Giderek artan enflasyon ve alım gücünün rekor seviyede düşmesi, vatandaşları temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamaz hale getirdi. Kış mevsiminin kapıya dayanmasıyla giyim fiyatlarının katlanması, dar gelirli aileleri mont, bot ve kazak gibi zorunlu kışlık ihtiyaçları temin edememeye itti. Çaresiz kalan vatandaşların tek adresi, düşük fiyatlı ikinci el ürün pazarları oldu.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) ekim ayı verilerine göre açlık sınırının 28 bin 412 TL’ye, yoksulluk sınırının ise 92 bin 547 TL’ye dayanması, hane halkının ne denli zor durumda olduğunu gözler önüne serdi. Gıda enflasyonunun yıllık ortalama yüzde 40,22 olduğu bir dönemde, giyim fiyatları da tırmanışa geçti.
GİYİM FİYATLARI CEP YAKIYOR
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ekim ayında fiyatları en çok artan grupların başında giyim yer aldı:
-
Erkek Giyim: Yüzde 15,18
-
Kadın Giyim: Yüzde 13,91
-
Çocuk Giyim: Yüzde 13,83
Nefes Gazetesi'nin haberine göre, kışlık ürünlerin astronomik fiyatları nedeniyle mağazaların vitrinlerine bile bakamayan dar gelirli vatandaşlar, mecburen ikinci el pazarlarına yöneliyor.
EMEKLİ VATANDAŞIN FERYADI: "10 SENEDİR AYNI KIYAFETLERİ GİYİYORUM"
Ankara’nın Ulus semtindeki Hergele Meydanı’nda alışveriş yapan 68 yaşındaki emekli Mehmet Ceylan, yaşadığı zorluğu kıyafetindeki yırtıkları göstererek dile getirdi:
“$19$ bin lira emekli maaşı alıyorum. Oğlum destek çıkmasa yaşayamayacağım. 10 senedir aynı kıyafetleri giyiyorum. İkinci el kıyafet bile alamıyorum, bütçem yetmiyor.”
Esnaf Gülizar Doğan ise son üç yılda ikinci ele yönelik talebin yüzde 70 arttığınıteyit ederek, 300 liralık montun bile artık insanlara pahalı geldiğini belirtti.
"SON ÇARE": MEMURU, İŞÇİSİ, ÖĞRENCİSİ HERKES PAZARDA
Ulus’ta ikinci el kıyafet satan Emin Çınar, pazarın artık sadece "garibanların" değil, memurun, işçinin, emeklinin ve öğrencinin de uğrak yeri olduğunu söyledi. Mağaza fiyatının yarısından çok daha ucuza ürün sattıklarını belirten Çınar, durumun vahametini şu sözlerle anlattı:
“Dışarıda bir mont 10 bin lira, buradan 700 liraya alınabiliyor... Kimileri ikinci eli bile alamıyor. Ağlayanı bile oluyor. Biz de hayrına vermek durumunda kalıyoruz…”
İstanbul’un 3 semtinde gezdiğimiz spotçular, borçları sebebiyle eşyalarını satmaya aşlayanların arttığını belirtirken, “Öğrenci kalmadı. Aileler almaya çalışıyor ama güçleri yetmiyor. Artık bize polisler ve memurlar uğruyor” dedi.
Türkiye'de ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken peş peşe gelen zamlar vatandaşın alım gücünü eritti. Vatandaş ev eşyası alamaz oldu. Eskiden öğrencilerin uğrak noktası olan spotçularda, kriz öylesine derinleşti ki onlar da alışverişi kesti. İstanbul’un Üsküdar, Maltepe ve Kadıköy semtlerindeki spotçuları gezdik. Spot- çular, “İstanbul’da öğrenci kalmadı, ailelerde de alım gücü kalmadı. Sadece tayinle gelen polis ve memurlara eşya satıyoruz. Onun dışında herkes elindeki eşyasını satmaya getiriyor” dedi.
