Akaryakıt, ayçiçek yağı, çay, bakliyat, domates, patates, doğalgaz, elektrik... Her güne yeni bir zamla uyanan Türkiye'de geçim şartları giderek zorlaştı. TÜİK tarafından Eylül ayında yüzde 33.83 açıklanan enflasyonun ardından İstanbul'da yıllık enflasyon yıllık bazda yüzde 29,12 artarak yüzde 30'a dayandı.
Tabiri caizse iğneden ipliğe kadar her şeye zam geldiği ülkemizde, gıda fiyatlarındaki artış vatandaşların geçinmekte zorlandığı baş kalemlerden birisi.
2019'da Çin'in tetiklediği gıda fiyatlarındaki küresel ralli 'agflasyon'u yeniden gündeme taşıdı. Analistler, tahıl fiyatlarındaki artışın süreceği uyarısını yaparken, agflasyonun gıda güvenliğini tehlikeye sokabileceği belirtilmeye başladı.
AGFLASYON NEDİR?
Agflasyon, gıda ve endüstriyel tarım ürünleri fiyatlarında iler düzeyde bir artışı tanımlamak amacıyla ilk olarak 2007 yılında Merrill Lynch ve 2008 başlarında Goldman Sachs tarafından kullanılmıştı.
Agflasyon kelimesi tarım (agro) ve enflasyon kelimelerinin birleşimiyle türetilmiştir. Gıda, biyoyakıt gibi mahsullere yönelik talebin artması ve bunun sonucunda mal ve hizmetlerin fiyatlarının hızlı şekilde artmasını tanımlamak amacıyla kullanılan agflasyon yüksek olduğunda bu ürünleri almak için daha fazla ödeme yapmak gerekir.
Agflasyon meydana gelmesi, insanların gelirinin önemli bir bölümünü gıdaya harcadığı az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde, agflasyonun gıda güvenliğini tehlikeye sokabilir ve toplumsal huzursuzluğa neden olabilir.
Kuzey Amerika'dan Rusya’ya kadar birçok bölgede kuraklığın mahsulü olumsuz etkilemesi ve küresel stoklarda azalma tehdidi nedeniyle yeni zirveler görmesi gıda enflasyonu endişelerini artırıyor
'TAHIL FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN SÜRMESİ BEKLENİYOR"
Dünya'nın haberine göre analistler hem enerji fiyatlarındaki artışın üretim maliyetlerini yükseltmesi, hem de elverişsiz hava şartlarının üretimi baltalaması nedeniyle tahıl fiyatlarındaki artışın süreceği uyarısı yapıyor. Uluslararası vadeli işlemlerde buğdayın fiyatı son 1 yılda yüzde 30 artarken, mısır fiyatları yüzde 43, şekerin fiyatı yüzde 35, kahve fiyatları da yüzde 95 yükseldi. Birleşmiş Milletler Tarım Örgütü (FAO) Gıda Endeksi eylülde, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 32.8 arttı. FAO’nun tahıl endeksi yüzde 27.3, yağ endeksi ise yüzde 60 yükseldi. Agflasyon, birçok hükümet için giderek daha önemli bir konu haline gelmeye başladı. Özellikle insanların gelirinin önemli bir bölümünü gıdaya harcadığı az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde, agflasyonun gıda güvenliğini tehlikeye sokabileceği ve toplumsal huzursuzluğa neden olabileceği belirtiliyor.
AGFLASYON COVİDLE TETİKLENDİ
‘Agflasyonu’ yeniden dünya gündemine taşıyan gıda fiyatlarındaki küresel ralliyi 2019’da Çin tetikledi. O dönemde, Afrika domuz ateşi hastalığı ülkenin domuz sürüsünü yok etmiş ve sürülerin yeniden büyümesi için devasa boyutta hayvan yemi ithal edilmesi fiyatların uçmasına neden olmuştu. Daha sonra 2020’nin hemen başında patlak veren COVID-19 salgını döneminde karantina altındaki ülkelerin ihracatlarını kısması ve değişen yaşam standartlarının talebi patlatması, başlıca üreticilerde olumsuz hava şartlarının mahsulü vurması ve bunlara etlenen lojistik sıkıntılar fiyatları rekor seviyelere getirdi.
Kaynak: Milli Gazete
