Sosyal Güvenlik Kurumu krizin topluma ve kuruma etkilerini gösteren en önemli bilgileri içeren 2019 yılı sigortalı, sağlık ve mali aylık istatistik bilgilerini neden seçim öncesi yayımlamamaktadır? Sorusu merakla gözlerin SGK'ya çevrilmesine neden oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) vatandaşların hastalık, işsizlik, sakatlık, ölüm ve analık halinde korunmasını sağlamakla, emekli aylıklarını ve sağlık harcamalarını ödemekle yükümlü en yüksek bütçeli kamu kurumudur. Kurum, seçim öncesi krizin topluma ve kuruma etkilerini kamuoyundan gizlemek için 2019 yılı sigortalı, sağlık ve mali aylık istatistik bilgilerini yayımlamamakta olduğu tesbiti yapıldı. AK Parti reklamlarla halka mutluluk tablosu pazarlamaktadır. Oysa istatistikler açıklanırsa durumun böyle olmadığına dair çalışma yaşamına ilişkin bir dizi veri ortaya çıkacaktır. Binlerce işyerinin ve fabrikaların kapandığı, yüz binlerce işçinin işten çıkarıldığı, yeterli gelire sahip olamama durumu yani yoksulluk ve işsizliğin giderek arttığı, milyonlarca vatandaşın sigorta primini ödeyemediği ve prim borcunu yatıramadığı ve buna bağlı olarak ta Kurumun gelirlerinin azalması ve giderlerinin artması ile ‘’açıkların’’ kronik hale geldiği görülecektir. Geldiğimiz noktada AK Parti iktidarı sosyal güvenlik sisteminin mali açıdan sürdürebilirliğinin sıkıntıda olduğu gerçeği gizlenmeye ve üzerini örtmeye çalışmaktadır yorumları yapılıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın hafta sonu katıldığı bir televizyon programında ‘’sadece Mart ve Nisan ayında Sosyal Güvenlik Kurumuna giriş noktasında istihdam artışı 520 bini geçmiş durumda…’’ demiştir. Oysa 2019 yılı istihdam artış sayısı SGK’nın resmi verilerinde henüz mevcut değildir. SGK NEDEN 2019 AYLIK İSTATİSTİK BİLGİLERİNİ YAYIMLAMAMAKTADIR? Çünkü; Sosyal Güvenlik Kurumunun mali gelir gider dengesi giderek bozulmakta ve gemi su almaktadır. Odatv'nin haberine göre, Kurumun en önemli finans kaynağı sigorta ve genel sağlık sigorta primleri ile devlet katkısı ve faturalı ödemelerin de içinde yer aldığı bütçe transferidir. Giderlerinin en önemli kısmını ise emekli aylık ve ödenekler ile sağlık harcamaları oluşturmaktadır. Aktif sigortalı sayısı azalmakta, prim borçlarını ödeyemeyenlerin sayısı giderek artmaktadır. Krizin etkisinin giderek artması ile birlikte binlerce işyeri kapanmakta, on binlerce işçi işten çıkarılmaktadır. İnsani koşullarda yaşamı sürdürebilmek için yeterli gelire sahip olamama durumu yani yoksulluk ve işsizlik giderek artmaktadır. Milyonlarca vatandaş sigorta primlerini yatıramamakta, prim borçlarının yeniden yapılandırılarak faizlerinin silinmesine, 12 -18 ay taksitlendirilmesine rağmen prim borçlarını ödeyememektedir. SGK istatistik verilerinde 2008 yılından itibaren aktif sigortalı sayısı her yıl artarken, ilk kez 2018 yılında işverenlere her türlü teşvik verilmesine karşın aktif sigortalı sayısı bir önceki yıla göre azalmıştır. 2017 yılında 1.95 olan aktif/pasif sigortalı oranı 2018 yılında 1.86’ya düşmüştür. Aktif/pasif sigortalı oranı, sosyal sigortaların en temel göstergesidir ve kapsamla ilgili bir gösterge olmaktan ziyade sistemin mali dengesi ile ilgilidir. Bir sosyal güvenlik sisteminin mali bakımdan ayakta durabilmesi için aktif/pasif sigortalı oranının asgari 4 olması gerekir. SGK istatistik verilerinde 2017 yılında 1.95 olan aktif/pasif oranı 2018 yılında 1.86’ya düşmüştür. Aktif-pasif oranının bu kadar düşük olmasının önemli nedenlerinden biri işsizlik oranlarıdır. Bu durum, konunun