Türkiye'nin 2023’te 28,4 milyar dolara ulaşan faiz ödemesi 2011 yılından bu yana yıllık en yüksek değer oldu. 2023’te hükümetin topladığı 100 lira verginin 15 lirası faize gitmiş oldu. Ayrıca 2024 yılında toplanacak vergilerin de en az 17 lirası faize gidecek. Hedeflerden şaşılırsa bu oran daha da artabilir. Öte yandan 20 yılda faize yapılan toplan ödemede de 563 milyar dolara ulaştı.
Türkiye, son 20 yılda faize toplamda 563 milyar dolar ödeme gerçekleştirdi. 2023 yılında ise faiz giderleri 28,4 milyar dolarla 2011 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak rekor kırdı. Bu durum, hükümetin vergi gelirlerinin önemli bir kısmının faiz ödemelerine ayrıldığını gösteriyor.
2023'te toplanan her 100 lira verginin 15 lirası faize gitti ve bu oranın 2024 yılında daha da artabileceği belirtiliyor.
2024'TE 11 TRİLYON 89 MİLYAR LİRA HARCAMA BEKLENTİSİ
TBMM tarafından kabul edilen 2024 yılı bütçesine göre, hükümetin toplam 11 trilyon 89 milyar lira harcama yapması planlanıyor. Bu harcamaların 1 trilyon 254 milyar lirası faiz ödemelerine ayrılacak. Böylece, bütçeden harcanacak her 100 liranın 11,3 lirası faize gitmiş olacak.
Euronews'in aktardığına göre, 2024 yılında hükümetin 8 trilyon 437 milyar lira gelir elde etmesi beklenirken, bunun 7 trilyon 408 milyar lirasının vergilerden sağlanacağı tahmin ediliyor. Bu da toplanan vergilerin yüzde 16,9'unun faiz ödemelerine harcanacağı anlamına geliyor.
2002'den 2008'e kadar faiz giderleri dolar bazında 34,3 milyar dolardan 40 milyar dolara yükselirken, 2017 yılında 15,6 milyar dolara kadar düştü. Ancak 2021'de 21,3 milyar dolar olan faiz giderleri, 2023'te 28,4 milyar dolara ulaşarak son yılların en yüksek seviyesine çıktı.
100 LİRA VERGİNİN 15 LİRASI FAİZE GİTTİ
2000 yılında toplanan her 100 lira verginin 77 lirası faize giderken, bu oran 2001'de yüzde 103'ü aşarak vergi gelirlerinin faiz giderlerini karşılayamadığı bir döneme işaret etti. Ancak bu oran 2016 ve 2017'de yüzde 11'e kadar düşmüştü. 2021'de yüzde 15,5 olan oran, 2022'de yüzde 13,2'ye geriledi. 2023'te ise toplanan her 100 lira verginin 15 lirası faize gitmiş oldu.
Faizin bütçedeki payı 2001 krizinde yüzde 51'e kadar yükselmişken, 2003'te yüzde 42'ye düşmüş ve 2017'de yüzde 8,4'e kadar gerilemişti. 2022 yılında bu oran yüzde 10,6 olurken, 2023'te yüzde 10,2 olarak gerçekleşti.
Bu veriler, Türkiye'nin faiz yükünün ciddiyetini ve ekonomi politikalarının faiz giderlerini nasıl etkilediğini gözler önüne seriyor. Önümüzdeki dönemde faiz ödemelerinin ekonomi üzerindeki etkisinin nasıl şekilleneceği, hükümetin ekonomi politikaları ve uluslararası piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak değişebilir.
