EYT, vergi afları, sosyal konut projeleri... Seçim ekonomisinde son hamle doğal gaz faturasında aylık 115 TL’yi bulan indirim oldu. Ancak ‘müjde’nin sosyal medya üzerinden ‘Karadeniz‘de keşfedip çıkarmaya başladığımız gazı vatandaşa bedava veriyoruz’ propagandasıyla kamuoyuna sunulması tepki çekti. MAYISTA GAZ ÜCRETİ ALINMAYACAK BİR YIL AYLIK 25 METREKÜP BEDAVA Sandığa 22 gün kaldı. Ramazan sonrası kampanyaların hızlanması beklenirken seçim ekonomisinin çarkları tam gaz dönüyor. Muhalefetin 418 milyar doları geri getirme, 300 milyar dolarlık yatırım ve 15 bin liralık ikramiye vaatleri karşısında iktidar popülist hamlelerini sürdürüyor. Vergi affından ucuz konuta, EYT’den KYK borçlarının silinmesine gün aşırı müjdeler sıralanıyor. Son olarak aylık 25 metreküplük doğal gaz bedelinin bir yıl faturalardan düşürüleceği, bir ay da hiç ücret alınmayacağı açıklandı. ‘PANİKLE VERİLEN VAATLER YERİNE KAPSAMLI POLİTİKA UYGULANMALI’ Karar'ın manşetinde yer alan habere göre, Bu adımla faturalarda aylık 115 TL indirim olacak. 19 milyon 200 bin abonenin 5.9 milyar liralık mayıs faturası da devlet tarafından karşılanacak. Enerji uzmanı Necdet Pamir ‘müjde’ için “Bilimle alâkası olmayan ‘cilalı imaj’ açıklamaları” dedi. CHP’li Gürsel Tekin faturaya yansıyacak indirimle bir kilo kaşar peyniri alınamadığını belirtti. İndirim sevindirici bulan Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ise seçim nedeniyle panik ve korkuyla verilen vaatler yerine kapsamlı politikaların uygulanması gerektiğini kaydetti. SEÇİM EKONOMİSİ 'TAM GAZ' ‘Seçim ekonomisi’ kapsamında vaatler gelmeye devam ediyor. EYT’den vergi affına, ucuz konut projelerinden, kamuya personel alımı gibi birçok müjdeye yenileri eklendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan Karadeniz gazının konutlarda bir ay bedava olcağınının ‘müjdesini’ vererek bunun yanı sıra aylık 25 metreküpe kadar doğalgaz bedelinin bir yıl boyunca faturalardan düşürüleceğini söyledi. Erdoğan ayrıca kentsel dönüşüm için ‘kentsel dönüşümde yarısı bizden’ projesini ve kira yardımlarının artırılacağını açıkladı. Genel seçimler için geri sayım başlarken, hem hükümetten hem de muhalefetten vaatler gelmeye devam ediyor. Ekonomide dikiş tutmazken hükümet seçim ekonomisi kapsamında ‘müjde’ vermeye devam ediyor. 14 Mayıs yaklaşırken daha önce örneğine rastlanmayan boyutta seçim ekonomisi adımları atılıyor. Bu adımlar kapsamında hükümetin daha önce seçimleri kaybetsek de yokuz dediği Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesini kabul etmesi, vergi cezalarına af getirmesi, 3 milyon öğrencinin KYK borç faizini silmesi dikkat çekerken bunlara yenisi eklendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Karadeniz’de bulunan doğalgazın kullanıma sunulduğunu açıklarken buna ilişkin iki müjde verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki müjde vereceğini söyleyerek ‘’Birinci müjdemizi açıklıyorum: Vatandaşlarımızın evlerindeki mutfaklarında ve sıcak su tüketiminde kullandıkları doğalgazı bir yıl süreyle ücretsiz veriyoruz. Aylık ortalama 25 metreküpe denk gelen mutfak ve sıcak su tüketimi için gereken doğalgazın bedeli bir yıl boyunca faturalardan düşürülecektir. Bu aynı zamanda önümüzün yaz olduğunu dikkate alırsak pek çok hanenin neredeyse hiç doğalgaz faturası ödemeyeceği anlamına geliyor. İkinci müjdemizi açıklıyorum. Bir ay boyunca Türkiye’nin tamamındaki konutların doğalgaz tüketiminden ücret almayacağız. Yani mutfağın ve sıcak suyun yanı sıra ısınma dahil doğalgaz tüketiminin tamamını bir ay süreyle ücretsiz yapıyoruz. Bu müjdemizin de milletimize hayırlı olmasını diliyorum’’ dedi. Bu adımla faturalarda aylık 115 TL indirim olacak. 