de meydana gelen 5,9 büyüklüğündeki depremin ardından AFAD tarafından hazırlanan Etki Analiz Raporu’na ulaşıldı. Kılıçdaroğlu, raporu özetleyerek “’Koordinasyon sağlayamadık’, ‘Toplanma alanı yanlış seçildi’, ‘Yardımlar geç geldi’, ‘Çadır takibini yapamadık’, ‘Görevli personelin takip ve koordinesini sağlayacak birim yoktu’, ‘Koordinasyon birimi oluşturulamadı’, ‘Yemek dağıtımında sorunlar yaşadık’, ‘Nakliye personeli ancak 2 gün sonra Düzce’ye ulaşabildi’, ‘Deprem sonrasında zarar tespit sürecinde bile yetersiz kaldık’, ‘Düzgün bir zarar tespit ekibi kuramadık’ diyor. AFAD kendi röntgenini çekmiş. AFAD’ın onurlu bürokratları yazmışlar. Ama dinleyen kim?” ifadelerini kullandı.
CHP lideri “Şimdi ben nasıl susayım? Siyaset üstü mü diyeyim? Bunları görmeyeyim mi? Kader planı mı diyeyim? Deprem çok büyüktü. Ama depremden çok daha büyük olan koordinasyonsuzluktu, plansızlıktı. Oluşan can kaybımızın ulaşacağı nokta depremin büyüklüğünden değil, müdahaledeki etkisizliktendir. Erdoğan, seninle sonuna kadar mücadele edeceğiz. Bizim de kader planımızda bu varmış” dedi.
Raporda, Düzce İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) kapsamında 23 öncelikli (kırmızı) eylem bulunurken gerçekleşme oranının yüzde 34,13 olduğu belirtildi. Ayrıca AFAD, üniversitelere bilimsel açıdan afetin müdahale dönemine yönelik daha fazla sorumluluk verilmesine, ilgili bölümlerden afet çalışma gruplarına destek olunmasına ve afetle ilgili bilimsel açılımlar yapılması gerektiğini vurguladı. Raporda; Türkiye Afet Müdahale Planı’na göre oluşturulan 66 kişilik ekibin ancak yüzde 20’sinin bu göreve uygun seçildiği, araç planlamasının yetersiz olduğu tespit edildi.
RAPORUN TAMAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
Raporda yer alan bazı bulgular şöyle:
Depremden sonra AFAD Başkanlığımız tarafından afet bölgesine gidecek öncelikli iller, Ek Afet Müdahale Gruplarına göre belli olmasına rağmen, görevlendirmeler buna uygun yapılmamıştır.
Bölgede görevlendirilen personelin görev dağılımı sağlıklı yapılmadığı için birçok personel alanı dışında görev yapmak zorunda kalmıştır. Ayrıca bölgeye gönderilen personele rehberlik edilmesi amacıyla İl Müdürlüğü’nden herhangi bir destek alınmamıştır.
İlde görevli personelin takip ve koordinesini sağlayacak birim olmadığından bazı görevlerde mükerrerlik ortaya çıkmış, bazılarında sorumlu belirlenememiştir. Afet öncesi iş alanlarına göre sorumluların yedekli olarak belirlenmemiştir.
Gerek gönüllülerin gerekse personel kontrolün sağlanması için koordinasyon birimi oluşturulmamıştır. Personelin kalacak yer, iaşe ve transfer konularında sağlıklı planlama yapılmamıştır.
Düzce şehir merkezinde birçok park ve bahçe veya açık alanlara çadır kurularak insanların talepleri giderilmeye çalışılmıştır. Kurulan bu alanların çoğunda alt yapı olmaması sebebiyle elektrik ve ısınma sorunları yaşanmış, bazı alanlarda zemin sorunu sebebiyle çadırlar kullanılamamıştır. Çadırların farklı noktalara kurulması, güvenlik sorunlarına neden olmuş, çadırların takip kontrolü sağlanamamıştır. Birçok noktada yemek dağıtımında sorunlar yaşanmıştır.
Çadır dağıtımında teslim muhtarlara yapıldığından bireysel takip sağlanamamıştır. Çadırlarda kalan kişi sayısı net olmadığı için fazla yemek çıkarılmış veya yemek yetmediği durumlar yaşanmıştır. Birçok çadır noktası olduğundan her alana ulaşmakta ve dağıtımda sorunlar yaşanmıştır.
Afet gruplarının hazırlıksız olması AFAD Merkezi’nin yerinin yanlış seçilmesi, kurumlar arası iş birliği ve koordinasyonun yetersiz kalması sağlıklı bir yönetim sürecinin önüne geçmiştir.
Yerel birimler hangi alanların öncelikli olduğunu, hangi bölgelerden başlanması gerektiği konusunda ekiplere rehberlik edememiş, onları yönlendirememiştir. Bölgede bu karmaşanın tespit edilmesi ile İl müdürleri görevlendirilerek koordinasyon sorunu giderilmeye çalışılmıştır.
Bazı hasar tespit ekiplerinin vatandaşları yanlış yönlendirdiği, verilen hasar derecesi az olarak belirlense de yorumlarda bulundukları ve insanlarda şüpheye sebep oldukları tespit edilmiştir. Bu ve buna benzer sonuçlar vatandaşların hasar tespit sonuçları güvenmemesine neden olmuştur.
Özellikle hasar tespit konusunda saha tecrübesi az olan ekipler, mükerrer hasar tespit talebinde bulunulmasına neden olmuştur. TAMP göre oluşturulan 66 kişilik ekibin ancak %20’sinin bu göreve uygun seçildiği, araç planlamasının yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle öğretmen ve imamlardan oluşan yaklaşık 300 kişilik yeni zarar tespit ekibi kurulmuştur. Kurulan ekiplerin zarar tespit konusunda yeterli bilgisinin olmaması yanlış tespitlere sebep olmuştur.
7.7’LİK MARAŞ’TAN ÖNCE 5.9’LUK DÜZCE’DE BİLE SİSTEM ÇÖKMÜŞTÜ
Deprem felaketinin ilk saatlerinden itibaren yapılan yanlışlar, koordinasyondaki eksikler göze çarptı. Kılıçdaroğlu ise AFAD’ın 23 Kasım’daki Düzce depremi sonrası hazırladığı ‘Etki Raporu’nu gündeme getirdi. “Koordinasyon sağlayamadık, yardımlar geç geldi diyor. AFAD kendi röntgenini çekmiş ama dinleyen kim” tepkisini gösterdi. Afete hazırlıkta merkez olan kurumun 5.9’luk depremde bile sınavı geçemediği kendi raporunda belirtildi:
‘KOORDİNASYON YOK, YARDIM YOK, MÜHENDİS YERİNE İMAMLAR ATANDI’
Görevlendirmeler uygun yapılmadığı için birçok personel alanı dışında görev yaptı. Ekipler, gönüllüler koordine edilemedi.
Çadırlar takip edilemedi, düzenli çadır kentler kurulamadı. Yemek ya fazla ya eksik geldi. Saha tecrübesi az olan yerel birimler ekiplere rehberlik edemedi. 66 kişilik ekibin yüzde 20’sinin göreve uygun seçildiği belirlendi. Bu nedenle öğretmen ve imamlardan oluşan 300 kişilik yeni zarar tespit ekibi hatalı saptamalarda bulundu.
Kaynak:Karar
