KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU’NUN 2018 YILI YILLIK RAPORU ÖZETİ
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2018 Yılı Yıllık Raporu’nu
değerlendirmek için 13.02.2019 tarihinde komisyon toplanmış ve 9 üyeden oluşan bir Karma Alt Komisyon kurulmasına
karar vermiştir. Toplantı sonucu kararlar oy birliği ile alınmıştır.
meridyenhaber.com'dan Hamza Gür'ün haberine göre, Karma Alt Komisyon 21.02.2019 tarihinde ilk toplantısını gerçekleştirmiş ve toplantı sonucunda Alt Komisyon Başkanı seçilen Kilis Milletvekili Ahmet Salih DAL’a
-Komisyon alt üyesi milletvekillerinin görüşlerini almak
-Toplantı gündemi hazırlama ve davet edilecekleri belirleme görevleri verilmiştir.
Kamu Denetçiliği Kurumu her takvim yılı sonunda yıllık raporunu hazırlamaktadır. 2018 Yıllık Raporu 10 bölümden oluşmaktadır. Bu
bölümlerin başlıkları aşağıdaki gibidir.
1. Kamu Baş denetçisinin Sunuşu
2. Kamu Denetçilerinin Sunuşları
3. Kurumsal Faaliyetler
4. Şikâyet Başvuru Usulü ve Başvurulara İlişkin İstatistikler
5. Kurumun 2018 Yılında Ülkemize Katma Değeri
6. Başvurulara İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler
7. İdarelerin Kararlarımıza ve Bilgi, Belge Taleplerimize Yaklaşımları
8. Hak Arama Kültürünün Yaygınlaştırılması ve Paydaşlarla İlişkiler
9. Türkiye Büyük Millet Meclisi ile İlişkiler
10. Hedef, Beklentiler ve Sonuç
Kamu Denetçiliği Kuruma İlişkin Bilgiler
6328 sayılı Kanun uyarınca Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin
her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı
içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye
önerilerde bulunmakla görevlidir.
Ancak ;
a) (Mülga: 2/7/2018 - KHK/703/110 md.)
b) Yasama yetkisinin kullanılması işlemleri,
c) Yargı yetkisinin kullanılması kararlar,
d) Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri,
Kurumun görev alanı dışındadır.
Kurumun teşkilat yapısına ilişkin yönergesinde 2017 yılında 703 sayılı KHK ile değişiklik yapılarak,
-Basın danışmanlığı,
-Kurumsal iletişim birimi,
-Araştırma, Takip Kurulu
-Değerlendirme Bürosu gibi alt birimler oluşturulmuştur.
Tablo 1: 2018 Yılı Ödeneklerinin Dağılımı
|
Personel Giderleri |
13.889.290,00 |
52 |
|
SGK'ya Devlet Primi Giderleri |
2.059.210,00 |
8 |
|
Mal ve Hiz. Alımı |
6.870.800,00 |
26 |
|
Cari Transfer |
598.000,00 |
2 |
|
Sermaye Giderleri |
3.085.000,00 |
12 |
|
TOPLAM |
26.502.300,00 |
|
Tablo 2: 2019 Bütçesi Ödenek Dağılımları
|
Personel Giderleri |
16.932.000 |
|
SGK'ya Devlet Primi Giderleri |
2.512.000 |
|
Mal ve Hiz. Alımı |
5.833.000 |
|
Cari Transfer |
518.000 |
|
Sermaye Giderleri |
1.820.000 |
|
TOPLAM |
27.615.00 |
Şikâyet Başvuru Usulü ve Başvurulara İlişkin İstatistikler
İdarenin işlem ve eylemleri ile tutum ve davranışı sonucu hak ve özgürlükleri veya
menfaatleri ihlal edilen gerçek ve tüzel kişiler Kuruma başvuruda bulunabilmektedirler.
Şikâyet İnceleme Ana Süreci
1) Başvuruların Alınması ve İlk İncelemenin Yapılması
-Başvurunun Kaydı
-İlk İnceleme
-Dağıtım
-Bilgilendirme
2)Ön İncelemenin Gerçekleştirilmesi
-Ön İnceleme
-Geçersiz Başvuru
-Birleştirme Kararı
-Ayırma Kararı
-İncelenemezlik Kararı
-Gönderme Kararı
3)İnceleme ve Araştırmanın Yapılması
-Bilgi ve Belge İsteme
-Tanık Dinleme
-Bilirkişi Görevlendirme
-Karar Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar
-Dostane Çözüm
4)Kararların Verilmesi
-Tavsiye Kararı
-Ret Kararı
-Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı
5)Kararların Takip Edilmesi
-Tavsiye Kararlarının Takibi
-Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararlarının Takibi
-Gönderme Kararlarının Takibi
-Dostane Çözüm Kararlarının Takibi
.