19 milyon 200 bin abonenin 5.9 milyar liralık mayıs faturasının da devlet tarafından karşılanacak. Hükümetin bu hamlesine muhalefet eriyen satın alma gücüne işaret ederken enerji uzmanları ‘Karadeniz gazı’na karşı mesafeli durdu. ‘PANİK HALKIN YARARINAYSA İYİDİR’ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimlere sayılı günler kala Karadeniz gazının kullanıma sunulmasını açıklaması ve bir yıl boyunca 25 merteküpe kadar bedava olacağını söylemesi muhalefet tarafında seçim paniği olarak yorumlandı. Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı’nın açıklamaları sonrası Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Erdoğan çok panik. İyidir, halkın yararınaysa iyidir. Biz devlet terbiyesi ile yetişmiş insanlarız. Devleti yönetenin vaadi olmaz, taahhüttü olur. Çünkü devletin parası halkın parası. Devlet adına, halkın yararına verilen taahhütleri, devamlılık esasıyla mutlaka yerine getiririz” dedi. Kılıçdaroğlu, “Covid, yangınlar, ekonomik kriz, deprem sırasında unutulan ama seçim sırasında hatırlanan halkımızın yararına bolca taahütte bulunsunlar ki devletin sözü anlamına gelsin ve Bay Kemal de seve seve yapsın” ifadelerine yer verdi. ‘İNŞALLAH PUTİN’DEN YAPILAN BİR KIYAK DEĞİLDİR’ Karadeniz doğal gazının devreye alınmasına ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “müjde” olarak açıkladığı evlerde doğal gazın 1 yıl ücretsiz olmasına ilişkin konuşan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, ‘’Eğer gerçekse çok mutlu oluruz. Türkiye’nin bir önemli meselesinin hallolduğunu düşünüp biz iktidara geldiğimizde de bunu devam ettiririz. Ama inşallah Putin’in BOTAŞ’ın borçlarını ertelemesinden kaynaklanan yine Putin’den yapılan bir kıyak değildir. Çünkü birçok şey yalan çıktığı için hafif bir şüpheye doğru gidiyor insan devamlı aldatılınca. Ama umuyorum, diliyorum Karadeniz gazıdır ve biz de onun devamını sağlayacağız daha geniş olarak’’ diye konuştu. DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ise katıldığı canlı yayında, Erdoğan’a Karadeniz Gazı’na ilişkin, “Karadeniz’den doğal gaz geldi, bir miktar da yakıldı. Bunun için ne kadarlık bir yatırım yapıldı? Kaç milyar dolar harcadınız? Onun karşılığında kıyıya getirdiğiniz gazın piyasa değeri ne kadardır?” sorularını yöneltti. Bu zamana kadar sordukları sorulara yanıt alamadıklarını ifade eden Babacan, “Kanıtlanmış rezervle ilgili defalarca sorduk, cevap yok. Bu iş bağımsız denetimden geçmedikten sonra güven olmaz. Seçim yakın olunca müjde bulmak zorundalar çünkü ülke genelinde durumun ne kadar kötü olduğunu bütün vatandaşlarımız görüyor. Bir kilo kıymanın 300, soğanın 30 lira olduğu bir ülkede bir şekilde müjde vermek zorundalar. Seçimlerden sonra iktidarı alalım, iktidarın şu anda söylediklerinin ne kadarı doğru, ne kadarı yanlış ortaya çıkaracağız. Biz doğruları devam ettiririz, eksikleri tamamlarız, yanlışlara da izin vermeyiz” ifadelerini kaydetti. ÖRNEĞİNE RASTLANMAYAN VAATLER Türkiye’de 2002 yılında iktidara gelen AK Parti hükümeti, ilk yıllarda ekonomik istikrar hedefine kitlenmiş ve bu konuda kararlı adımlar atmış ve popülist vaatlerle seçim kampanyası yürütmeyeceğini duyurmuştu. İlk yıllarda Erdoğan, günlük çekişmelerden ve popülist vaatlerden uzak bir siyaset dili izlerken, şimdilerde bu kural tam tersini işaret etmeye başladı. Ocak 2019’da seçimlerden önce Trabzon’da konuşan Erdoğan orada bile “3-5 oy daha fazla alabilmek için hiçbir zaman popülizm bataklığına saplanmadık. Birileri gibi günü kurtarmak için ülkemizin geleceğini tehlikeye atacak politikalara tenezzül etmedik. Ancak başta ekonomi olmak üzere birçok alanda sorunlar kronikleşirken, 20 yıldır iktidarda olan AK Parti seçimlerin yaklaşmasıyla kesenin ağzını açtı. Dar gelirliye ev hayaliyle sosyal konut projesi duyuruldu. Esnek taksit tartışma yarattı. 