Dünya nefesini tutmuş ABD seçimlerini izlerken oylama öncesi anketler Joe Biden'ı 10 puan önde gösteriyordu. Başkan Trump kamuoyu yoklamalarının aksine büyük bir sürpriz yaparak yarışa ortak oldu. Peki anketçiler neden bu kadar başarısız oldu? Utangaç seçmen yanıltıcı yanıtlar mı verdi? “Biden Trump'ın 10 puan önünde… Büyük bir sürpriz olmazsa ABD'nin 43'üncü başkanı olacak. Kritik eyaletlerde Biden önde gidiyor.” Bu cümleleri ABD seçimlerine sayılı günler kala defalarca kez duydunuz fakat durum pek de böyle olmadı. ABD seçimlerine günler kala Demokratik Parti'nin adayı Joe Biden'ı önde göstermeyen anket hemen hemen yok gibiydi. Fakat Türkiye’de sabah kalkan vatandaşlar başa baş bir başkanlık yarışına tanıklık ettiler. Yarışın yarına kadar sürmesi bekleniyor. ABD'de sayım bitmeden seçimin kaybedeni anketçiler oldu. Sözcü’den Sibel Gülersöyler’in haberi şöyle TSİ: 13:00 sonuçlar. 270 delegeye ulaşan ABD’nin 43’üncü başkanı olacak. İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde görev yapan siyaset bilimci Prof. Dr. Emre Erdoğan'a göre seçim anketlerinin telefonla yapılması, anketin yapılacağı insanların seçildiği örneklem havuzunun kamuya açık olmaması gibi sebepler anketlerin yanılmasında büyük ölçüde etkili oldu. ‘YÖNTEM HATALI’ ABD seçimlerinde geçen sefer anketlerin büyük ölçüde ülke ortalamasını tutturabildiğini anlatan Erdoğan, “Anketlerin yanılmasının tamamen yöntem hatasından kaynaklandığını düşünüyorum. Özellikle kritik eyaletlerde yanıldılar. Bu yanlış yöntem de telefon anketi yapmak” diyor. ‘İNSANLAR YABANCILARA BİLGİ VERMEKTEN ÇEKİNİR’ Anket yapılırken seçilen insanların ABD'nin geniş demografik dağılımını yansıtıp yansıtmadığının şüpheli olduğunu vurgulayan Erdoğan insanların telefonda oy tercihleri sorulduğunda yanlış yanıt verebileceğinin de altını şu sözlerle çiziyor: Aradıkları kişiler ya telefona yanıt vermiyor ya da yanlış yanıt veriyor. Onlar da verileri yanlış bir şekilde işliyorlar. Telefonla anket yapmanın da zorlukları fazla çünkü insanlar yabancılara bilgi vermekten çekinirler. Siyaset bilimci Prof. Dr. Emre Erdoğan ‘YÖNTEMİ ÖĞRENDİKTEN SONRA İNANCIMI KAYBETTİM’ Anket yöntemlerini öğrendikten sonra sonuçların kendisini şaşırtmadığını aktaran profesör, “Açıkçası yöntemi öğrendikten sonra ben inancımı kaybetmiştim. Trump'un anketlerden daha yüksek oy almasını bekliyordum ve bu gerçekleşti” ifadelerini kullandı. Biden ile Trump arasındaki az farkın Biden'ın Trump'ın esas seçmen kitlesini harekete geçirecek bir hamlesi olmamasına bağlayan Biden, “Onları cezp edecek bir politika ya da söylemleri olmadı ve oyları beklediklerinden daha düşük oldu. Bu yüzden şaşırdığımı söyleyemeyeceğim” diye konuştu. Trump seçmenlerinin Başkan’ın Florida’yı kazandığını öğrendiği anlar. UTANGAÇ SEÇMEN NE KADAR ETKİLİ? ABD'de son zamanlarda konuşulan en popüler siyasi kavramlardan biri ise ‘utangaç seçmen'. Utangaç seçmenlerin oy tercihleri Trump'tan yana olsa bile Trump'ın sembolize ettiği değerler sebebiyle Trump yerine Biden'a oy verdiklerini söyledikleri ifade ediliyor. Erdoğan telefon anketlerinde insanların utangaç davranabileceğini belirtirken, “Tanımadığınız bir kişi sizi telefonla arıyor ve size kime oy vereceğinizi soruyor. Bundan bazı insanlar rahatsızlık duyabilir” değerlendirmesinde bulundu. Sosyo ekonomik durumu düşük seviyede olan siyahilerin oy tercihlerinin sorulmasından rahatsız olabileceğini aktaran Erdoğan, “Daha düşük ekonomik gücü olan, siyahi olan insanların rahatsızlık duyduğunu biliyoruz. Kişi, burada ya cevap vermez ya da yalan söyler. Nasıl yalan söyler kabul edilebilir yanıtlar vererek. Sizin onu yargılamayacağınız, başına bela açmayacağınız yanıtlar verir. Bunu yaparken de çevresine bakar ve en makbul yanıtı verir. Biz buna sosyal arzu edilebilirlik deriz.” diyerek sözlerini noktaladı. GEZİCİ: ANKET ŞİRKETLERİ HESAP VEREBİLİR HALE GELMELİ Gezici Araştırma şirketinin sahibi Murat Gezici Demokratların medya aracılığı ile anket sonuçlarını algı oluşturmakta kullandıklarını iddia ediyor. Yapılan sağlıklı araştırmalara göre ABD seçmeninin yüzde 92'sinin kararını verdiğini anlatan Gezici, “Utangaç seçmen yerine kararlı seçmen var” değerlendirmesinde bulundu. 77 yaşındaki Joe Biden oylar sayılırken düzenlediği basın toplantısında, “Kazanmak için doğru yoldayım” dedi. Dünyanın her yerinde anket şirketlerinin toplumu yanıltmaya başladığını anlatan Gezici, anket firmalarının hesap verebilir bir pozisyonda bulunması gerektiğini anlatıyor. Gezici, “Hesap verilebilir bir konuma bu şirketler getirilmeli. Dünyanın her yerinde anket firmaları artık toplumu yanıltmaya ve yönlendirmeye başladı buna da dur denilmeli. Biz anket araştırma sektörünün kirli boyutlarda olduğunu ve algı ile yönetildiğini biliyoruz. Bu şirketlerin artık bir kontrol mekanizmasına tabi tutulması gerekiyor” ifadelerini kullandı.