KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU’NUN 2018 YILI YILLIK RAPORU ÖZETİ Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2018 Yılı Yıllık Raporu’nu değerlendirmek için 13.02.2019 tarihinde komisyon toplanmış ve 9 üyeden oluşan bir Karma Alt Komisyon kurulmasına karar vermiştir. Toplantı sonucu kararlar oy birliği ile alınmıştır. meridyenhaber.com'dan Hamza Gür'ün haberine göre, Karma Alt Komisyon 21.02.2019 tarihinde ilk toplantısını gerçekleştirmiş ve toplantı sonucunda Alt Komisyon Başkanı seçilen Kilis Milletvekili Ahmet Salih DAL’a -Komisyon alt üyesi milletvekillerinin görüşlerini almak -Toplantı gündemi hazırlama ve davet edilecekleri belirleme görevleri verilmiştir. Kamu Denetçiliği Kurumu her takvim yılı sonunda yıllık raporunu hazırlamaktadır. 2018 Yıllık Raporu 10 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerin başlıkları aşağıdaki gibidir. 1. Kamu Baş denetçisinin Sunuşu 2. Kamu Denetçilerinin Sunuşları 3. Kurumsal Faaliyetler 4. Şikâyet Başvuru Usulü ve Başvurulara İlişkin İstatistikler 5. Kurumun 2018 Yılında Ülkemize Katma Değeri 6. Başvurulara İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler 7. İdarelerin Kararlarımıza ve Bilgi, Belge Taleplerimize Yaklaşımları 8. Hak Arama Kültürünün Yaygınlaştırılması ve Paydaşlarla İlişkiler 9. Türkiye Büyük Millet Meclisi ile İlişkiler 10. Hedef, Beklentiler ve Sonuç Kamu Denetçiliği Kuruma İlişkin Bilgiler 6328 sayılı Kanun uyarınca Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir. Ancak ; a) (Mülga: 2/7/2018 - KHK/703/110 md.) b) Yasama yetkisinin kullanılması işlemleri, c) Yargı yetkisinin kullanılması kararlar, d) Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri, Kurumun görev alanı dışındadır. Kurumun teşkilat yapısına ilişkin yönergesinde 2017 yılında 703 sayılı KHK ile değişiklik yapılarak, -Basın danışmanlığı, -Kurumsal iletişim birimi, -Araştırma, Takip Kurulu -Değerlendirme Bürosu gibi alt birimler oluşturulmuştur. Tablo 1: 2018 Yılı Ödeneklerinin Dağılımı Personel Giderleri 13.889.290,00 52 SGK'ya Devlet Primi Giderleri 2.059.210,00 8 Mal ve Hiz. Alımı 6.870.800,00 26 Cari Transfer 598.000,00 2 Sermaye Giderleri 3.085.000,00 12 TOPLAM 26.502.300,00 Tablo 2: 2019 Bütçesi Ödenek Dağılımları Personel Giderleri 16.932.000 SGK'ya Devlet Primi Giderleri 2.512.000 Mal ve Hiz. Alımı 5.833.000 Cari Transfer 518.000 Sermaye Giderleri 1.820.000 TOPLAM 27.615.00 Şikâyet Başvuru Usulü ve Başvurulara İlişkin İstatistikler İdarenin işlem ve eylemleri ile tutum ve davranışı sonucu hak ve özgürlükleri veya menfaatleri ihlal edilen gerçek ve tüzel kişiler Kuruma başvuruda bulunabilmektedirler. Şikâyet İnceleme Ana Süreci 1) Başvuruların Alınması ve İlk İncelemenin Yapılması -Başvurunun Kaydı -İlk İnceleme -Dağıtım -Bilgilendirme 2)Ön İncelemenin Gerçekleştirilmesi -Ön İnceleme -Geçersiz Başvuru -Birleştirme Kararı -Ayırma Kararı -İncelenemezlik Kararı -Gönderme Kararı 3)İnceleme ve Araştırmanın Yapılması -Bilgi ve Belge İsteme -Tanık Dinleme -Bilirkişi Görevlendirme -Karar Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar -Dostane Çözüm 4)Kararların Verilmesi -Tavsiye Kararı -Ret Kararı -Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı 5)Kararların Takip Edilmesi -Tavsiye Kararlarının Takibi -Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararlarının Takibi -Gönderme Kararlarının Takibi -Dostane Çözüm Kararlarının Takibi . 