5 milyon kişinin 2 bin lira altındaki borcu silindi. 3 milyon öğrencinin KYK faiz borcu silindi. İtiraz edilen EYT seçim öncesi Meclis’ten geçirildi. 2.5 milyon kişiye emeklilik sağlandı. En düşük emekli aylığı 7.500 liraya çekildi. Bayram ikramiyesi 2 bin liraya yükseltildi. Asgari ücret ara zamlarla 8.500 liraya yükseltildi. Temmuzda yeni zam mesajları verildi. Ardı ardına kamu kurumlarına alımlar duyuruldu. 45 bin öğretmen ataması yapıldı. Zamlar cezalarla önlenmeye çalışıldı. Zincir marketler sabit fiyat uygulamasına zorlandı. Kamu bankaları eliyle kredi muslukları açıldı. Konutta 0.69 faiz kampanyası duyuruldu. Köprü ve otoyol ücretlerine yıl sonuna kadar yeni bir zam yapılmayacağı açıklandı. Elektrikte tüm abone gruplarında Nisan ayından itibaren yüzde 15 indirime gidildiği duyuruldu. KENTSEL DÖNÜŞÜMDE İKİ YENİ ‘MÜJDE’ Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gaziosmanpaşa Meydanı’nda, Kentsel Dönüşüm Projeleri Anahtar Teslim ve Temel Atma Töreni’ne katıldı. Burada konuşan Erdoğan, ‘2 yeni müjde’ duyurdu. Vatandaşların kentsel dönüşüme girecek yapılarının yarı fiyatının karşılanacağını duyuran Erdoğan, kredi kullanım tutarlarını ve faiz oranlarını da açıkladı. Erdoğan, kentsel dönüşüme girecek yapıların maliyetlerinin yarısını devlet tarafından karşılanacağını duyurdu. Yardımların 750 bin ve 900 bin lira tutarında olacağını açıklayan Erdoğan, maliyetin diğer yarısını karşılayacak vatandaşlar için faiz oranları ve ödeme planlarına ilişkin de ‘’ Yüzde 10’u peşin kalanı 10 yıl vadeli olarak borç ödenebilecek. Yüzde 10’u peşin ödenen 750 binlik borçlanma için 5 bin 625 lira taksit, 900 bin lira için 6 bin 750 lira taksit olacak. Cebinde birikmiş parası olmayan vatandaş bile katkıyla uygun şartlarda borçlanacak. Evini kendisi dönüştürmek isteyenlere de 0,74 faiz oranıyla 1 milyon 250 bin lira kredi imkanı sağlıyoruz’’ dedi. Kentsel dönüşümün İstanbul’dan başlayacağını duyuran Erdoğan, kentte yapılan kira yardımlarının da artırıldığını açıkladı. Erdoğan şöyle devam etti: ‘’ Kampanyayı İstanbul’dan başlatıyoruz. Önümüzdeki çarşamba günü başvuruları başlayacak kampanyanın detaylarını bakanlığımız ilan edecek. İkinci müjdemiz kira yardımlarıyla ilgili. İstanbul’da kira yardım tutarını 3 bin 500 liradan 5 bin 250 liraya yükseltiyoruz.’’ ‘FARK KİMİN CEBİNDEN ÇIKACAK?’ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konutlara 1 yıl bıyunca 25 metreküplük doğalgazın bedava verileceği müjdesini değerlendiren enerji uzmanı BOTAŞ Gaz Alımı Eski Daire Başkanı Ali Arif Aktürk sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede ‘’Eğer yanılmıyorsam 21 milyon konut abonesi var. (Güncel rakamı bilen düzeltsin.) Ayda 25 metreküp gaz toplamda 525 milyon metreküp gaz. Yılda 6.3 milyar metreküp gaz demektir. Karadeniz’den ilk yıl günde 3 milyon metreküp ve plato periyotta 10 milyon metreküp (her şey yolunda giderse) yani 2028 yılından sonra yılda 3.6 milyar metreküp eder. Yaklaşık arada hala 3 milyar metreküp fark var. Bu kimin cebinden çıkacak?’’ dedi. Seçim öncesi vaat olduğuna dikkat çeken Aktürk, ‘’Belki de nasıl olsa seçilemeyeceğim diye veriyordur. Bütçeden de kaynak ayırmak gerekiyor. Şu anda TBMM toplanamadığına göre yeni bir bütçe kanunu imkansız. 