Seçime 26 gün kala sosyal medyada sahte hesapların artması sandık manipülasyonu kaygısını büyüttü. ABD başkanlık oylamasından Brexit’e her kritik seçimde ‘trol fabrikası’nı çalıştıran Moskova’nın hayalet eli bu kez 14 Mayıs sandığında belirdi. Uzmanlar Rusya bağlantılı hesapların Türkiye’ye yöneldiğini tespit ederken muhalefeti hedefleyen girişimlere karşı sıkı önlem çağrıları yapılıyor. ABD’de Trump’ın seçildiği başkanlık yarışına Rusya’nın müdahalesi ortaya çıktı. Sahte paylaşımlarla Clinton’ın hedef gösterildiği, belge sızdırıldığı, seçmenin kutuplaştırıldığı Cambridge Analytica skandalıyla ifşa oldu. Moskova’nın bu yöntemi AP seçimleri, İngiltere’nin AB’den ayrılması gibi birçok durumda kullandığı belirlendi. Türkiye’deki seçimler öncesi de Rus trol fabrikasının devreye sokulduğu değerlendirmeleri yapıldı. SAHTE HESAPLARLA MUHALEFET PERDELENİYOR Karar'dan Merve Şişman'ın haberine göre, İYİ Partili Uğur Poyraz “Sahte hesaplar takip edince Twitter o hesabı askıya alıyor. Muhalefet engelleniyor” dedi. Sosyal Medya Uzmanı Ahmet Turan Han “Rus ve Macar bağlantılı hesaplar Türkiye’ye yöneldi. Türkçe içerik üretimi arttı” diye konuştu. Siber Güvenlik Uzmanı Dr. Nafiz Ünlü, dört paylaşımdan birinin sahte hesaptan geldiğini belirtirken eski MİT Müsteşarı Sönmez Köksal, Rusya’nın müdahale riskinin büyük olduğuna dikkat çekti. ABD seçimleri, İngiltere seçimleri ve Avrupa Parlamentosu seçimlerine müdahale ettiği belirtilen Rus trollerin 14 Mayıs için de mesaiye başladığı belirtildi. Sandık sathına girilmesiyle bu konu siyasette bot hesaplar üzerinden konuşulmaya başlandı. Son gelişmeye ilişkin ise İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz paylaşımda bulundu. Poyraz paylaşımında “Trollerin efendisi, iftiraların prensi, algıların bekçisi Fahrettin Altun yine zekasız kumpaslar peşindesin. Aklınca Twitter’ın ayarlarını bozmak için üstümüze habire bot hesaplar salıyorsun. Ziya Paşa ne demişti o meşhur beytinde: Sen herkesi kör, âlemi sersem mi sanıyorsun?” ifadelerini kullandı. Poyraz’ın paylaşımı sonrası Rusya iddiası daha yüksek tonda dillendirilmeye başlandı. Rusya’nın sosyal medya üzerinden seçime müdahale ettiği savunuldu. MANİPÜLASYONLA MÜDAHALE EDİLDİ İYİ Partili Poyraz, CHP’li Onursal Adıgüzel, Siber Güvenlik Uzmanı Dr. Nafiz Ünlü ve Datailor Teknoloji’den Ahmet Turan Han sosyal medyadaki manipülasyona dikkat çekti. Poyraz “Bunlar bizim aşina olduğumuz taktikler. Eskiden bunları FETÖ yapardı, şimdi özne farklı ama mantık hep aynı” dedive şöyle devam etti: “Burada önemli bir konu şu: Pek çok ülkede sosyal medya manipülasyonuyla seçimlere müdahale edildiğini gördük. Cambridge Analytica vb. örnekleri hepimiz biliyoruz. Bu yapılanlar iktidarın işi midir, yoksa mevcut iktidarı kendi menfaatine gören veya onu kendine gebe bırakmak isteyen bir yabancı ülkenin operasyonu mudur; bunu bilecek olan biz değiliz, devletin ilgili kurumları. Ama şunu biliyorum ki biz bugün kendi devletimizin başındakilere bakıp onların böyle işlere kalkışmayacağına inanamıyoruz, bence zaten en acısı bu.” MUHALEFETİN GÖRÜNÜMÜ AZALTILIYOR İktidarın kontrolü kaybettiğini söyleyen Poyraz, bot hesapların muhalefetin görünürlüğünü azaltmayı hedeflediğini söyledi ve ekledi: “İktidar olguların kontrolünü yitirdiği için algıları yöneterek bir çıkış yolu bulmaya çalışıyor. Bot hesaplarla muhalefetin görünürlüğünü azaltmaya, bu hesaplara muhalif kimselere aitmiş görünümü vererek sahte gündemlerle bizi yavaşlatmaya çalışıyor. Akıllarınca şunu tasarlıyorlar: Twitter, çok sayıda botun takibe aldığı hesapları gözetim altına alıyor. Onların görünürlüğünü azaltıyor ve hatta bazen spam olarak sınıflandırıp askıya alıyor. Kısacası istiyorlar ki kendimizi gösteremeyelim, sesimizi duyuramayalım. Kaçırdıkları konu şu ki biz hepimiz artık şerbetliyiz. Gazeteciler, siyasetçiler, hatta sıradan vatandaşlar; hepimiz artık bağışıklık kazandık bu oyunlara.” MANİPÜLASYONLARLA KUŞATMA CHP Bilgi