Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak’ın 20 Ocak’ta gündeme getirdiği “sicil affı ve borç yapılandırması” yönündeki çalışmalarda sona geliniyor. Ekonomi yönetiminin, uygulamada yaşanan bazı aksaklıkları gidermek amacıyla hazırlıklarını sürdürdüğü torba kanun teklifi, geçtiğimiz hafta beklenmesine rağmen, TBMM’ye henüz gelmedi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ekonomideki yıllık gelişmeleri değerlendirdiği basın toplantısında kullandığı ifadeler ise sicil affı yanı sıra borçların yeniden yapılandırılması beklentilerini de artırdı. Bakan Albayrak 20 Ocak’ta yaptığı açıklamada, “Yapılandırma kararı verilirken bir mağduriyet var mı ona bakıyoruz. Borcunu düzenli ödeyen ile ödememeyi huy edinenleri ayırt edecek bir yaklaşım sergileyeceğiz. Bu konularda sahadan bize de bilgiler ve talepler geliyor. Başka bakanlıklarla birlikte toplumun geniş kesimini etkileyecek bir çalışma yürütülüyor” ifadelerini kullanmıştı. Dünya’ya bilgi veren uzmanlar, olası bir yapılandırma düzenlemesinin, 2019 yılı borçlarını da kapsaması ancak bunun için de Mart beyanname döneminden önce yasanın çıkarılıp, ikincil düzenlemelerin de hayata geçirilmesi gerektiğini bildirdiler. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, gelinen noktada piyasadaki tıkanıklığın aşılması için borçların yapılandırılmasının şart olduğunu söyledi. TBMM’de ise muhalefet partileri yanı sıra Cumhur İttifakının ortağı MHP’li milletvekilleri de sicil affı ve yapılandırma konusunda seçim bölgelerinden yoğun talep geldiğini aktarıyorlar. Muhalefetin sicil affıyla ilgili 5 kanun teklifi var Sicil affına ilişkin olarak bu yasama yılında CHP Milletvekilleri tarafından verilmiş 3, İYİ Parti Milletvekilleri tarafından verilmiş 2 ayrı yasa teklifi bulunuyor. Sicil affı son dönemde yasa teklifleriyle Meclis gündemine en fazla taşınan konulardan biri olarak dikkat çekiyor. Sicil affına ilişkin olarak bu yasama yılında CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, CHP Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur, İYİ Parti İstanbul Milletvekili Ahat Andican ile Muğla Milletvekili Metin Ergun kanun teklif hazırlayan milletvekili oldular. TESK Başkanı Bendevi Palandöken: Yapılandırma piyasaları canlandırır Finansman ihtiyacı olan esnafımız bankaya gittiğinde, 20 yıl önce bile yaşadığı ödeme güçlüğü sistemde görüldüğü için kredi alamıyor. Oysa krediyi alan, kamuya olan yükümlülüklerini yerin getirecek, birikmiş borçlarını yatıracak. Esnaf paraya ulaşınca ekonomi canlanacak. Ancak bankalar bugüne kadar çıkarılan sicil aflarını uygulamıyorlardı. Bu kez bankaları buna zorlayan düzenlemeler olmalıdır. Eş zamanlı olarak yapılandırmaya yönelik de düzenleme yapılmalıdır. Yapılandırmada devletin kaybı olmaz, insanlar ödeme yaptıkları için piyasaya para girişi de sağlanıyor. Borcunu zamanında ödeyenlere de halen yüzde 5’lik indirimden yararlandığı için haksızlık da sözkonusu olmuyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak: Sicil afları sadece sınırlı sayıda şirketi düzlüğe çıkarabiliyor “Ben sicil affı meselesinde samimi olduklarını düşünmüyorum. Bu kaçıncı sicil affı? Af getiriyorlar ama bankalar kayıtları silmiyor, daha önce borcunu ödemeyenleri riskli gördüğü için. Burada asıl olarak insanların borçlarını niye ödeyemediklerine bakılması lazım. Bu tarz düzenlemeler sistemik risk oluştuğunda yapılmalıdır”“Sicil affı belli dönemlerde gündeme geliyor. Fakat bu sicil afları ve ardından gelen yeni borçlanma imkanı ancak çok sınırlı sayıda şirketi düzlüğe çıkarabiliyor. Zaten bankalar firmaların sicili temizlense de müşterilerinin kredi