2017-2018 yıllarında yapılan başvuruların dağılımı aşağıdaki tabloda
gösterilmektedir:
|
Başvuru |
2017 |
2017 |
2018 Yüzde% |
2018 |
2017-2018 Değişim |
|
E-başvuru |
77,71 |
13312 |
76,71 |
13.489 |
1,33 |
|
Posta |
12,79 |
2191 |
14,51 |
2.552 |
16,48 |
|
Elden |
7,37 |
1263 |
6,12 |
1076 |
-14,81 |
|
E-Posta |
1,35 |
232 |
2,19 |
385 |
65,95 |
|
Faks |
0,78 |
133 |
0,47 |
83 |
-37,59 |
2018 Yılında Kamu Denetçiliği Kurumuna Yapılan Başvuruların Kurumlara Göre Sayı ve Oranları
|
Şikâyet Konusu veya |
2017 |
2017 |
2018 |
2018 |
2017-2018 |
|
Kamu Personel Rejimi |
4803 |
28,04 |
4705 |
26,76 |
-2,04 |
|
Çalışma ve Sosyal |
1953 |
11,40 |
4319 |
24,56 |
121,15 |
|
Eğitim-Öğretim, Gençlik |
4480 |
26,15 |
2079 |
11,82 |
-53,59 |
|
Adalet, Milli Savunma ve |
1126 |
6,57 |
1202 |
6,84 |
6,75 |
|
Mahallî İdarelerce |
926 |
5,41 |
1122 |
6,38 |
21,17 |
|
Çocuk Hakları |
245 |
1,43 |
786 |
4,47 |
220,82 |
|
Ekonomi, Maliye ve Vergi |
707 |
4,13 |
587 |
3,34 |
-16,97 |
|
Orman, Su, Çevre ve |
568 |
3,32 |
427 |
2,43 |
-24,82 |
|
Mülkiyet Hakkı |
340 |
1,98 |
364 |
2,07 |
7,06 |
|
İnsan Hakları |
353 |
2,06 |
331 |
1,88 |
-6,23 |
|
Sağlık |
285 |
1,66 |
313 |
1,78 |
9,82 |
|
Ulaştırma, Basın ve |
457 |
2,67 |
301 |
1,71 |
-34,14 |
|
Enerji, Sanayi, Gümrük ve |
222 |
1,30 |
274 |
1,56 |
23,42 |
|
Nüfus, Vatandaşlık, |
99 |
0,58 |
208 |
1,18 |
110,10 |
|
Diğer konu ve alanlar |
131 |
0,76 |
117 |
0,67 |
-10,69 |
|
Engelli Hakları |
130 |
0,76 |
117 |
0,67 |
-10,00 |
|
Sosyal Hizmetler |
78 |
0,46 |
106 |
0,60 |
35,90 |
|
Gıda, Tarım ve |
68 |
0,40 |
78 |
0,44 |
14,71 |
|
Ailenin Korunması |
78 |
0,46 |
59 |
0,34 |
-24,36 |
|
Bilim, Sanat, Kültür ve |
56 |
0,33 |
59 |
0,34 |
5,36 |
|
Kadın Hakları |
26 |
0,15 |
31 |
0,18 |
19,23 |
|
Toplam |
17.131 |
17.585 |
%2,65 |
2018 yılında, yıl içerisinde alınan başvuru sayısı 17.585 2017 yılından karara bağlanamayıp 2018’e devreden başvuru sayısı 4.062 olmak üzere toplam 21.647’dir.
Kamu denetçiliği Kurumunun başvurulara vermiş olduğu kararlar; Geçersiz Sayılması, Birleştirme Kararı, Gönderme Kararı, İncelenemezlik Kararı, Dostane
Çözüm Kararı, Karar Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar, Ret Kararı, Kısmen Tavsiye
Kısmen Ret Kararı ve Tavsiye Kararı başvuranlara cevap olarak verilmektedir.
Bu kapsamda 31 Aralık 2018 tarihi itibariyle Kurum tarafından verilen toplam 17.615
adet başvuruya ilişkin karar türlerine göre dağılım aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
|
Karar Türleri |
2018 |
Yüzde% |
|
Gönderme Kararı |
4.812 |
30,90 |
|
İncelenemezlik Kararı |
6.517 |
41,85 |
|
Başvurunun Geçersiz |
187 |
1,20 |
|
Birleştirme Kararı |
75 |
0,48 |
|
Ayırma Kararı |
24 |
0,15 |
|
Dostane Çözüm |
1.916 |
12,30 |
|
Karar Verilmesine Yer |
433 |
2,78 |
|
Tavsiye Kararı |
677 |
4,35 |
|
Ret Kararı |
662 |
4,25 |
|
Kısmen Tavsiye Kısmen Ret |
269 |
1,73 |
|
Toplam |
15.572 |
Dostane Çözüm ve Gönderme Kararlarıyla Çözüme Kavuşturulan Başvurulardan
Örnekler
-
Dostane Çözüm Kararları:
-Başvuranın hükümlü bulunan abisinin Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa İllerinde
bulunan ceza infaz kurumlarından birine nakledilmesi hakkında;
-Mahkeme kararı uyarınca başvuranın atamasının gerçekleştirilerek göreve
başlatılması hakkında;
-703 sayılı KHK ile TODAİE’nin kapatılması sebebiyle, 2018 TODAİE yüksek lisans
sınavında başarılı olan adaylara, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi tarafından kayıt hakkı
verilmesi hakkında;
-
Gönderme Kararları:
- Adı geçenin hakkındaki yurtdışı çıkış yasağının kaldırılmasına ilişkin talebine karşılık
pasaportunun 667 sayılı KHK'nın 5 inci maddesine istinaden iptal edildiği, hakkında
kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi üzerine yapılan tahkikat neticesinde şerh
kayıtlarının kaldırılarak pasaportlarının geçerli hale getirildiği ifade edildiğinden başvuru
konusunun çözüme kavuştuğu değerlendirilmiştir
- Koğuş değiştirme talebi ile yapılan başvurunun idari başvuru yolları
tüketilmediğinden Gönderme Kararı ile Maltepe 2 No.lu Ceza İnfaz Kurumuna iletilmesi
üzerine, talebin karşılandığı anlaşılmıştır.