ve İletişim Teknolojilerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Onursal Adıgüzel ise “Twitter’ı manipülasyonlarla kuşatmaya çalışan bir anlayış var. Ancak bunun geçmişte olduğu gibi yine sonuçsuz kalacağını düşünüyorum. Bu bot hesapları incelediğimizde çoğunluğunun Hindistan ve Pakistan merkezli hesaplar olduğunu tespit ettik. Arkasında şu ülke var demek gerçekçi olmaz ancak bu manipülasyonları ülkemizde kimlerin yaptığını anlamak zor değil. O isimleri herkes biliyor. Biz bu manipülasyon amaçlı girişimleri anlık olarak Twitter’a bildiriyoruz. Geçmişte ‘yeşil top’ vakasıyla gündeme gelen iktidarın bu kez farklı bir metot ile bu alanda dezenformasyon çabası içerisinde olduğunu görüyoruz” dedi. RUS VE MACARİSTAN BAĞLANTILI Datailor Teknoloji’den Ahmet Turan Han uzun zamandır sosyal medya izlemesi yaptıklarını belirterek bot hesaplara yönelik çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Han “Son aylarda Rus ve Macaristan bağlantılı hesapların yoğun olarak TR’ye yöneldiğini tespit ettik. Bu hesaplar geçmiş içeriklerini silerek TR içerik üretmeye başladılar. Daha çok anlamsız hashtag paylaşımı yapıyorlardı, tutundurma çalışmaları sırasında. Seçim sürecine girildiğinden beri siyasi içerik üretimi artmış durumda. Bu hesapların bir kısmını Muharrem İnce kampanyaları sırasında gördük, Muharrem İnce’nin söylemleri çok hızlı şekilde trendlere sokuldu bu hesaplar aracılığıyla. Bir diğer konu bu hesapların toplu halde muhalif accountlara yönelmesi. Muharrem İnce’yi öne çıkaran bazı hesapların geçmişte AK Parti kampanyalarında kullandığını tespit etmiştik. 2021-22’de AK Parti kampanyaların kullanılan bir çok hesap eski içeriklerini silerek ince hesabına dönüşmüş durumda” vurgusu yaptı. BOT HESAPLAR GERÇEK KULLANICIYI ENGELLİYOR Siber Güvenlik Uzmanı Dr. Nafiz Ünlü de sahte kullanıcıların gerçek kullanıcıları ‘iş yapamaz’ hale getirdiğini dile getirdi. Ünlü, demokrasiye ve haber alma özgürlüğüne zarar verildiğine değinerek ekledi: “Bot hesapların artık çok yaygın olduğunu görüyoruz. Twitter günde 1 milyon kullanıcıyı silerek bot hesaplarla mücadele ediyor. Ama bu da yeterli olmuyor. Atılan twetlerin maalesef dörtte biri bot hesaplardan geliyor. Özellikle bu insanların haber alma hakkını ihlal ederken aynı zamanda gerçek kullanıcıların bir konuda görüş belirtmesinin önüne de geçiyor. Sahte hesaplarla gerçek kullanıcılar iş yapamaz duruma düşürülüyor. Bu olay kimler tarafından yapılıyor bu konuda kesin bir şey söylemek oldukça zor. Ama seçimlere çeyrek kala yabancı hacker veya gizli örgütler tarafından yapılıyor olabilir. Bu kim tarafından yapılıyorsa yapılsın ülkemizdeki demokrasiye ve insanların haber alma özgürlüğüne büyük bir zarar verir, ters teper.” HER BEŞ TRENDDEN BİRİ SAHTE Türkiye sosyal medyada Rusya kaynaklı sahte hesapların sosyal medya üzerinden seçimi etkilemeye çalışacağı iddiasını konuşurken Twitter’daki manipülasyonun boyutu da ortaya çıktı. Türkiye’de seçim güvenliğine ilişkin önlem almayan Twitter’da bot hesapların başlattığı kampanyalar üzerinden sahte gündem etiketleri giderek artıyor. Trendlere giren 5 gündem maddesinden en az biri sahte. DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine göre burada Twitter’ın önlem almadığına dikkat çekiliyor. Sosyal Medya uzmanı Dr. Tuğrulcan Elmas’ın akademik çalışmalarına göre Twitter güvenlik açıklarını bilmesine rağmen önlem almıyor. Indiana Üniversitesi Sosyal Medya Gözlemevi’nde doktorası sonrası araştırma yapan Dr. Tuğrulcan Elmas’ın araştırmasına göre Türkiye’de sahte gündem etiketleri 2021’de yüzde 30 ila 50 arasında değişerek zirve yaptı. Elmas, botlar tarafından yürütülen manipülasyon kampanyalarının genellikle AK Parti lehine göründüğüne dikkat çekerek bu ayın başında tartışma konusu olan Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun seccadeye basma fotoğrafının da botlar aracılığıyla gündeme sokulup yayılan bir manipülasyon kampanyası olduğunu söylüyor.