TBMM Plan Bütçe Komisyonu'ndaki, 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi görüşmelerinin ilk günü, “canlı yayın” tartışması ile başladı. CHP, HDP ve İyi Partili milletvekillerinin bütçe görüşmelerinin Meclis TV’den canlı olarak yayınlanması talebi kabul edilmedi. Komisyonun İyi Parti’li üyesi Durmuş Yılmaz’ın “Atın sahibine göre kişnetiyorlar” demesi üzerine tartışma çıktı. Komisyonun AKP’li üyesi Uğur Aydemir, “AK Parti öncesinde hangi komisyon toplantıları canlı yayınlandı” diye sorarak böyle bir usul olmadığını savundu. Komisyonun CHP’li üyesi Abdüllatif Şener de kendi bakanlığı döneminden canlı yayınlandığına ilişkin örnekler verdi ve “Bu kadar karanlık dönem yaşanmamıştır” dedi. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın sunduğu 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi ile 2019 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi Geneli ve Sayıştay Raporları üzerinde görüşmeler başladı. İlk dakikalardan itibaren canlı yayın tartışması görüşmelere damga vurdu. Komisyonda bu haftadan itibaren Cumhurbaşkanlığı, TBMM, bakanlıklar ve kurumların bütçeleri üzerinde görüşmeler yapılacak. Komisyon toplantıları, Covid-19 tedbirleri kapsamında daha büyük bir alana sahip olması nedeniyle TBMM Tören Salonu'nda yapılacak. "Bu bütçenin vatandaşa fayda getirmesi mümkün değil" Komisyonun CHP’li üyesi Bülent Kuşoğlu, geçen haftaki açılış görüşmelerinde “bütçe sahipsiz” dediğini anımsatarak şöyle konuştu: “Sahibi var demiştiniz. Cumhuriyet tarihinde yapılan tüm bütçelerde bu bütçede yapıldığı gibi hiçbir açıklama yapılmadan bütçe sunulmadı. İlk defa böyle bir şey oluyor. Neden Bütçe Strateji Başkanlığı, Maliye Bakanlığı hiçbir açıklama yapmadı, bu şekilde sahipsiz bir şekilde sunuldu? Sistemin azizliği sonucu mu? 17 Eylül gece yarısına kadar sunulması gerekiyordu. Siz sunulduğunu söylüyorsunuz ama burada bekleyen muhabirler görmedi, biz bilgi almadık. Bu da Türkiye Cumhuriyeti geleneklerine aykırı bir durum. 17 Ekim gecesi bütçe sunulmuş ise ekleri ile beraber sunulması gerekirdi, dört gün sonra eklerini alabildik. Sayıştay Dış Denetim Raporu’na göre, kamu idarelerinde 6 bin 49 hata tespit edilmiş, bu hatalar neden oluyor bilmemiz lazım. Genel uygunluk bildirimine göre, yedek ödenekten yüzde 4’ten fazla aşım söz konusu. Bu yıl hem ekonomik kriz hem pandemi söz konusu. Vatandaşa yeterince sosyal yardım yapılmadı. Üç kalemde tükenen bütçenin, vatandaşa fayda getirmesi mümkün değil ve bütçe ağırlıklı olarak vergi gelirlerinden oluşuyor. Bizim çok daha iddialı bütçeler hazırlamamız lazım. Türkiye, gayrisafi milli hasıla açısından 2017’de IMF’nin 17. sırasında. Geçtiğimiz sene 19. sıraya düşüyor. Gelecek yıl dünyanın en büyük ilk 20 ekonomisi içerisinde olmayacak. Türkiye’nin çok daha iyi bütçelere ihtiyacı var.” "Bütçenin halkın hakemliğine sunulması gerektiğini düşünüyoruz" HDP’li Garo Paylan da usul üzerine söz alarak şunları söyledi: “Bütçeler vatandaşın nasıl yaşayacağını belirler. 2020 vatandaşlar için çok zor geçti. 2021 yılı daha zor geçecek. Derin bir ekonomik kriz var. Taleplerin bu bütçeye yansımadığını, bu bütçenin halkın hakemliğine sunulması gerektiğini düşünüyoruz. Yürütme geçen hafta konuştu, onlarca kamera vardı. Şimdi milletvekilleri konuşacak bir tane kamera sokmadınız. Demokratik parlamentolarda bütçeler canlı yayınlanır, halk yürütmenin nasıl bütçe getirdiğini görür. Gelin bu bütçeyi halkın hakemliğine sunalım, çünkü bu bütçe işçi, memur, çiftçi, gençleri ilgilendiriyor. Kim halktan yana kim saraydan yana bütçe yapıyor herkes görsün. STK’ların görüşmelere katılmasını talep ediyoruz. Demokratik parlamentolarda, bakanlar ile soru cevap üzerinde usul yürüyor. Biz binlerce soru soruyoruz, yüzde 10’una yanıt alıyoruz. Yürütme beğenmediği sorulara yanıt vermiyor. Kesin hesapları görüşmeye bu komisyonda vakit yok. Kesin hesapların görüşülmesi ile ilgili bir alt komisyon kurulmasını talep ediyoruz.” "Şeffaf değil" Komisyonun İyi Parti’yi üyesi Erhan Usta da şeffaf olunmadığı yönünde eleştiri