‘BÖYLE DÖNEM GÖRMEDİM’
İstanbul Küçükyalı’da spotçuluk yapan Turgut Çiftçioğlu, artan kiralar ve yaşam maliyetinin şehre olan öğrenci talebini düşürdüğünü belirtti. İstanbul’a sadece parası olan öğrencilerin gelmeye başladığını aktaran Çiftçioğlu, “Bu sebeple bizden mal alan öğrenci kalmadı. Ama çok satıcı var. Ayrı yaşayan anne-kızın evlerini birleştirdiğini çok görüyorum boşa çıkan eşyalarını satmaya çalışıyorlar. Geçim sıkıntısı yaşayanlar eşyalarını satıyor” dedi. Spotçuluk yapan emekli Yaşar Yıldırım da isyanını şu sözlerle dile getirdi: “Millet ancak karnını doyurabiliyor. Ben emekliyim 21 bin TL maaşım var. Kiramı çocuklarım ödüyor. Bize gelen müşterinin durumu da bundan farklı değil.” Üsküdar’da spotçuluk yapan Ali Karahan, 5 bin TL’lik buzdolabının bile aileler için pahalı olmaya başladığını belirtti. 20 yıldır aynı yerde esnaf olduğunu söyleyen Karahan, “Hiç böyle bir dönem görmedim. Ben de arabamı satılığa çıkardım. Çünkü iş yok. Bir tek tayin dönemlerinde buraya gelen memurlar, polisler eşya alıyor bizden. Düşün devletin polisi bile gidip evine rahat rahat eşya alamıyor artık” diye konuştu.
‘Çocuğum evini düzemiyor’
Sözcü ve Karar'ın haberine göre, Spotçularla konuşurken tek tük müşterilere de denk geliyoruz. Bu müşteriler genellikle emekliler. Kadıköy’de konuştuğumuz emekli bir çift, çocukları için mobilya aradığını belirterek şunları söyledi: “Sıfır eşya bakmadık bile çünkü paramızın yetmeyeceğini biliyoruz. Çok pahalı yani aşırı pahalı. Oğlan tek yaşıyor, eve çıktı ona bir koltuk takımı alacağız. Çocuk okudu, işe girdi ama biz alıyoruz koltuğunu. Maaşı kiraya anca yetiyor. Koltuğunu masasını biz alıyoruz. Devlet memuru emeklisiyiz ikimiz de. Çocuk 8 yıl üniversite okudu 60 bin TL maaşı, 20 bin TL kirası var. Kalan parayla ne yapabilecek ki?”
‘Yeni evimize sığmıyoruz’
Küçükyalı’da bir çift ile kentsel dönüşüm sebebiyle ev boşaltacakları için eşya satmaya geldiği spotçuda karşılaştık. Yeni taşınacakları eve sığmayacakları için eşyalarını satmak zorunda olduklarını belirten çift, “3+1 evimiz vardı, şimdi mecburen 1+1 eve geçiyoruz. Çünkü burada kiralar 30 bin TL’den başlıyor. Eşyalarımızı azaltmamız gerekiyor. Kentsel dönüşüm bitince de zaten evimiz 2+1 olacak sığmayacağız artık” dedi.
Artık tamire de gücümüz yetmiyor
Eskiden spotçuların öğrencilere satış yaptığını belirten Erol Tunca, gençlerin hayat pahalılığı sebebiyle ayrı eve çıkamadığını belirtti. Tunca, “Bu maaşlarla kiraları ödeyemiyorlar. Ailelerde de ikinci elin yenisini almak istiyor o da yok yani bulunamıyorlar. Ben tamir de yapıyorum. Tamire talep çok arttı. Gerçekten insanlar eşyalarını tamir etmek istiyor ama usta bulamıyor. Servisler çok pahalı, ustalar da servis pahalı diye fiyat artıyor. Müşterinin para harcamamak için elindeki tek imkan tamir onu da maalesef güvenilir olmayan tamirci esnafı bitiriyor” ifadelerini kullandı.
Kira ödeyemeyip eşyalarını satıyorlar
Artık öğrencilerin İstanbul’a gelmek istemediğini belirten Üsküdarlı spotçu Kemal Öztürk, “Bize artık emekliler ve aileler geliyor ama onların da alım gücü yok. Yabancılar çok gelmeye başladı. Bizim kendi gençlerimizin gittiğini görüyoruz. Bu hafta üç tane beyaz eşya aldım bu sokakta üçünde de gençler yurt dışına taşındıkları için evlerini boşaltıyorlardı. Maalesef borç harç için eşya satan da çok oluyor. Genç adam işe girince ev tutuyor ama sonra kiralar zamlanınca dayanamıyor eşyalarını satıp evini kapatıyor” diye konuştu.