14 Mayıs’tan sonra ne olur? TBMM nasıl oluşur? Bilemeyiz. Şimdiye kadar sübvansiyonla maliyetinin altında zarar eden BOTAŞ’ın yanına bir de maliyetinin altında satan TPAO’yu da listeye eklersek Türkiye tüm gayrisafi milli hasılasını doğalgaza yükleyip herkes evinde 24 derece oda sıcaklığında kışı güzel geçirecek demektir’’ ifadelerini kullandı. Enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Karadeniz gazına ilişkin açıklamalarını sosyal medya hesabından değerlendirerek , ‘’Tepeden tırnağa bilimle alâkası olmayan, “cilalı imaj” açıklamalarıdır’’ yorumunu yaptı. ‘25 METREKÜPÜN YANI SIRA İHTİYAÇ SAHİBİ AİLELERE DOĞAL GAZI ÜCRETSİZ HALE GETİRECEĞİZ’ CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, ‘’CHP olarak, hiçbir zaman Karadeniz doğal gazıyla ilgili ‘Arayamazsınız, bulamazsınız ya da çıkartamazsınız’ söyleminde bulunmadık. Tam tersine, ‘amasız, fakatsız’ sevindiğimizi ifade ettik. Buradaki doğal gaz varlığı konusunda CHP olarak yalnızca ‘Zam yapmayın. Doğal gazı kendi siyasi çıkarınız için değil, vatandaş için kullanın’ dedik’’ açıklamasında bulundu. Karadeniz’de doğalgaz bulunmasının üzerinden geçen 32 ayda doğalgaza konutlarda tam 17 defa zam yapıldığıı belirten Akın, konut faturaları; vergi, fon ve sistem kullanım bedeli hariç yaklaşık yüzde 230 oranında arttığını söyledi. Akın, iktidara gelmeleri halinde konutlarda kullanılan doğalgazın fiyatında nitelikli indirim yapacaklarını belirterek, “İktidara geldiğimizde, bir yıl boyunca 25 metreküp doğal gazı vatandaşımıza ücretsiz olarak vermekle yetinmeyeceğiz. Aile Destekleri Sigortası kapsamında, bundan sonra kış aylarında bütün ihtiyaç sahibi ailelere ısınma amaçlı doğal gazı tamamen ücretsiz hale getireceğiz. İktidarımızda hiçbir çocuk yatağa soğukta girmeyecek” dedi. ‘YOKSULLUK ALTINDA EZİLEN HALK İÇİN KISA SÜRELİ RAHATLAMA SAĞLAR’ CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin dünyada doğalgaz fiyatlarının 6,8’den 2,2 seviyesine düştüğünü belirterek ‘’Bizde yapılan zamlar aynen duruyor. AK Parti diyor ki ayda 25 m3 bedava. 155 lira eder. 1 kilo kaşar alamazsınız. Bunu da ‘enerji bağımsızlığı’ diye pazarlıyorlar. Milletimize helali hoş olsun. Her yerden soydular, hakkınızdır. Türk lirası itibarlı olsa, vatandaşın alım gücü olsa, Türkiye’nin kaynakları iyi kullanılsa vatandaş zaten doğalgazını da alır, elektrik faturasını da öder, mutfağını da doldurur. Darphaneyi tahşiş yapar hale getiren AK Parti’nin anladığı bu kadar’’ dedi. Karadeniz doğal gazının keşfedilmesinde emeği geçen herkesi tebrik eden ve iktidarın doğal gaz fiyatlarıyla ilgili kararını “sevindirici” bulan Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ise, “Her ne kadar seçim nedeniyle konutlarda doğalgaz kullanımının 1 ay boyunca tamamen, 1 yıl boyunca ise 25 metreküpe kadar ücretsiz olması yoksulluk altında ezilmiş milletimiz için kısa bir süre rahatlama sağlayacak olsa da, daha güzel olanı bu destekleri sağlarken, üstüne geçtiğimiz yıldan bu yana 2 kattan fazla artmış doğalgaz fiyatlarını bir süre dondurmak olurdu. Ayrıca Türkiye’yi yeniden ciddi bir ekonomik aktör haline getirebilmenin yolu, seçim nedeniyle panik ve korkuyla verilen vaatler değil, milletimizin satın alma gücünü yükseltecek kapsamlı bir politika bileşimini uygulamaktır” ifadelerini kullandı. ‘MACARİSTAN BAŞBAKANI GAZLA KAZANDI Siyaset bilimci Seda Demiralp ise Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın politikalarıyla karşılaştırma yaparak değerlendirmede bulundu. Millet İttifakı’nın günlük ihtiyaçlara odaklı kampanyası en büyük gücü olduğunu söyleyen Demiralp, ‘’ Macaristan Başbakanı Orban da, bütçeyi sarsma pahasına seçim öncesi doğal gaz faturalarını indirmiş, sonuç da almıştı. Muhalefetin “Batılı değerlere dönmek”ten öte somut vaatler sunamaması da bu sonuçta etkiliydi’’ ifadelerini kullandı.