Ocak ayı, Hazine nakit açığının tarihi bir rekor kırarak 206,8 milyar liraya ulaştığı bir dönem oldu. Bu, sadece bir aylık süreçte, geçmiş yılların yıllık açıklarını bile geride bırakan bir rakam. Merkezi yönetim bütçesinin en büyük dilimini oluşturan genel bütçenin nakit bazındaki gelir ve giderleri arasındaki bu fark, ekonominin mevcut durumunu ve karşılaştığı zorlukları gözler önüne seriyor.
Merkezi yönetim bütçesinin en büyük dilimini oluşturan genel bütçenin nakit gelir ve giderleri arasındaki farkı temsil eden Hazine nakit açığı, ocak ayında kaydedilen 206,8 milyar lira ile aylık bazda tarihin en yüksek düzeyine ulaştı. Bu gelişme, bütçe disiplini ve ekonomik yönetim açısından kayda değer bir sinyal niteliğinde.
Dünya gazetesinden Naki Bakır'ın aktardığına göre, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı rakamlara bakıldığında, ocak ayında Hazine, nakit bazda 621 milyar 736,1 milyon lira gelir elde etti. Bu, geçen yılın aynı dönemine göre %113,5'lik muazzam bir artış. Ancak, bu artış, giderlerin de hızla yükseldiği bir ortamda gerçekleşti. Ocak ayında Hazine'nin nakit bazda giderleri, geçen yılın aynı ayına göre %139,7 artarak 828 milyar 571,3 milyon liraya ulaştı.
YILLIK AÇIK AYLIK RAKAMA DÖNDÜ
2014 yılının tümünde 21,7 milyar, 2015’te ise 17,2 milyar lira olan Hazine nakit açığı, izleyen dönemde hızla büyüdü. 2016’da 38 milyarı, 2017’de 60 milyarı, 2018’de 70 milyarı, 2019’da 130 milyarı, 2020’de 180 milyarı aştı. 6 Şubat depremlerinin yaşandığı ve genel seçimlerin yapıldığı 2023 yılının tümünde ise 625,8 milyar lira ile rekor kırmıştı. 2024’ün ilk ayında 206,8 milyar lira olarak gerçekleşen nakit açığı, yılın tümündeki olası açığın geçen yılki düzeyinin çok üzerinde gerçekleşebileceğine işaret ediyor.
Bu gelişmeler, Hazine nakit açığının şimdiye kadar görülmemiş bir düzeye ulaşmasına yol açtı. Geçmişte, özellikle genel seçimler gibi dönemlerde yüksek açıklar görmeye alışkın olsak da, ocak ayında kaydedilen 206,8 milyar liralık açık, bir önceki rekor olan Haziran 2023'teki 206 milyar 369,3 milyon liralık açığı bile geride bıraktı.
Bu durum, Hazine'nin finansman stratejilerinde önemli değişikliklerin sinyalini veriyor. Ocak ayında Hazine, iç borçlanma yoluyla açığın büyük bir kısmını finanse etti. Net iç borçlanma, geçen yılın ocak ayına göre %113,2 artışla 132 milyar 557 milyon lira oldu. Bu, iç borç piyasasındaki dinamiklerin de önemli ölçüde değiştiğini gösteriyor.
FAİZ DIŞI AÇIĞIN REKOR SEVİYEYE ULAŞMASI ENDİŞELENDİRİYOR
Türkiye ekonomisi için asıl endişe verici olan, faiz dışı açığın da rekor bir düzeye ulaşması. Faiz ödemeleri, geçen yılın aynı ayına göre 4,4 kat artarak 107 milyar lirayı aştı. Faiz dışı açık ise %188'lik bir artışla 99 milyar 590,2 milyon lira oldu. Bu, özellikle faiz ödemelerindeki artışın, bütçe üzerindeki baskısının giderek arttığını gösteriyor.