2017-2018 yıllarında yapılan başvuruların dağılımı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir: Başvuru Şekli 2017 Yüzde% 2017 2018 Yüzde% 2018 2017-2018 Değişim Oranı % E-başvuru 77,71 13312 76,71 13.489 1,33 Posta 12,79 2191 14,51 2.552 16,48 Elden 7,37 1263 6,12 1076 -14,81 E-Posta 1,35 232 2,19 385 65,95 Faks 0,78 133 0,47 83 -37,59 2018 Yılında Kamu Denetçiliği Kurumuna Yapılan Başvuruların Kurumlara Göre Sayı ve Oranları Şikâyet Konusu veya Alanı 2017 Yılı 2017 Yüzde % 2018 Yılı 2018 Yüzde% 2017-2018 Değişim Oranı% Kamu Personel Rejimi 4803 28,04 4705 26,76 -2,04 Çalışma ve Sosyal Güvenlik 1953 11,40 4319 24,56 121,15 Eğitim-Öğretim, Gençlik ve Spor 4480 26,15 2079 11,82 -53,59 Adalet, Milli Savunma ve Güvenlik 1126 6,57 1202 6,84 6,75 Mahallî İdarelerce Yürütülen Hizmetler 926 5,41 1122 6,38 21,17 Çocuk Hakları 245 1,43 786 4,47 220,82 Ekonomi, Maliye ve Vergi 707 4,13 587 3,34 -16,97 Orman, Su, Çevre ve Şehircilik 568 3,32 427 2,43 -24,82 Mülkiyet Hakkı 340 1,98 364 2,07 7,06 İnsan Hakları 353 2,06 331 1,88 -6,23 Sağlık 285 1,66 313 1,78 9,82 Ulaştırma, Basın ve İletişim 457 2,67 301 1,71 -34,14 Enerji, Sanayi, Gümrük ve Ticaret 222 1,30 274 1,56 23,42 Nüfus, Vatandaşlık, Mülteci ve Sığınmacı Hakları 99 0,58 208 1,18 110,10 Diğer konu ve alanlar 131 0,76 117 0,67 -10,69 Engelli Hakları 130 0,76 117 0,67 -10,00 Sosyal Hizmetler 78 0,46 106 0,60 35,90 Gıda, Tarım ve Hayvancılık 68 0,40 78 0,44 14,71 Ailenin Korunması 78 0,46 59 0,34 -24,36 Bilim, Sanat, Kültür ve Turizm 56 0,33 59 0,34 5,36 Kadın Hakları 26 0,15 31 0,18 19,23 Toplam 17.131 17.585 %2,65 2018 yılında, yıl içerisinde alınan başvuru sayısı 17.585 2017 yılından karara bağlanamayıp 2018’e devreden başvuru sayısı 4.062 olmak üzere toplam 21.647’dir. Kamu denetçiliği Kurumunun başvurulara vermiş olduğu kararlar; Geçersiz Sayılması, Birleştirme Kararı, Gönderme Kararı, İncelenemezlik Kararı, Dostane Çözüm Kararı, Karar Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar, Ret Kararı, Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı ve Tavsiye Kararı başvuranlara cevap olarak verilmektedir. Bu kapsamda 31 Aralık 2018 tarihi itibariyle Kurum tarafından verilen toplam 17.615 adet başvuruya ilişkin karar türlerine göre dağılım aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Karar Türleri 2018 Yüzde% Gönderme Kararı 4.812 30,90 İncelenemezlik Kararı 6.517 41,85 Başvurunun Geçersiz Sayılması 187 1,20 Birleştirme Kararı 75 0,48 Ayırma Kararı 24 0,15 Dostane Çözüm 1.916 12,30 Karar Verilmesine Yer Olmadığına İlişkin Karar 433 2,78 Tavsiye Kararı 677 4,35 Ret Kararı 662 4,25 Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı 269 1,73 Toplam 15.572 Dostane Çözüm ve Gönderme Kararlarıyla Çözüme Kavuşturulan Başvurulardan Örnekler Dostane Çözüm Kararları: -Başvuranın hükümlü bulunan abisinin Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa İllerinde bulunan ceza infaz kurumlarından birine nakledilmesi hakkında; -Mahkeme kararı uyarınca başvuranın atamasının gerçekleştirilerek göreve başlatılması hakkında; -703 sayılı KHK ile TODAİE’nin kapatılması sebebiyle, 2018 TODAİE yüksek lisans sınavında başarılı olan adaylara, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi tarafından kayıt hakkı verilmesi hakkında; Gönderme Kararları: - Adı geçenin hakkındaki yurtdışı çıkış yasağının kaldırılmasına ilişkin talebine karşılık pasaportunun 667 sayılı KHK'nın 5 inci maddesine istinaden iptal edildiği, hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi üzerine yapılan tahkikat neticesinde şerh kayıtlarının kaldırılarak pasaportlarının geçerli hale getirildiği ifade edildiğinden başvuru konusunun çözüme kavuştuğu değerlendirilmiştir - Koğuş değiştirme talebi ile yapılan başvurunun idari başvuru yolları tüketilmediğinden Gönderme Kararı ile Maltepe 2 No.lu Ceza İnfaz Kurumuna iletilmesi üzerine, talebin karşılandığı anlaşılmıştır. 