Türkiye'de tarım ve hayvancılık politikaları yıllardır istikrarsızlık ve öngörülemezlik içinde. Bu durum sektörün gerilemesine ve dışa bağımlılığın artmasına yol açtı. Geçmişte kendi kendine yeten Türkiye, bugün et ihtiyacını karşılamak için ithalata mahkum hale geldi.
Bu bağlamda Tarım ve Orman Bakanlığı önce 2024 yılında 600 bin baş besilik hayvan ithalatının planlandığını ardından 5 yıllık yol haritasını açıklayarak, desteklerde önemli değişiklikler yapılacağını belirtti.
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım da yapılan değişiklikleri kaleme aldığı "Devlet ithal hayvan ticareti ile hayvancılığı geliştirebilir mi?" başlıklı yazdığı yazısında "Et ve Süt Kurumu, Uruguay’dan besilik danaların kilosu 3,90 dolardan satın aldı. Besilik danalar, üreticiye 6 dolardan satılacak. Elde edilecek gelirle de hayvancılık geliştirilecekmiş!" ifadelerini kullandı. İşte yazının detayları..
252 BİN BAŞ İÇİN İTHALAT İZNİ VERİLDİ
Türkiye, 2010'dan beri aralıksız canlı hayvan ve kırmızı et ithal ediyor. Son zamanlarda ithalatla ilgili yoğun bir faaliyet var. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2024'te 600 bin besilik dana ithal etme planının ilk aşamasında 251 bin baş için ithalat izni verildi. İthalatı sadece Et ve Süt Kurumu gerçekleştirecek. Uruguay'dan ilk gemi yola çıktı ve gemide 11 bin baş hayvan olduğu söyleniyor.
Uruguay'dan kilosu 3,90 dolara satın alınan besilik danalar, döner sermaye ve gümrük masrafları da hesaplandığında üreticiye kilosu 187 liradan, yani 6 dolardan satılacak.
Milli Gazete'nin haberine göre, Et ve Süt Kurumu yetkilileriyle görüşerek güncel durum hakkında bilgi aldığını dile getiren Ali Ekber Yıldırım yazısında konu ile ilgili şunları kaydetti:
Yetkililer, yurt içinde besilik dana fiyatının kilo başına 220 liraya yükseldiğini ve bu durumun regülasyon amacıyla yapılan ithalatı gerekli kıldığını belirttiler. Makul fiyatın 200-210 lira arasında olduğunu vurgulayan yetkililer, Brezilya'dan ithal edilecek besilik danaların kilo başına fiyatının ise 3,78 dolar olduğunu ifade ettiler.
İTHAL HAYVAN GELİRİ İLE HAYVANCILIK GELİŞTİRİLECEKMİŞ!
Et ve Süt Kurumu yetkilileri, ithal besi danası ile yerli besi danası arasında ciddi fiyat farkı olmasına rağmen etin aynı fiyata satıldığına dikkat çekerek bu ithalatla yapılmak istenen amacı şöyle ifade etti: “Bildiğiniz gibi ithalata dayalı üretim cazibeli olduğu sürece talep artar ve iç üretime baskı yapar. Oradan bakmak yerine iç piyasadaki besilik ne kadardır ve içerden mal bağlayan ile ithal tedarik eden arasındaki fark nedir ve bu durum sürdürülebilir mi? Yani içerden kilosunu 220 liradan alıp besleyen ile dışarıdan 130-140 liraya alıp besleyen günün sonunda aynı fiyata satıyordu. Bu durum ithalat talebini arttırdığı gibi içerde de daralmaya neden oldu. Bugün besilik dana açığının arkasındaki en büyük nedenlerden biri de maalesef bu durumdur. Bakanlık bu yüzden yani regülasyon amacıyla bize bu görevi vermiştir. Amaç farkı kapatıp bu ticaretin sağladığı gelir ile hayvancılığı geliştirmektir.”
İTHALATTAN GELEN PARA İLE AİLELERE GEBE DÜVE VERİLECEK
Et ve Süt Kurumu’nun ithalattan elde ettiği gelir ile kırsalda yaşayan ve hali hazırda geçimini hayvancılık ile sağlayan, altyapısı uygun olan ailelere bir yıl sonra kesimlik dana karşılığında 10 baş gebe düve vermesi gerektiğini belirten yetkililer, hayvancılığın gelişmesi ve sürünün ihtiyaç nispetinde optimize edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
BU ANLAYIŞLA İTHALAT BİTMEZ
Türkiye eğer hayvancılığı ithal ettiği besi danalarının ticareti ile geliştirecekse ithalat hiçbir zaman bitmez. Et ve Süt Kurumu yöneticilerinin söylediğine göre devlet gidip Uruguay’dan, Brezilya’dan besilik hayvan alacak ve Türk çiftçisine satacak. Bu satıştan elde ettiği gelirle de hayvancılığı geliştirecek. Acaba bu yolu deneyen ve hayvancılığını geliştiren bir tek ülke var mı?