-
15 Temmuz darbe girişimi gazisince atanma talebi ile yapılan başvurunun idari
başvuru yolları tüketilmediğinden Gönderme Kararı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınailetilmesi üzerine, şahsın atama teklifi yapılacaklar listesine eklenerek Devlet Personel Başkanlığına gönderildiği anlaşılmıştır.
Tavsiye Kararlarından Örnekler:
-
Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayırma işlemi uygulandığı tespit edilen başvuranın
mağduriyetinin giderilmesi; -
Sürekli işçi kadrolarında istihdam edilme talebi bulunan başvuran hakkında 375 sayılı
KHK’nın ilgili hükümlerinin uygulanması; -
PAEM Komiser Yardımcılığı Sınavını Kazandıkları Halde Silah Altında Bulunmaları
Sebebiyle Kayıt Yaptıramayan Adayların Bu Durumlarının Tekrar Değerlendirilmesi ve
Eğitimlerinin Terhis Tarihleri Gözetilerek Yeniden Planlanması -
Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Müdürlüklerinde Müdür Dışında Bir Kadro
Olmaması Nedeniyle Yaşanan Personel Sıkıntısının Çözülmesi Amacıyla Gerekli
Mevzuat Çalışmalarının Yapılması -
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından, Baz İstasyonlarının İmar Mevzuatına
Uygunluğunun Sağlanması Aşamasında Uygulamada Yaşanan Sorunları Giderecek,
Konuyla İlgili Hususları Açıklığa Kavuşturacak ve İlgili İdarelerin veya Şirketin Yapması
Gereken İş ve İşlemleri Ortaya Koyacak Açık ve Ayrıntılı Bir Düzenleme Yapılması
Gerektiği Hakkında -
Kesilen Bursun Tekrar Bağlanması Talebi Hakkında
-
2629 Sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri
Tazminat Kanununda Uçuş Teknisyenleri Lehine Bir Düzenleme Yapılması Hakkında -
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayvan Hastanesi Hasta Kayıtlarının Sağlıklı
Tutulması ve Nöbetçi Hekim Uygulamasına İlişkin Gerekli Önlemlerin Alınarak
Hastanenin İş ve İşlemlerinin Mevzuata Uygun Hale Getirilmesi -
Yüksek Gerilim Altında Çalışan Diğer Kamu Görevlilerine Yüksek Gerilim İlave
Ücretinin Verilmesi Hususunun 2019 Yılında Yapılacak Olan Toplu Sözleşme
Görüşmelerinde Değerlendirilmesi -
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli
ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmeliğe, Aylık
Ödemesinin Durdurulması veya Kesilmesi Durumunda Vatandaşlara İtiraz
Edebilecekleri Bir Hukuki Müessese İhdas Edilmesi -
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Burs-Kredi Yönetmeliği’nin 22’nci
Maddesinin Değiştirilerek Dikey Geçiş ile Öğrenimine Devam Eden Öğrencilerin İntibak ve Hazırlık Sınıfı Süresince de Burs Almaları Sağlanacak Şekilde Yeniden Düzenleme Yapılması -
Talep Sahiplerine İmzalatılan Taahhütnamede Yapıya İlişkin Daha Aydınlatıcı
Bilgilerin Sunulmasını ve Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik’te Gerekli Değişikliklerin Yapılması ve Taahhütnamelerde Bireylerin Hak Arama Özgürlüklerini Engelleyecek Hükümlere Yer Verilmemesi -
Kılık ve Kıyafetleri Sebebiyle Disiplin Cezası Almaları Neticesinde Yükseköğretim
Kurumlarından Çıkarılan ve 5316 Sayılı, 5806 Sayılı ve 6111 Sayılı Af Kanunlarıyla
Yükseköğretim Kurumlarının Eğitim Fakülteleri İle Fen-Edebiyat Fakültelerinden
Mezun Olarak Öğretmenlik Mesleğini İcra Etmek İsteyenler İçin, Kamu Personeli Seçme
Sınavında Öngörülen Taban Puanının Alınması Kaydıyla, Bir Defaya Mahsus Olmak
Üzere, Herhangi Bir Yaş veya Kontenjan Sınırlaması Yapılmaksızın Milli Eğitim
Bakanlığının İlan Edeceği Sözlü Sınavlara Katılma Hakkının Verilmesi Hususunda
Gerekli Düzenlemelerin Yapılması -
Askeri Öğrenci Olmayacağına Dair Verilen Sağlık Raporu Nedeniyle Askeri
Öğrenci Olamayan Başvuranın, Hasta ise Tedavisinin Yapılması Hasta Değil ise Askeri Öğrenci Seçim Aşamalarına Devam Etme Talebi -
Genel Bilgi Toplama Sisteminde Tutulacak Kayıtlarla İlgili Süre, Stoklama,
Kullanım, Üçüncü Kişilerin Erişimi ve Verilerin Gizliliğinin Korunmasına Yönelik
İzlenecek Usule İlişkin Hususların Yasal Güvenceye Bağlanması Konusunda Mevzuat Çalışması Yapılması -
Başvuranın, Engelliler İçin İndirimli Bina Vergisi Oranı (Sıfır) Uygulamasından
Yararlandırılması ve Yürütülen İşlemlerde Vergi Hatası Yapılıp Yapılmadığı Tespit
Edilerek, Vergi Hatası Tespit Edilmesi Halinde 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun İlgili Hükümleri Çerçevesinde Gerekli Düzeltme İşlemlerinin Tesisi için tavsiye kararı verilmiştir.
