Pandemi dönemindeki teşvik ödemeleri için başvurulan İşsizlik Fonu varlıkları da eridi. Hükümet ise pandemi nedeniyle işçilere yapılan ödemeler ve işverenlere verilen teşvikler nedeniyle giderlerin gelirin iki katına çıktığı fonu güçlendirme yolları arıyor. Buna göre, hükümetin asgari ücretin brüt rakamı üzerinden hem işçiden hem de işverenden yapılan prim kesintisini iki katına çıkarması bekleniyor. İşçi için kuruldu… İşveren teşvikleri de fondan karşılandı İşçilerin işsiz kalmaları veya olağanüstü koşullarda imdatlarına yetişmesi için oluşturulan fondaki önemli harcamalardan biri yine işverenlere verilen teşvikler oldu. İşçi cephesi tarafından, her yıl işverenlere fondan milyarlarca TL teşvik verilmesi büyük tepki toplamasına rağmen uygulama bu yıl da devam etti. İŞKUR bültenine göre 2020 yılı Ocak-Kasım ayı boyunca işverenlere 18,3 milyar TL ödeme yapıldı. Bir yandan pandemi destekleri bir yandan işverenlere verilen teşvikler İşsizlik Fonu’nda giderleri artırıp gelirleri düşürdü. Çalışanların işsiz kaldığı dönemde imdadına yetişmesi için oluşturulan fon 2020 yılında iyiden iyiye erimeye başlayarak alarm vermeye başladı. GİDER GELİRİN İKİ KATI İşkur tarafından Kasım 2020 bültenine göre, Aralık ayı itibarıyla fonun varlığı 102 milyar 373 milyon 116 bin TL olarak kaydedildi. Ancak pandemi döneminde çalışanlara verilen kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödemelerine açılan fonun gideri gelirini ikiye katladı. 2020 Ocak-Kasım ayları arasında fona 34,5 milyar TL aktarılırken, fondan çıkan miktar ise 60,9 milyar TL oldu. KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İÇİN 25 MİLYAR TL HARCAMA YAPILDI Giderin en büyük kalemini ise Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) oluşturdu. İşçinin çalışmadığı günlerdeki ihtiyaçlarını karşılaması için alması gereken ücret işverenden sağlanamayınca fonun muslukları açıldı. Geçtiğimiz yıl milyonlarca seyreden KÇÖ ödemeleri 2020 yılında 25,6 milyar TL oldu. Ancak tüm bu ödemelere rağmen işçilerin önemli bir kesimi bundan faydalanamadı. KÇÖ ödemeleri alan işçileri ise asgari ücretin çok altında ücretler ile geçimlerini sağlamak zorunda kaldı. ÜCRETSİZ İZNE 5 MİLYAR TL HARCANDI İşçilerin bir bölümü pandemi sürecinde KÇÖ kapsamına alınırken bir bölümü ise işten atmaların yasaklanması nedeniyle ücretsiz izne çıkartıldı. Bu işçilere ise günlük 39 lira yani ayda bin 177 TL ödendi. Bu ödemeler için İşsizlik Sigortası Fonu’nun kasasından 5 milyar 802 milyon TL harcandı. HARCAMALARIN ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜ YİNE İŞVERENE YAPILDI İşçilerin, işsiz kalmaları veya olağanüstü koşullarda imdatlarına yetişmesi için oluşturulan fondaki önemli harcamalardan biri yine işverenlere verilen teşvikler oldu. İşçi cephesi tarafından, her yıl işverenlere fondan milyarlarca TL teşvik verilmesi büyük tepki toplamasına rağmen uygulama bu yıl da devam etti. İşkur bültenine göre 2020 yılı Ocak-Kasım ayı boyunca işverenlere 18,3 milyar TL ödeme yapıldı. FONU GÜÇLENDİRMEK İÇİN PRİMLERİN İKİ KATINA ÇIKARILMASI BEKLENİYOR Harcamaların artması ve gelirlerin de bir o kadar azalması sonucu fondaki nakit varlığı giderek azalırken, iktidarın fonu tekrar güçlendirmek için primleri artırması öngörülüyor. Mevcut sistemde İşsizlik Sigortası Fonu’na işçinin brüt ücretinin yüzde 1’i oranında işçi, yüzde 2 oranında da işveren primi yatırılıyor. İktidarın ise bu prim oranlarını 2021 yılında geçici olarak iki katına çıkarması bekleniyor. İŞKUR tarafından Kasım 2020 bültenine göre, Aralık ayı itibarıyla fonun varlığı 102 milyar 373 milyon 116 bin TL olarak kaydedildi. Ancak pandemi döneminde çalışanlara verilen kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödemelerine açılan fonun gideri gelirini ikiye katladı. 2020 Ocak-Kasım ayları arasında fona 34,5 milyar TL aktarılırken, fondan çıkan miktar ise 60,9 milyar TL oldu. Başa dönülüyor… Yeniden işçi ve işverene başvurulacak… Primler iki katına çıkacak Harcamaların artması ve gelirlerin de bir o kadar azalması sonucu fondaki nakit varlığı giderek azalırken, iktidarın fonu tekrar güçlendirmek için primleri artırması öngörülüyor. * Mevcut sistemde İşsizlik Sigortası Fonu’na işçinin brüt ücretinin yüzde 1’i oranında işçi, yüzde 2 oranında da işveren primi yatırılıyor. İktidarın ise bu prim oranlarını 2021 yılında geçici olarak iki katına çıkarması bekleniyor. Kaynak: Milli Gazete / Ahmet Sesli