Brezilya’dan, Uruguay’dan besilik dana getirerek çiftçiye satacağınıza, Kars, Erzurum, Ağrı gibi besilik hayvan üretim merkezlerinden veya ülkenin her yerinde süt hayvancılığı yapan yetiştiricilere doğrudan destek vererek besicilerin dana ihtiyacını karşılasanız hayvancılık gelişmez mi?
İthal besi ticaretinden elde edilecek gelirle hayvancılığı geliştirme anlayışı Türkiye’yi yıllarca ithalata mahkum etmek istiyor. Bu anlayışla ithalat bitmez ve hayvancılıkta gelişmez.
İTHALAT FİYATLARI DÜŞÜRMEDİ ARTIRDI
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2024 yılında 600 bin baş besilik sığır ithalatı yapılmasının planlandığını duyurduğundan bu yana karkas et fiyatı artıyor. Çünkü bir yandan yem başta olmak üzere maliyetler artarken bir yandan da işletmelerde yeterince hayvan yok. İthal edilecek besi danaları en az 8-10 ay beslendikten sonra kesime gidecek. Gelecek hayvanlar kısa vadede fiyatları düşüremez.
Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin 29 Şubat 2024 tarihli piyasa verilerine göre, dana bıçak yağsız etin kilosu (Et ve Süt kurumu kesimleri hariç tutulduğunda) ortalama 324 lira. Et ve Süt Kurumu kesimleri dahil edildiğinde 304 lira. Geçen aya göre yüzde 20,8 geçen yıla göre yüzde 85 artış var.
Ramazan öncesi Tarım ve Orman Bakanlığı ve Rekabet Kurumu fiyat artışı konusunda besicilere gözdağı vererek fiyatları fırsatçıların artırdığını söylese de besicilere göre fiyat daha da artacak. Kırmızı et fiyatını Bakanlığın ve ithalatı yapan Et ve Süt Kurumu’nun yanlış politikaları sonucunda arttığı iddia ediliyor.
Özetle, Türkiye hayvancılıkta girdiği ithalat sarmalından bir türlü kurtulamıyor. Belki de kurtulması istenmiyor. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın 26 Şubat Pazartesi günü açıkladığı 5 yıllık “Hayvancılığın Yol Haritası” ithalatla gölgelenmesin dedim. Ama yapılan ithalat ve bu ithalatla hayvancılığın geliştirileceği söylemi daha baştan gölgelemiş oldu.
ESK'DAN İTHAL BESİ HAYVANI ALACAKLAR NE YAPACAK?
Et ve Süt Kurumu, Uruguay’dan ithal ettiği ve üreticilere satışını yapacağı besi danaları ile ilgili 29 Şubat 2024 tarihinde “İthal Besilik Sığır Satışı Yapılacaktır” başlığı ile bir duyuru yayınladı.
Duyuruda şu bilgilere yer verildi:
1. Kurumumuzca ithal edilen erkek besilik sığırların satışı yapılacaktır.
2. İthal edilecek besilik sığırlar, etçi ve kombine ırkların saf veya kendi aralarındaki melez erkekleri olacaktır.
3. İthal besilik sığır satışı için gerekli olan evraklar aşağıda belirtilmiş olup söz konusu evraklar, sözleşme imzalama aşamasında ilgili kombina müdürlüklerimize teslim edilecektir.
a- Sözleşme bedelinin yatırıldığına dair dekont,
b- Dilekçe ve Taahhütname: Besici tarafından imzalanmış ve noter onaylı taahhütnamenin aslı
c- Vekaletname: Besici/firma tarafından kurumumuza verilecek yetkilendirme vekaletnamesinin aslı veya fotokopisi,
d- Damga vergisinin ödendiğine dair dekont,
e- Gerçek kişi olması halinde nüfus cüzdan fotokopisi ve imza beyannamesi, tüzel kişi olması halinde imza sirküleri, sözleşmenin vekaleten imzalanması halinde vekaletname ve vekilin imza beyannamesi,
f- Karantina Yeri ve İşletme Uygunluk Belgesi: İl /İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden onaylı ve müracaat tarihinden en fazla bir (1) ay önce alınmış belge.