Kamu Denetçiliği Kurumu Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu
-
Raporun hazırlanmasına ilişkin olarak çeşitli illerde teknik toplantılar düzenlenmiş;
yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşlarla ortak çalışmalar
gerçekleştirilmiş; geçici barınma merkezleri ziyaret edilmiştir. Raporun son kısmında,
Suriyelilere ilişkin yasal ve idari düzenlemeler, dil problemi, sağlık hizmetleri, çocuk ve kadın haklar, toplumsal uyum vb. konularda tespit ve önerilerde bulunulmasını belirtmiştir.
28 Şubat Sürecinde Yaşanan Hak İhlalleri
Başörtüsü Yasağı Nedeniyle Yaşanan Mağduriyetler
-Avrupa Parlamentosunun 2007 tarihli
önergesinde kılık ve kıyafet ayrımcılığının çalışma hayatında mağduriyetlere yol açtığı tespit edilmiş; Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Komitesi (CEDAW) 2005 yılında gerçekleşen 32’nci oturumunda “okullar ve üniversitelerdeki başörtüsü yasağının kız çocukları ve kadınlar üzerindeki etkilerini dikkate almak gerektiği”ni vurgulamıştır.
-Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1997 yılında başlayan 28 Şubat sürecinin ortaya
çıkardığı yaptırımlar ve uygulamalar sonucunda öğrencilikten kaydı silinenlerin mağdur olduğu
kanaatine varmış; 2005, 2008 ve 2011 yıllarında çıkardığı kanunlarla her ne sebeple olursa
olsun yükseköğrenimle ilişiği kesilenlere eğitimlerini tamamlama imkanı sunulmuştur. Gene
2013 yılında çıkarılan bir kanunla, 2011-2017 yılları arasında mezun olmuş veya olabilecekler
için kamu görevine girişte yaş şartı sınırlaması ortadan kaldırılmıştır.
2) 28 Şubat Sürecinde Devlet Memuru Kadrolarındaki Atama İptalleri ve
TSK ile İlişiği Kesilenler
28 Şubat sürecinin mağduriyetlerini gidermek için yapılan düzenlemeler yetersiz
görüldüğü için, 12 Mart 2018 tarihinde “28 Şubat Sürecinde Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm
Arayışları” konulu çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştayın çıktıları göz önüne alınarak, 28 Şubat
sürecinde başörtüsü yasağı nedeniyle kamu hizmetine dahil olamayanların mağduriyetlerini
gidermeye yönelik olarak, Milli Eğitim Bakanlığına, Devlet Personel Başkanlığına, Aile,
Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına ve Türk
Silahlı Kuvvetlerine hakların iadesi konusunda tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde İdarenin Denetimi ve Kamu
Denetçiliği Kurumunun Rolü
Yeni hükümet sistemine geçilmesiyle birlikte, Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı
olarak denetim yapan Kamu Denetçiliği Kurumunun rolü daha da önem kazanmıştır. Nitekim 703 sayılı KHK'nın 110’uncu maddesi ile, KDK’nın görev alanı dışında kalan hususları düzenleyen 6328 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin ikinci fıkrasındaki
“a)Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile re’sen imzaladığı kararlar ve emirler” bendi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu şekilde Cumhurbaşkanlığının idari iş ve işlemleri KDK’nın görev alanına dâhil edilerek Kurumun denetim alanı genişletilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişle birlikte idarenin vatandaşların sorun ve
taleplerine hızlı bir şekilde cevap verebilmesi önem kazanmıştır.
Kamu Denetçiliği Kurumunun Ülkemize Olan Katma Değeri Hakkında
Değerlendirme
KDK’ya 2018 yılında iletilen 17.585 ve 2017 yılından devreden 4.062 adet olmak üzere
toplam 21.647 adet şikâyet başvurusu değerlendirilmek üzere işleme alınmıştır. İncelemeye alınan toplam 21.647 adet şikâyet başvurusunun 17.615 tanesi (%81,37’si) Kurum tarafından sonuçlandırılmış ve inceleme sonuçları şikâyetçilere bildirilmiştir. 2018 yılı içerisinde yapılan bu başvuruların 2.498’i dostane yöntemlerle çözüme kavuşturulmuştur. Kurumca yapılan inceleme ve araştırma sonucunda verilen toplamda 946 adet tavsiye kararı ile mahkemelerin iş yükünün azaltılmasına katkıda bulunulmuştur. 2018 yılında verilen toplam 662 adet ret kararı da başvuranlara mevzuat çerçevesinde talebinin yerine getirilemeyeceğini açıklaması nedeniyle kişilerin yargıya başvurma oranında azalmaya sebep olabilmektedir.
-
-
-
Başvurulara İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler
Başvuruların Tematik Olarak Değerlendirilmesi
2.2.4.1 Adalet, Milli Savunma ve Güvenlik
-
-
Aynı anda farklı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü-tutuklularla ilgili telefon
hakkını kullanmaları hususunda düzenleme yapılması yönünde; Kurumda hükümlü olarak bulunan kişinin talebi üzerine, ailesine yakın illerdeki durumuna uygun ve kapasitesi müsait infaz kurumlarından birine nakledilerek mağduriyetinin giderilmesi hususunda Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar vermiştir.
