Piyasada para bolluğu yaratan iktidar, seçim öncesi müjdelerle ekonomik krizi saklamaya çalışırken tedavüldeki büyük kupürlü banknot sayısını da artırıyor. Merkez Bankası'nın güncel verilerine göre, Mart 2022'de 536 milyon adet olan tedavüldeki 200 TL'lik banknot sayısı Mart 2023'te 1 milyar 77 milyon adedi aştı. Bu gelişmeler ekonomi uzmanları tarafından yüksek enflasyonun temel bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

200 TL'nin alım gücüne bakıldığında durum net olarak ortaya çıkıyor. En büyük banknot olan 200 TL, 2009 yılında tedavüle girdiği tarihten bu yana yüzde 647 değer kaybetti. 2009'da 200 TL'ye alınabilen bir alışveriş sepeti için bugün 1495 TL ödemek gerekiyor. Bu durum, vatandaşların alım gücünü ve hayat standartlarını ciddi şekilde etkiliyor.

Almanya'nın 200 Avroluk banknotu ile Türkiye'nin en büyük banknotu olan 200 TL kıyaslandığında ise durum daha da netleşiyor. Almanya'da 200 Avroluk banknotlar neredeyse hiç görülmezken, Türkiye'de 200 TL ile 7 bin TL'yi aşan ortalama kiranın sadece yüzde 2'si ödenebiliyor. Almanya'da 200 Avro ile ortalama bir ev kirasının yarıya yakını ödenebilirken, Türkiye'de bu mümkün değil.

Frankfurt'ta yaşayan bir öğrenci olan Berfin P, bu kıyaslama hakkında şunları söyledi: "Almanya'da neredeyse hiç 200 Avroluk banknot görmedim. En fazla 50 Avro taşıyor insanlar. Türkiye'ye geldiğimde kuzenim marketten yumurta ve peynir almak için 200 TL ile evden çıkınca çok şaşırmıştım. Almanya'da otomatlar bile bu parayı almaz, hatta bankadan bile özellikle istemen gerekiyor 200 Avro'yu yoksa hep 100'lük veriyorlar."

Türkiye'de enflasyonun yüksek olması, vatandaşların hayatını zorlaştırmaya devam ediyor. Para değer kaybettiği için insanlar daha fazla para harcamak zorunda kalıyor. Bu da yoksulluk sınırını aşan ve geçim sıkıntısı çeken vatandaşların sayısının artmasına neden oluyor. Ekonomi uzmanları ise durumun düzelmesi için yapısal reformların şart olduğunu belirtiyorlar.

Türkiye’deki yüksek enflasyonun temel göstergelerinden biri, Türk Lirası’nın giderek değer kaybetmesidir. Cumhuriyet gazetesinde yer alan bir habere göre, iktidar, seçim öncesi para bolluğu yaratan “müjdeler” ile ekonomik krizi saklamaya çalışıyor. Bu kapsamda, tedavüldeki büyük kupürlü banknot sayısı da artırılıyor. Mart 2022’de 536 milyon adet olan 200 TL’lik banknot sayısı, Mart 2023’te 1 milyar 77 milyon adedi aştı.

En büyük banknot olan 200 TL, 2009 yılından bugüne yüzde 647 değer kaybetti. Bu nedenle 200 TL’nin alım gücü oldukça düşüktür. Türkiye’nin en büyük banknotu olan 200 TL, Almanya’nın 200 Avroluk banknotu ile kıyaslandığında, Türkiye’de ortalama bir ev kirasının yüzde 2’si ödeyebilirken, Almanya’da ortalama bir ev kirasının yarıya yakını ödenebiliyor. Banknot basımı da tartışmalı bir konu haline geldi.

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu, TL’deki erime karşısında yeni banknot basılması gerektiğini savunuyor. Demir para ve 500 TL’lik banknotlar için darphanede hazırlıklar yapıldığını ifade eden Babuşcu, banknot basımının neredeyse bir mecburiyete dönüştüğünü belirtiyor. Uluslararası standartlara göre en büyük banknotun payı yüzde 50’yi geçerse, yeni banknot basılması gerektiğini söyleyen Babuşcu, Türkiye’deki en büyük banknotun payının yüzde 56 olduğunu vurguluyor.

Prof. Dr. Özgür Demirtaş da geçtiğimiz haftalarda yaptığı bir sosyal medya paylaşımında, bakkala bile giderken yanımızda bir avuç dolusu para taşımamız gerektiğini belirterek, 500 ve 1000 TL’lik banknotların çıkarılması gerektiğini ifade etmişti.

Ekonomi uzmanları, banknot basımının sadece sembolik bir önlem olduğunu, gerçek çözümün enflasyonu düşürmek için ekonomik politikalarda yapılacak değişiklikler olduğunu belirtiyor. Ancak yüksek enflasyonun devam etmesi halinde, banknot basımı da bir çözüm olarak gündeme gelebilir.

Kaynak: Milli Gazete