geçmişini kendi arşivinde tutuyor. Yeni borç verirken risk analizlerinde kendi kayıtlarına da bakıyor. Sistemik veya tüm sistemin çalışmaz hale geldiği krizlerde sicil affı sistemi rahatlatmak için kullanılabilir. Sonuçta böyle krizlerde tüm şirketler, tüm sistem etkilenmektedir ve borcunu ödeyemeyen şirketin özel bir kabahati bulunmamaktadır. Sistemik kriz olmayan zamanlarda yapılan sicil afları ise iyi elma ve kötü elmanın birbirinden ayrılmasını güçleştirir. Borcunu ifa edemeyen, finansal yapısı sürdürülemez olan firmalara tanınan sicil afları iyi firmanın ve kötü firmanın ayrıştırılmasına zarar verir ve iktisadi yazındaki adıyla ahlaki çöküntüye neden olur. Dolayısıyla sicil afları istisnai zamanlarda kullanılabilir ancak bu sürekli hale gelirse sıkıntıyı artırır.” İYİ Parti Muğla Milletvekili Metin Ergün: Küçük esnaf tıkanmış durumda “Özellikle küçük esnaf çok zor durumda. Ekonomik olarak tıkanmış, kredi çekmek istiyor ama kredi alamıyorlar, krizden dolayı ödemelerinde gecikmeler yaşıyor. Bunun için mutlaka sicil affı konusunda adım atılması ve kara listenin temizlenmesi gerekiyor” MHP Mersin Milletvekili Baki Şimşek: 2020’den umutluyuz ama insanları rahatlatmak lazım İnsanlarımızın bu noktada bir beklentisi var. Hem esnaflarımızdan hem vatandaşlardan bu konuda talepler geliyor. Biz de bu konuda bir adım atılmasını isteriz. 2019 ve 2018 yıllarına göre biz 2020 yılından daha umutluyuz. Ama insanlarımızı da rahatlatmak lazım. Güncel YMM Yön. Kurulu Başkanı Yılmaz Sezer: Sicili bozulan yeni ortaklıklarla tekrar sisteme giriyor İflas ertelemeler, konkordatolar derken ekonomik darboğaz giderek büyüdü. Alacağı olan firmalar nakit yaratamadığı için sıkıntıya girdi ve çeklerini senetlerini ve banka kredilerini vadesinde ödeyemedi. Bu durum bazı mükelleflerin tamamen insiyatifleri dışında gerçekleşti. Yani ne kadar iyi niyetli ne kadar basiretli olur ise olsunlar sistemleri tıkandı. Ödenemeyen her Çek, senet veya kredi borcu firmaların sicilini bozdu. Firmaların, kişilerin ticari hayatlarına devam edebilmeleri için yaşanılan bu olumsuzlukları geride bırakıp yola devam etmeleri gerekiyor. Aksi takdirde ekonominin iyileşmesi canlanması ancak sisteme yeni aktörlerin girmesi ile ya da bankacılık sisteminden destek alınması ile mümkün olabilecektir. Sicili bozulanlar sicili temiz yeni ortaklık yapıları ile yeniden sürece başlamaktadırlar. Bunun yerine sicil affı getirilerek, firmaların kaldığı yerden yeniden ticaretlerine devam etmesinin yolu açılmalıdır. Sicil affını yaparken tüm firmaları aynı kefeye koymak iyi niyetli, küçük bir destek ile yola devam edebilecek firmalara haksızlık yapmak olacaktır. Çünkü öbür taraftaki zombi şirketler de sicil affına uğrarsa yine ekonominin doğru gitmesine bir şekilde engel olacaklardır. Bunun için de belli rasyolar getirilmeli. Yeni Ekonomi Danş. AŞ. Kurucusu Nazmi Karyağdı: Piyasada güvenin yeniden tesis edilmesini sağlar “2018 yılının 2. çeyreğinden beri ülke ekonomisinde yaşanan durgunluk, tüketicilerde ve yatırımcılarda ortaya çıkan güven kaybı ekonomik hayatta satışların düşmesine neden olmuştur. Bunlara bağlı olarak da KOBİ’lerin kredi borçlarının zamanında ödenememesi, çeklerin bir kısmının karşılıksız çıkması, senetlerin bir kısmının da protesto edilmesi durumları yaşanmıştır. İşte bu nedenlerle son olarak Ocak 2017’de gündeme getirilen ve altı ay süreyle uygulanan sicil affı düzenlemesinin 2020’de de tekrarlanmasında yarar olduğunu düşünüyorum. Bu işlem, piyasada güvenin yeniden tesis edilmesine ve ekonominin çarklarının hızlanmasına katkı sağlayacaktır.” Canan Sakarya/Hüseyin Gökçe/Dünya