2.2.4.1.2 Kolluk Kuvvetleri Faaliyetleri
Ankara Yüksel Caddesi üzerinde bulunan “İnsan Hakları Anıtı”nın toplumun farklı
renklerinin, düşünce ve söylemlerin bir araya geldiği bir toplanma ve buluşma noktası olduğu
göz önünde bulundurularak bahsi geçen Anıt’ı çevreleyen çelik bariyerlerin kaldırılmasına
yönelik olarak İçişleri Bakanlığına ve Ankara Valiliğine; kolluk görevlilerine görevlerinin
gerektirdiği davranış ilkelerinin hatırlatılması gerektiği kanaatine varılarak Şanlıurfa İl Emniyet
Müdürlüğüne; emekli olan Devlet memurları için hususi damgalı yeşil pasaport verilmesi
işlemlerinin bir örnek hâle getirilmesi ve mağduriyet yaratılmamasına yönelik olarak İçişleri
Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
2.2.4.1.3 Adalet Hizmetleri
“GBT (Genel Bilgi Toplama) kaydı” olarak bilinen Kaçakçılık İstihbarat, Harekât ve
Bilgi Toplama (KİHBİ) Şahıs Programı sisteminde tutulacak kayıtlarla ilgili olarak İçişleri
Bakanlığına; uzlaştırmacı sınavına girecekler için yeterli sayıda hukuk dersinin alındığının
tespitine yönelik olarak Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar vermiştir.
TSK Personeline Yönelik İş ve İşlemler
Ailenin Korunması
Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Hizmet Borçlanması
Emeklilik İşlemleri, Yaşlılık Aylığı Bağlanması, Emekli İkramiyesi,
Emeklilik Keseneği, Tahsis Talebinde Hizmet Birleştirmesi
Fiili Hizmet Süresi ve Fiili Hizmet Süresi Zammı
Yetim Aylığı
İşçi ve İşveren Sorunları
İdarede İşçi Statüsünde Çalışanların İş Kanunundan ve İş Akdinden
Kaynaklanan Haklarına İlişkin Konular Çalışma ve Sosyal Güvenliğe İlişkin Diğer Konular
Çocuk Hakları
Çocukları İntihara Sevk Ettiği İddia Edilen Oyunun İncelenmesi Talebi,
∙ Ceza İnfaz Kurumunda Bulunan Çocuğun Yaşam Hakkı ve Sağlık Hakkı,
∙ Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarında Tutulan Çocukların Yaşama, Gelişme, Korunma ve
Katılım Haklarının Güvence Altına Alınması ile Çocuğun Üstün Yararı ve Esenliğinin
Gözetilmesi İçin Açık Görüş,
∙ Ceza İnfaz Kurumunda Kapasitenin Üzerinde Çocuğun Barındırıldığı İddiası,
∙ Mülteci Çocukların Eğitim Hakkına Erişimi, Diğer Çocuklarla Eşit Haklardan
Faydalanma Hakkı ve Çocuklara Yönelik Ayrımcılık Yapılmaması,
∙ “Mülteci Çocuğun” Eğitim Hizmetlerine Erişiminde Sıkıntılar Yaşadığı ve Akran
Zorbalığına Uğradığı İddialarıyla ilgili
çeşitli sivil toplum örgütleri, uluslararsı kuruluşlar, yerel yönetimler ve ilgili
bakanlıklarla toplantılar düzenlenmiştir.
Eğitim-Öğretim, Gençlik ve Spor
ALES sınavında soru kitapçığını belirlenen zamandan önce kontrol ettiği gerekçesiyle
adayın sınavının geçersiz sayılmasında hukuka ve hakkaniyete uygunluk tespit edilemeyerek;
başvuranın 2017 ALES Sonbahar Dönemi Sınavına ilişkin puanının hesaplanarak sınavın
geçerli sayılması suretiyle mağduriyetin giderilmesi hususunda ÖSYM Başkanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Ekonomi, Maliye ve Vergi
Enerji, sanayi, gümrük ve ticaret alanında yapılan başvuruları ayrıca KOSGEB konusundaki çalışmalarını sürdürmektedir.
Engelli Hakları
-
Kesilen Engelli Aylığının Yeniden Bağlanması ve Engelliye Vasi Atanması,
gibi hususlarında ilgili kamu kurumlarına Tavsiyede Bulunulması ve Gönderme
Kararları vermiştir. -
Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile ilgili çalışmalar sürmektedir.
İnsan Hakları
Ceza İnfaz Kurumlarında Yürütülen İş ve İşlemler ile Uygulamaların
Temel İnsan Hakları İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi
-Tutuklu ve hükümlülerin “işkence”, “eziyet” ve “insan haysiyetiyle bağdaşmayan
muamele konularında Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
-Nakil taleplerinin daha insani boyutları ile ele alınması gerektiği değerlendirilmektedir.
-Bir ceza infaz kurumunda kapasitenin üzerinde çocuğun barındırıldığına yönelik
başvuru hakkında Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması
-Terör olayları nedeni ile Mardin ili Nusaybin ilçesinde bulunan evinin
eşyaları ile birlikte yıkıldığı iddiası gereği Mardin Valiliğine tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
-Başvuranın, terör tehdidi nedeni ile mal varlıklarına ulaşılamamasından kaynaklanan
maddi zararın tazminine yönelik Van Valiliğine tavsiyede bulunulmasına karar
verilmiştir
-Başvuranın tazminat talebinin 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması hususunda Elazığ Belediye Başkanlığına Tavsiyede Bulunulmasına karar verilmiştir.
Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkı
Başvuranın maliki olduğu arsanın da içinde bulunduğu alana ait revizyon plan lejantı ve
notlarının bilgi edinme Bucak Belediye
Başkanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir.
Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu
-Ülkemizde geçici koruma altına alınanların durumunu tespit
ederek bu alanda Devlet’in yürüttüğü çalışmaları, Devlet kurumlarının, sivil toplum
kuruluşlarının sunduğu kamusal ve özel yardım ve hizmetleri ortaya koymak Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu hazırlanmıştır.
Kadın Hakları
Şiddet mağduru kadının sosyal yardım talebi ilgilinin ikamet ettiği İlçe Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığına Gönderme Kararı verilerek iletilmiş ve
başvuranın sosyal yardım almasını sağlanmıştır.
Kadın güvenlik görevlilerinin gece postalarında çalıştırılma koşulları hakkında Gönderme Kararı verilerek ikili vardiya sistemine geçilmiştir.
Personel alım ilanlarında erkek olma kriteri getirilmesi nedeniyle İtfaiyecilik ve Yangın
Güvenliği Bölümü mezunu kadınların ayrımcılığa maruz kalması konusunda
Alanda çalışan sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve akademisyenlerin katılımlarıyla 19
Şubat 2018 tarihinde “Kadın ve Çocuğa Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesine İlişkin
Mekanizmaların Etkinliğinin Arttırılması” konulu bir çalıştay düzenlenmiştir.
Kamu Personel Rejimi
Kuruma kamu personel rejimiyle ilgili olarak atama, yer değiştirme, mali ve sosyal
haklar, izinler, ilerleme ve yükselme, disiplin cezaları, personel alımı, mobbing ve sözleşmeli
personel sorunları vb. konularda başvuru yapılmıştır.
Personel Alımı, Atama, Nakil, Görevlendirme, Yer Değiştirme
İlerleme ve Yükselme
Mali Haklar, Sosyal Hak ve Yardımlar ve İzinler
Sözleşmeli ve Geçici Personel Sorunları
Kamuya Personel Alımına İlişkin Sınavlar
Kamu Personelinin Tutum ve Davranışları Hakkındaki Şikâyetler ve
Diğer Konular
Mahalli İdarelerce Yürütülen Hizmetler
Mülkiyet Hakkı
Nüfus, Vatandaşlık, Mülteci ve Sığınmacı Hakları
Orman, Su, Çevre ve Şehircilik
Sağlık
Sosyal Hizmetler
Ulaştırma, Basın ve İletişim
-
deniz ticareti, tersaneler ve kıyı yapılarına
-
telekomünikasyon tesislerine yönelik toplantı kararları alınmıştır.
İdarelerin Kararlara ve Bilgi, Belge Taleplerine Yaklaşımları
İdarelerin Kararlara Yaklaşımları
Ombudsmanlığın bir kültür hâline geldiği ve güçlü yetkilerle donatılmış olduğu ülkelerde kararlara uyum oranlarının %80-90 civarında olduğu görülmektedir. Basın Danışmanlığı, Kurumsal İletişim Birimi, Araştırma, Takip ve Değerlendirme Bürosu oluşturulmuştur.
Tavsiye Kararlarına Olumlu Yaklaşan İdareler
∙ Milli Eğitim Bakanlığı ve Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü-İl içi yer değişikliği talebi-1/11/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu-Personelin göreve başlatılması talebi-16/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Sağlık Bakanlığı-Personelin tayin talebi-10/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörlüğü-Sözlü sınavların yapılma usulüne ilişkin talep-6/9/2018 tarihli Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı
∙ Dicle Üniversitesi Rektörlüğü-Meslek kodunun fiilen yapılan işe uygun hâle getirilmesi talebi-4/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Adalet Bakanlığı-Kanunla ihtilafa düşmüş çocuklar için modern çocuk adalet sisteminin güçlendirilmesine yönelik talep-3/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü-Belirli bir dersten muafiyeti sağlayacak şekilde intibak işleminin yapılması talebi-10/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-Personelin durumuna uygun sözleşme ücreti belirlenmesine ilişkin talep-7/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü-Lisansüstü program başvurularının internet üzerinden alınması talebi-13/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-İlaç bedelinin geri ödenmesi talebi-9/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Milli Savunma Üniversitesi Rektörlüğü-İhbar tazminatının ödenmesi talebi- 15/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-Tahakkuk zamanaşımına uğramış idari para
cezalarının tahsil edilmesine yönelik idari işlemin geri alınması talebi-13/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü-Su sayacının
değiştirilmemesine dair talep-27/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı-Kesinleşen mahkeme ilamına göre
alacağının en kısa sürede ödenmesine dair talep-27/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Afyonkarahisar Belediye Başkanlığı-Bina hakkında verilen yıkım kararının
uygulanmasına ilişkin talep-30/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı-Geçerliliği olmayan bir protokole
dayanarak katılım payı talep edilmesi işleminin geri alınması-1/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı-GSM firmaları tarafından
abonelerin kimlik bilgilerinin korunması için tedbir alınmasına dair talep-3/7/2018 tarihli
Tavsiye Kararı
∙ Kağıthane Belediye Başkanlığı-Projeye aykırı yapı ile ilgili inceleme yapılarak
gereğinin yapılmasına dair talep-13/6/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğü-Sürekli işçi kadrosuna geçiş işlemlerinin ilgili
mevzuat hükümleri doğrultusunda tamamlanmasına dair talep-7/11/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı-İlaca erişimin zamanında
sağlanmasına yönelik talep-31/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörlüğü-Diplomanın verilmesi-31/10/2018
tarihli Tavsiye Kararı
∙ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü-Fazla çalışma ücretinin tam olarak
ödenmesine ilişkin talep-24/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı
∙ Çay işletmeleri Genel Müdürlüğü ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-İşçi
olarak çalışılan sürelerin emekli ikramiyesi ödenmesinde dikkate alınmasına dair talep-
9/1/2018 tarihli Tavsiye Kararı
Tavsiye Kararlarına Olumsuz Yaklaşan İdareler
-Esenyurt Belediye Başkanlığı
-Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
-Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü
-Of Belediye Başkanlığı
-Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörlüğü
-Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı
-Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları
Birliği Başkanlığı (TÜRMOB)
-Ankara Üniversitesi Rektörlüğü
-Biga Belediyesi Başkanlığı
-Aydın Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı
İdarelerin Bilgi, Belge Taleplerine Yaklaşımları
-Türkiye Futbol Federasyonu’na yapılan
tavsiye Kararı karşılıksız bırakılmıştır.
