Rusya Ukrayna savaşı, Türkiye’nin buğday ithalatında maliyeti şimdilik tonda 87 dolar artırdı. TMO’nun 9’uncu buğday ithalatı ihalesine yeterli teklif gelmezken, 451 doların üstündeki buğdaylarda alınmadı. 435 bin ton çıkılan ihalede 285 bin tonu onaylanırken, bunun da ortalama fiyatı 434 dolar/ton oldu. TMO, son ihaleyle birlikte 9 ayda toplam 2 milyon 960 bin ton ekmeklik buğday ithalatı yaparken, bunun karşılığında tam 14 milyar lira ödendi. Sadece buğday ithalatına ödenen bu para, çiftçiye 2022’de verilecek toplam 29 milyar liralık tarımsal desteklerle karşılaştırıldığında, Türkiye’de sözde uygulanan tarım politikaları açısından acı bir tabloyu gözler önüne koyuyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 30 Haziran’da başladığı ekmeklik buğday ithalatında 9’uncu ihaleyi dün yaptı. 435 bin ton ekmeklik buğday ithalat ihalesi sonuçlanırken, TMO 285 bin ton alım yaptı. Alım yaptığı 285 bin tonluk ekmeklik buğdayın fiyatı 408 ile 451 dolar/ton arasında olurken, ortalama fiyat 434 dolar/ton olarak gerçekleşti. İTHAL BUĞDAYDA FİYATLAR 434 DOLARA ÇIKTI Rusya-Ukrayna savaşının faturası Türkiye’ye ağır oldu. Türkiye’nin ithal ettiği buğdayın fiyatı tonda kısa sürede 100 dolara yaklaştı. TMO 30 Haziran’da başladığı ekmeklik buğday ithalatının 9’uncu ihaleyi dün yaparken, bundan önce yaptığı 8 ihalenin içinde en yüksek fiyatla alım 25 Kasım’da yapılan ihalede 385 dolar/ton olmuştu. Sonraki buğday ithalat ihalelerinde fiyatlar biraz olsun düşmeye başlamıştı. 18 Ocak’ta yapılan bir önceki ekmeklik buğday ithalat ihalesinde fiyatlar ortalama 347 dolar/ton seviyesinde gerçekleşmişti. TMO 435 BİN TON ÇIKTIĞI İHALEDE 360 BİN TON TEKLİF GELDİ BUNUN DA 285 BİN TONUNU ALDI Ancak dün yapılan ihalede TMO 435 bin ton ekmeklik buğday talep etmesine rağmen 360 bin ton teklif gelirken, fiyatların çok yükselmesinden dolayı gelen teklifin de sadece 285 bin tonunun alımına karar verildi. 451 doların üstündeki fiyatlar onaylanmayarak iptal edildi. RUSYA UKRAYNA SAVAŞININ BUĞDAYDA TÜRKİYE MALİYETİ ŞİMDİLİK 87 DOLAR İhalesi onaylanan 285 bin ton ekmeklik buğday için 408 ile 451 dolar/ton arasında fiyat verilirken, TMO’nun 9’uncu ihale sonucu ithal edeceği ekmeklik buğdayın ortalama fiyatı 434 dolar/ton oldu. Bu fiyatın en son 18 Ocak’ta yapılan ve 347 dolar/tondan ithal edilen fiyatlarla karşılaştırıldığında Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye’ye sadece buğday ithalatındaki maliyetinin şimdilik tonda 87 dolar arttığını gösteriyor. BUGÜNKÜ KURLAR DİKKATE ALINDIĞINDA TÜRKİYE 6200 TL’DEN BUĞDAY İTHAL EDİLECEK TMO’nun ortalama 434 dolar/tondan ithal edeceği ekmeklik buğdayın Türkiye’ye maliyeti Türk Lirası karşılığı 6200 lirayı bulurken, stratejik ürün olan buğday ithalatının Türkiye için nasıl bir tehlike barındırdığını da son yapılan ihale gözler önüne serdi. ÇİFTÇİYE VERİLEN 2250 LİRA ‘ÇOK İYİ FİYAT’ DİYE AÇIKLANMIŞTI Bilindiği üzere Mayıs ayında açıklanan alım fiyatlarına göre ekmeklik buğday için çiftçiye 2250 TL verilmişti. Bu fiyat o dönem başta Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli olmak için çiftçiye verilen en iyi fiyat olarak deklare edilmişti. Ancak gelinen noktada 2250 TL’yi çiftçiye verilmiş en iyi fiyat olarak sunulurken, Türkiye’nin bugün kurlar üzerinden 6200 TL’den buğday ithal edecek olması uygulanan tarım politikasındaki çarpıklığı acı bir şekilde ortaya koyuyor. HAZİNENİN ZARARI KATLANARAK ARTIYOR Diğer yandan ekmek fiyatlarının artmaması için TMO regülasyon kapsamında piyasaya düşük fiyattan (2650 TL/Ton) buğday satarken, ithalat maliyetinin artması un regülasyonu kapsamında Hazinenin yüklendiği zarar da her geçen gün katlanarak artıyor. Dünkü ihalede oluşan fiyatlara göre Türkiye’ye maliyeti 6200 TL olacak olan ekmeklik buğdayı, TMO ekmek fiyatlarının yükselmemesi için un fabrikalarına 2650 TL’den satacak. Buna göre aradaki her bir tonda 3550 TL zararı Hazine karşılayacak. TMO ORTALAMA HER AY BUĞDAY İTHALAT İHALESİ YAPTI TMO, 30 Haziran’da başladığı ekmeklik buğday ithalatı ihalesinde 9’uncu ihaleyi dün yaparken, yapılan bu 9 ihalede Türkiye toplam 2 milyon 960 bin ton ekmeklik buğday ithal etti. 9 ayda ithal edilen ekmeklik buğdayın ortalama fiyatı ise 334 dolar oldu. Yani 9 ayda ithal edilen 2 milyon 960 bin ton ekmeklik buğday için yurt dışına toplam 990 milyon dolar ödendi. Bugünkü kurlar üstünden bunun TL karşılığı ise yaklaşık 14 milyar lira ediyor. ÇİFTÇİYE 2022’DE VERİLECEK TOPLAM DESTEĞİN YARISI SADECE 9 AYDA YAPILAN BUĞDAY İTHALATINA GİTTİ Türkiye’nin 9 ayda buğday ithalatına ödediği 14 milyar TL’nin çiftçiye 2022’de verilecek toplam 29 milyar lira destek ile karşılaştırıldığında Türkiye’de uygulanan tarım politikasının çiftçiye hizmet etmediği net bir şekilde ortaya çıkıyor. Türkiye’de çiftçinin yürüttüğü bütün tarımsal faaliyet için 29 milyar lira kaynak ayrılırken, sadece buğday ithalatına 9 ayda 14 milyar lira ödenmesi yaşanan çelişkiyi gözler önüne seriyor. Kaynak: Milli Gazate / Sadettin İnan