yaptı. Usta, “Bütçeyi sağlıklı tartışabilmemiz için bütçe dokümanlarının zamanında verilmesi lazım” dedi. Komisyonun CHP’li üyesi Mehmet Bekaroğlu, “Burada konuştuğumun dışarıya aktarılması gerekiyor. Buradaki konuşmalar millete aktarılsın. Milletin duymasından neden korkuyorsunuz” diye sordu. "At" tartışması Komisyonun İyi Parti’li üyesi Durmuş Yılmaz, “Atın sahibi var. Atın sahibi değişti. Atın sahibine göre kişnetiyorlar” demesi üzerine tartışma çıktı. AKP’li milletvekilleri Yılmaz’a karşı çıktı. Komisyonun AKP’li üyesi Salih Cora, “Ahlaklı davranın” diye bağırdı. "Saray diye bir şey yok, Cumhurbaşkanlığı ile millet ile iç içe" Komisyonun AKP’li üyesi Uğur Aydemir de muhalefet milletvekillerine şu yanıtı verdi: “Sayın Yılmaz, bize hakaret edercesine konuşma yaptı. Bizim burada çalıştığımız süre boyunca hangi kanunlar halkımızı ilgilendirmiyor? ‘Canlı yayın yapalım’ diyorlar, tartışılabilir. AK Parti öncesinde de hangi komisyon toplantıları canlı yayınlandı? Eleştirinin de dozu olmalı. Çok teknik bir çalışma yapıyoruz. Her şey canlı olunca burada şov yapmaya başlayacağız. ‘Örgütleri de buraya alalım.’ Milletvekilleri giremiyor, hangi örgütleri alacaksınız? Stadyumda yapalım o zaman… ‘Kim saraydan kim halktan yana.’ Saray diye bir şey yok. Cumhurbaşkanlığı ile millet ile iç içe. Ben canlı yayınlanması taraftarı değilim.” "Neyi saklamaya çalışıyoruz" CHP’li Kuşoğlu da “Neyi saklamaya çalışıyoruz. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Meclis’e karşı hesap verme zorunluluğu yok, güvenoyu yok. Bunlar olmayınca, çok önemsenmeyen bir şekilde gidiyoruz. Sayın bakanlar sadece bütçede geliyor. Sistem garabet sonuçlar doğuruyor” diyerek görüşmelerin canlı yayınlanmamasını eleştirdi. "Bu kadar karalık dönem yaşanmamıştır" Komisyonun CHP’li üyesi Abdüllatif Şener, “Bütçe dünyanın her tarafında parlamentoların en önemli işi olarak kabul edilmiştir. Hangi kaynaklardan hangi geliri toplayacağına, toplananın nereye harcanacağına karar veriyoruz. Geçmişte böyle yapılıyor muydu? 1960 yasasına bakın. Bütçeler, üç ay görüşülüyordu” dedi. Maliye Bakanı olduğu 1996- 1997 yıllarındaki uygulamalardan örnek veren Şener, “Sunuşu yaptım, gece saat 01.00’e kadar Meclis TV canlı yayınlamıştı. ‘Geçmişte yoktur’ diyeceğimiz bir olay değildir. 2000’li yılların başında da Meclis’teydim. Basın, muhalefeti çekerdi. Herkesin konuşmasından belirli bir miktarı Meclis TV yayınlardı. Şimdi hiçbirini yayınlamıyor. Her muhalefet partisi sözcüsünün söylediklerinden bir özeti, TRT verirdi. Şimdi hükümet, hükümet etmeyi; hesapları gizlemek ve ekranları karartarak yürütmeye çalışıyor. Bu kadar karanlık dönem yaşanmamıştır” diye konuştu. "Halkın kafasını karıştırabilir" Aydemir, “Oluşmuş bir teamül var. ‘Hakikatleri halktan gizlemek’ gibi bir kavram kullandılar. 19 bütçe yaptık, hepsi milletten onay almış. Neyi gizleyeceğiz? Burada hakikati ters düz etmeye dönük konuşmalar halkın kafasını karıştırabilir” diye konuşması üzerine muhalefet milletvekilleri buna itiraz etti. Aydemir, Durmuş Yılmaz’a “İçin gücün karıştırmak, hakikatten fersah fersah uzaksın. Yaşı kemale ermiş, bizi ata benzetti. Usul ile konuşulurken böyle mi konuşulur. Bu tarz olur mu” diyerek yüksek sesle itiraz etti. Canlı yayın için gruplarla görüşün önerisi Komisyon Başkanı Lütfü Elvan, milletvekillerinin canlı yayın talepleri için taleplerine “Çok fazla sendika ve STK var. Biz neye göre bunu alacağız, nasıl alacağız? Şimdiye kadarki bütçe görüşmelerine de alınmadı. Yayın konusu üzerinde çok durmak istemiyorum. Grup sözcüsü olan arkadaşlarımız kendi gruplarına bunu aktarıp, ortak bir kararla alınması gerekir. Bu hususun parti grupları içinde görüşülmesinin doğru olacağını düşüyorum” demekle yetindi. Elvan’ın sözlerine karşı çıkan Paylan’ın, “Bu komisyonun başkanısınız ve tam yetkilisiniz. Biz nasıl uzlaşacağız? Sadece AK Parti itiraz koydu. Komisyonun geneli canlı yayınlanmasını talep ediyor. Bugün neden kameraları sokmadınız” demesi üzerine Elvan, “Her zamanki teamülleri uyguluyoruz” yanıtı verdi. (ANKA)