Sağlık Bakanlığı
Eyüp sultan Belediye Başkanlığı
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı
Çankaya Belediyesi
Hak Arama Kültürünün Yaygınlaştırılması ve Paydaşlarla İlişkiler
Bölgesel toplantılar, dezavantajlı gruplara yönelik ziyaret ve bilgilendirme çalışmaları,
üniversitelere/akademik alana yönelik gerçekleştirilen sunum ve konferanslar, genele ve özele
özgü çalıştaylar, gerçekleştirilmiştir.
Ulusal Düzeyde Faaliyetler
Basın ve Medya ile İlişkiler
Ombudsman İzmirlilerle Buluşuyor”, “Ombudsman Kayserilerle Buluşuyor”
programları çerçevesinde ulusal ve yerel basın temsilcileri ile bir araya gelinmiştir.
KDK tarafından palanlanarak icra edilen Kurumsal Toplantı ve Organizasyonlar’ın birkaçı
‐ Kadın ve Çocuğa Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların
Etkinliğinin Artırılması Çalıştayı (19 Şubat)
‐ 28 Şubat Sürecinde Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları Çalıştayı (12 Mart)
‐ Mülteci ve Göçmen Çocukların KDK’ya Erişim Programı (Aralık)
‐ Cezaevleri Temasları ve Çalışma Programları (Ekim-Kasım-Aralık)
- Kayseri (7-8 Şubat)
- İzmir (28-29 Mart)
- Tunceli Çalışma Ziyareti (5-6 Eylül)
‐ Türkiye’de Bulunan İnanç Liderleriyle Buluşma (20 Şubat)
Uluslararası Düzeyde Faaliyetler
‐ “Ayrımcılıkla Mücadeleye Özel Odaklı İnsan Hakları İhlallerinin Ele Alan En İyi
Uygulamaların Paylaşılması” konulu Batı Balkanlar Ulusal İnsan Hakları Kurumları Bölgesel
Konferansı (15-16 Şubat 2018)
İslam İşbirliği Teşkilatı Ombudsmanlar Birliğinin (OICOA) 3’üncü Yürütme Komitesi
Toplantısı (10-11 Eylül 2018)
KARMA KOMİSYON TOPLANTILARI
Karma Komisyon Başkanı İstanbul Milletvekili Mihrimah Belma SATIR konuşmalarından özetle
Karma Komisyona sunulan Kamu Denetçiliği Kurumu Yıllık Faaliyet Raporu’nun görüşülmesi
Kamu Başdenetçisi adaylarının belirlenmesi ve kamu denetçilerinin seçilmesi
Karma Komisyon raporunun, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulması gerektiği
idarelerin uyma oranının 2018 yılında %70’e yükseldiği, 2013-2017 yılları arasında toplam 729 olan tavsiye ve kısmen tavsiye kısmen ret kararlarının sadece 2018 yılında 946 olduğu
Raporun Sunumu
Kamu Başdenetçisi ŞEREF MALKOÇ
Anayasa’nın 74’üncü maddesinde Anayasal bir kurum olarak yer alan Kamu
Denetçiliği Kurumunun 6328 sayılı Kanun kapsamında kamu hizmetlerinin işleyişinde
bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması oluşturmak amacıyla idarenin her türlü eylem,
işlemleri ile tutum ve davranışlarını insan hakları, adalet, hukuk ve hakkaniyet açısından
inceleyip idareye tavsiye kararları vermekte olduğu,
Kurumda, 140 kadrolu görevli, 80 sürekli işçi, 3 sözleşmeli personel ve 22 uzman
personelle birlikte toplam 245 adet çalışan olduğu
2018 Yılı Bütçesinin 22 milyon 903 bin TL olduğu, bunun %70’inin personel gideri
ve SGK primlerinden oluştuğu, %30’unun kurum faaliyetlerine ayrıldığı,
Kuruma, 2018 Yılında 17.585 başvuru yapıldığı, 2017’den devreden 4.000
başvurunun olduğu,
Kuruma yapılan başvuruların 2.498’inin dostane çözümle, 946’sının Tavsiye Kararı
ile sonuçlandığı
Kurumun çözüm kapasitesinin 2018 yılında %84’e çıktığı, bunun memnuniyet verici
bir gelişme olduğu,
Kuruma yapılan yazılı başvuruların dışında 97.558 yüz yüze görüşme yapılmış olup
elektronik ortamda iletişim yoluyla veya telefonla 100.000’e yakın kişiye yardım edildiği,
Kamu Denetçiliği Kurumuna kurulduğundan bugüne kadar toplam olarak 59.567
başvuru yapıldığı, 2016’da 5.519, 2017’de 17.131, 2018’de 17.585 başvuru yapıldığı, buna
göre başvuruların yıllar itibarıyla artış gösterdiği, bunun Kurumun tanınırlığıyla orantılı olduğu,
2018 yapılan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde halkla buluşma
programlarının yapıldığı, olumlu bir etki olarak bu bölgelerdeki şehirlerden başvuru sayılarının arttığı