ciddiyetini ortaya koymaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumuna Bütçeden yapılan transferleri her yıl artmaktadır. Bütçe transferlerine ek ödeme, açık ve faturalı ödemelerle devlet katkısı, teşvik de dâhildir. Hiç bir sosyal güvencesi olmayan kişilerin ve yoksulların sayısı giderek artmaktadır Hiç bir sosyal güvencesi olmayan ve GSS kapsamında tescil edilen kişilerin sayısı 2017 yılında 9.825.269 iken 2018 yılında 10.585.086’ya yükselmiştir. Aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az olan (yoksullar), GSS primi devlet tarafından karşılanan kişilerin sayısı 2017 yılında 7.936.009 iken 2018 yılında 8.262.402’ye yükselmiştir. AKP dönemi Sosyal Güvenlik Kurumu’nun gelir- gider arasındaki dengesizlik kronik hale gelmiştir. Sosyal güvenlik kurumunun ‘açıkları’ konusunda tam bir bilgi kirliliği yaşanmakta, gerçekler tersyüz edilmekte ve çarpıtılmaktadır. SGK'nın resmi verilerinde de görülmektedir ki; AKP Hükümetleri döneminde (2003-2018) SGK’nın gelir- gideri arasındaki dengesizlik kronik hale gelmiş ve parmak hesabı ile toplam 317,9 milyar TL ‘açık’ oluşmuştur. Gelir-gider dengesi, aktif-pasif oranı, sosyal güvenlik açığının GSYH’ye oranı gibi temel göstergeler sistemin sürdürebilirliği için her yıl takip edilmesi gereken ve sonuçlarının izlenmesi gereken aktüeryal hesaplardır. SONUÇ OLARAK; Gerçek durum şudur: Rakamlarla sabit olduğu üzere kriz ve dövizdeki artışın sonucu olarak yüzlerce işyeri ve fabrika kapanmış ve binlerce işçi işten çıkarılmıştır. Prim ödeyemeyenlerin sayısının giderek artması ve prim alacaklarının tahsil edilememesi ile SGK gelir gider dengesi olumsuz etkilemekte ve ‘’açık’’ artmaktadır. Seçim nedeniyle boşaltılan bütçeden Sosyal Güvenlik Kurumuna yeterli bütçe transferi yapılmasında da zorlanıldığı görülmektedir. Her seçim döneminde AKP iktidarı, Sosyal Güvenlik Kurumunu siyasi propagandaya malzeme yapmakta, yaşanan sorunları istatistik verileri makyajlayarak örtmekte ve sanal bir iyilik hali oluşturmaya çalışmaktadır. İlk kez bu seçimde Sosyal Güvenlik Kurumu seçim meydanlarında şimdilik siyasi malzeme yapılmamıştır. Çünkü seçim öncesi krizin topluma ve kuruma etkilerini kamuoyundan gizlemek için 2019 yılı sigortalı, sağlık ve mali aylık istatistik bilgileri yayımlanmamıştır. 2019 SGK aylık istatistik bilgileri yayımlanırsa tablonun 2018 verilerinden daha fazla acı görülecektir; Aktif sigortalı sayısının azalmaya ve prim borçlarını ödeyemeyenlerin sayısının giderek artmaya, Aktif/pasif sigortalı oranının düşmeye, Gelir gider dengesinin giderek bozulmaya ve kurumun daha fazla ‘açık’’ vermeye, Hiç bir sosyal güvencesi olmayan kişilerin ve yoksulların sayısının giderek daha fazla artmaya devam ettiği görülecektir. Seçim öncesi insani koşullarda yaşamı sürdürebilmek için yeterli gelire sahip olamama durumu yani yoksulluk ve işsizliğin giderek artmakta olduğu, sosyal güvenlik sisteminin sağlıksız durumda olduğu ve mali açıdan sürdürebilirliğinin zor olduğu gerçeği gizlenmeye ve üzeri örtülmeye çalışılmaktadır. Kaynak; - SGK Aylık İstatistik Bültenleri http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri(Erişim 15.05.2019) - Sigortalı İstatistikleri Tablo 6 Sosyal Güvenlik Kapsamı. - Sigortalı İstatistikleri Tablo 22 Sosyal Güvenlik Kapsamında Kişi Sayısı. - Mali İstatistikler Tablo 35 Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılan Bütçe Transferleri (2008-2018). - Mali İstatistikler Tablo 31 Sosyal Güvenlik Kurumunun Gelir ve Gider Dengesi. Ergün Demir - Güray Kılıç