Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 2017'de kaptan pilotluğa terfi limitleriyle ilgili düzenlemeyi iptal etti. Yüzlerce yolcunun canının emanet edildiği kaptan pilot olma kriterleri esnetildi. İnisiyatif şirketlere bırakıldı. Pegasus’un son iki kazasında da sorumlu kaptan pilotların, mevzuatta yapılan bu değişiklik sayesinde kaptan koltuğuna oturduğu ortaya çıktı. İddiaya göre ilk kazanın pilotu bir hafta önce kaptan olmuştu.Pegasus Havayolları'nın uçaklarının Sabiha Gökçen Havalimanı'nda yaşadığı iki kazayla ilgili çarpıcı bir gerçek ortaya çıktı. İki kazada da sorumlu kaptan koltuğuna oturan pilotların, bir süre önce mevzuatta yapılan bir değişiklik sayesinde bu lisansı alabildiği anlaşıldı. DİYARBAKIR VE ADANA KAZALARI DERS OLMUŞTU 2003 ve 2004 yıllarında peş peşe yaşanan Diyarbakır ve Adana kazalarında 81 kişinin hayatını kaybetmesinin ardından harekete geçen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, 16 yıl önce önemli bir karara imza atmıştı. SHGM, 2004 yılında, kazalardan çıkarılan derslerle, Türkiye'nin özel şartlarını da değerlendirerek uluslararası standartlara uygun bir şekilde havayolu şirketlerindeki “kaptan” olma şartlarını zorlaştırdı. Üç önemli kriter konuldu. 6 yılda toplam 4 bin 500 saat uçuş deneyimi, bu büyüklükte uçaklarda 1500 saat uçuş ve 3 yıl sivil uçak deneyimi. Bunlar asgari limitlerdi ve mutlaka hepsi bir arada olmalıydı. Havacılılık emniyeti ve can güvenliği açısından doğru bir adım olarak değerlendirildi. Aynı dönemde çoğu havacılık uzmanına göre sektördeki hızlı ve plansız büyüme nedeniyle ciddi “kaptan pilot” açığı ortaya çıkmaya başladı. Sivilleştirilen asker pilotlar yetmiyordu. Peş peşe havacılık okulları açıldı, yurt dışından pilotlar getirildi ama ihtiyacı karşılamadı. Bu durum şirket yöneticilerinden bakana kadar her kademede defalarca dile getirildi. Dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, 19 Haziran 2009'da şu açıklamayı yaptı: “Pilot açığı yok, kaptan pilot açığımız var. Yeterli uçuş saatine sahip kaptan pilot sıkıntımız var. Yeterince pilotumuz oluştu, ama değişik tiplerde asgaride uçuş eğitimi süresini tamamlamış kaptan pilot sıkıntımız halen devam ediyor. Bunun için yapılacak bir şey yok, zamana ihtiyaç var. Bunun hızlandırılmış eğitimlerle olması mümkün değil. Bu bir mesleki deneyim, havada geçen süreyle doğrudan ilişkisi olan bir konudur.” 651 PİLOTTAN 5 BİN 839 PİLOTA THY'de 2003 yılında 65 uçak ve 651 pilot varken, 2020 yılına gelindiğinde bu sayı 354 uçak ve 5 bin 839 pilota kadar çıktı. ŞİRKETLERİN İNİSİYATİFİNE BIRAKILDI Bakan, o günlerde “Hızlandırılmış eğitim olmaz” diyordu ama 2017 yılında dikkat çeken bir karar alındı. SHGM'nin yaklaşık 10 yıl önce can kayıplarının önüne geçmek üzere çıkardığı düzenleme tamamen iptal edildi. EASA'nın 1500 saat sınırı koyan temel genelgesi dışında tüm inisiyatif havayolu işletmelerine bırakıldı. Bu karar bazı uzmanlara göre Türkiye şartlarında kazaya davetiye çıkartmaktı. HAVAYOLU ŞİRKETLERİ LİMİTLERİ İNDİRDİ Böylece havayolu şirketleri daha az tecrübeli pilotlarını kaptan koltuğuna oturtma imkanı yakaladı. THY daha yüksek ücret verdiği için sektördeki tecrübeli kaptan pilotları bünyesinde toplamayı başarıyordu. Bu nedenle kaldırılan düzenlemenin de çok üstünde 7000 saati bulan kaptan pilotluk limitlerini indirmeye gerek görmedi. Asıl kaos özel havayolu şirketlerinde yaşanıyordu. Bazı havayolu şirketleri limitleri düşürdü. THY'ye kaptırılan tecrübeli pilotlar önemli etkendi. Pegasus yetkilileri SÖZCÜ'ye yaptığı açıklamada bu limiti 3500 saate indirdiğini kabul etti. Kimi iddialara göre ise limitler 2500 saate kadar indirilmişti, kazadan hemen sonra 3000'e çıkarıldı. İKİ KAZA İKİ YENİ KAPTAN Son Pegasus kazalarını inceleyen havacılık uzmanları, kazanın nedenlerini araştırırken işte bu noktada çarpıcı bir bulguya ulaştı. Pegasus'un Sabiha Gökçen'de bir ay arayla peş peşe yaşadığı kazalardaki iki kaptan pilot da bu mevzuat değişikliğinden faydalanarak kaptan koltuğuna oturtulmuştu. Yani kaldırılan mevzuata göre kaptan lisansı alacak yeterlilikte değillerdi. BİR HAFTA ÖNCE KAPTAN OLDU 7 Ocak'taki kazada kaptan pilot asker kökenliydi. Bir süre iş jetlerinde uçtuğu biliniyordu. Pegasus'a ikinci pilot olarak katılalı 7-8 ay olmuştu. İddiaya göre kazadan bir hafta önce kaptan koltuğuna oturdu.