Önemli ölçüde gönderme, incelenemezlik veya karar verilmesine yer olmadığına dair
karar bulunduğu ve bu oranların mümkün olduğu kadar azaltılmaya çalışıldığı, bu yönde
sistemde düzenlemeye ilişkin çalışmalar bulunduğu,
Kurumun geçmiş yıllarda görüşülmeyi bekleyen yıllık faaliyet raporlarının ve
müstakil olarak 2017 yılı Yıllık Raporu’nun Karma Komisyon tarafından ele alınmasından
büyük memnuniyet duyulduğu,
İlgili Yönetmelikte değişiklik yapılarak mevzuata dostane çözüm kararı yolunun
eklendiği ve bunun çok faydalı bir yöntem olduğu,
Kurum Denetçilerinin titiz çalışmaları sayesinde, 2018 yılında, Kurumun 2013’ten
2017’e kadar verilen kararlardan daha yüksek oranda tavsiye ve kısmen tavsiye kısmen ret
kararları verildiği,
2018 yılında, idarelerin, Kurum kararlarına uyum oranının %70’e ulaştığı,
Kurumun, kamuoyunda bilinirliğinin, tanınırlığının artmasının bu başarılara kaynak
olduğu,
2017 yılında kararların sonuçlarının takibi için Araştırma Takip ve Değerlendirme
Bürosunun kurulduğu,
Kurum çalışmalarının yargının yükünü azalttığı,
ifade edilmiştir.
Görüş, Öneri ve Sorular
Bursa Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Hakan
ÇAVUŞOĞLU
2018 yılında yapılan başvuru sayılarına, verilen tavsiye karar sayılarına bakıldığında
Kurumun tanınırlığı ve bilinirliliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların karşılık bulduğunun
anlaşıldığı ve bu durumun memnuniyet verici olduğu,
Türkiye’de hem “hak arama” kavramı bilincinin geliştiği hem de “insan hakları”
kavramı konusundaki bilincin toplum nezdinde gelişimini sürdürdüğü,
Kamu Denetçiliğinin kurumsal bir yapıya kavuştuğunun görüldüğü,
İdarenin eylem, faaliyetleri ve işlemleri nedeniyle yapılan müracaatlara ilişkin
Avrupa ülkeleri ile Türkiye arasında karşılaştırmaya gidilip gidilmediğine dair sorunun
yöneltildiği,
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonuna gönderilen dilekçeler dikkate alındığında,
düşünce ve ifade hürriyetine ilişkin, basınla ilgili ve cezaevlerinden gelen müracaatlara dair
bilgi verilmesinin talep edildiği
İstanbul Milletvekili Mahmut TANAL
Kamu Denetçiliği Kurumunun aktif çalışmalarının diğer benzer kurumlara rehber
olmasını umduğu,
Kuruma resen inceleme yetkisi verilmesine yönelik tekliflerin Mecliste ivedilikle
değerlendirilmesi gerektiği,
Kurum kararlarına uymayan idarelere yaptırım uygulanması gerektiği,
Milletvekili seçimleri 5 yıla çıkarıldığı için bununla uyumlu olarak KDK üye
seçimlerinin de 5 yıla çıkarılması gerektiği,
Kamu Denetçiliği Kurumuna ilişkin okullarda bilgi verilmesi, eğitim müfredatına
girmesi gerekliliği,
Konya Milletvekili Fahrettin YOKUŞ
Milletvekili olarak, vatandaşlar tarafından kendilerine iletilen sorunlara çözüm
bulmak için dilekçe yoluyla bakanlıklara yazılan yazılara cevap verilmediğinde, muhatap
olunması gereken mercii konusunda belirsizlik bulunduğu,
İstanbul Milletvekili Hüda KAYA
Vatandaşların hak arama mekanizmalarıyla ilgili önemli ölçüde bilgi eksikliğinin
bulunduğunu, bu sebeple özellikle gençler üzerinde eğitim faaliyetlerine ağırlık verilmesinin
faydalı olabileceği,
Milletvekillerince, cezaevlerindeki kişiler hakkında verilen dilekçelerle ilgili
bakanlıklardan kendilerine herhangi bir dönüş sağlanmadığından ve muhatap mercii bulmakta
sıkıntı yaşandığından bahisle, bu konuda yazılı başvurunun gerekip gerekmediğinin sorulduğu,
Kamu Denetçisi Arif DÜLGER
2.412 başvurudan, birimin verdiği kararların dağılımı incelendiğinde, 1.037 gönderme
kararı, 368 incelenemezlik kararı, 12 geçersiz başvuru, 25 birleştirme kararı, 121 dostane çözüm kararı, 65 karar verilmesine yer olmadığı ve 61 tavsiye kararı önerisiyle 120 ret karar önerisi ve 20 adet de kısmen tavsiye kısmen ret önerisi kararı verildiği
Kamu Denetçisi Sadettin KALKAN