15 Temmuz darbe girişimi gazisince atanma talebi ile yapılan başvurunun idari başvuru yolları tüketilmediğinden Gönderme Kararı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınailetilmesi üzerine, şahsın atama teklifi yapılacaklar listesine eklenerek Devlet Personel Başkanlığına gönderildiği anlaşılmıştır. Tavsiye Kararlarından Örnekler: Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayırma işlemi uygulandığı tespit edilen başvuranın mağduriyetinin giderilmesi; Sürekli işçi kadrolarında istihdam edilme talebi bulunan başvuran hakkında 375 sayılı KHK’nın ilgili hükümlerinin uygulanması; PAEM Komiser Yardımcılığı Sınavını Kazandıkları Halde Silah Altında Bulunmaları Sebebiyle Kayıt Yaptıramayan Adayların Bu Durumlarının Tekrar Değerlendirilmesi ve Eğitimlerinin Terhis Tarihleri Gözetilerek Yeniden Planlanması Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Müdürlüklerinde Müdür Dışında Bir Kadro Olmaması Nedeniyle Yaşanan Personel Sıkıntısının Çözülmesi Amacıyla Gerekli Mevzuat Çalışmalarının Yapılması Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından, Baz İstasyonlarının İmar Mevzuatına Uygunluğunun Sağlanması Aşamasında Uygulamada Yaşanan Sorunları Giderecek, Konuyla İlgili Hususları Açıklığa Kavuşturacak ve İlgili İdarelerin veya Şirketin Yapması Gereken İş ve İşlemleri Ortaya Koyacak Açık ve Ayrıntılı Bir Düzenleme Yapılması Gerektiği Hakkında Kesilen Bursun Tekrar Bağlanması Talebi Hakkında 2629 Sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanununda Uçuş Teknisyenleri Lehine Bir Düzenleme Yapılması Hakkında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hayvan Hastanesi Hasta Kayıtlarının Sağlıklı Tutulması ve Nöbetçi Hekim Uygulamasına İlişkin Gerekli Önlemlerin Alınarak Hastanenin İş ve İşlemlerinin Mevzuata Uygun Hale Getirilmesi Yüksek Gerilim Altında Çalışan Diğer Kamu Görevlilerine Yüksek Gerilim İlave Ücretinin Verilmesi Hususunun 2019 Yılında Yapılacak Olan Toplu Sözleşme Görüşmelerinde Değerlendirilmesi 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları ile Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmeliğe, Aylık Ödemesinin Durdurulması veya Kesilmesi Durumunda Vatandaşlara İtiraz Edebilecekleri Bir Hukuki Müessese İhdas Edilmesi Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Burs-Kredi Yönetmeliği’nin 22’nci Maddesinin Değiştirilerek Dikey Geçiş ile Öğrenimine Devam Eden Öğrencilerin İntibak ve Hazırlık Sınıfı Süresince de Burs Almaları Sağlanacak Şekilde Yeniden Düzenleme Yapılması Talep Sahiplerine İmzalatılan Taahhütnamede Yapıya İlişkin Daha Aydınlatıcı Bilgilerin Sunulmasını ve Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkında Yönetmelik’te Gerekli Değişikliklerin Yapılması ve Taahhütnamelerde Bireylerin Hak Arama Özgürlüklerini Engelleyecek Hükümlere Yer Verilmemesi Kılık ve Kıyafetleri Sebebiyle Disiplin Cezası Almaları Neticesinde Yükseköğretim Kurumlarından Çıkarılan ve 5316 Sayılı, 5806 Sayılı ve 6111 Sayılı Af Kanunlarıyla Yükseköğretim Kurumlarının Eğitim Fakülteleri İle Fen-Edebiyat Fakültelerinden Mezun Olarak Öğretmenlik Mesleğini İcra Etmek İsteyenler İçin, Kamu Personeli Seçme Sınavında Öngörülen Taban Puanının Alınması Kaydıyla, Bir Defaya Mahsus Olmak Üzere, Herhangi Bir Yaş veya Kontenjan Sınırlaması Yapılmaksızın Milli Eğitim Bakanlığının İlan Edeceği Sözlü Sınavlara Katılma Hakkının Verilmesi Hususunda Gerekli Düzenlemelerin Yapılması Askeri Öğrenci Olmayacağına Dair Verilen Sağlık Raporu Nedeniyle Askeri Öğrenci Olamayan Başvuranın, Hasta ise Tedavisinin Yapılması Hasta Değil ise Askeri Öğrenci Seçim Aşamalarına Devam Etme Talebi Genel Bilgi Toplama Sisteminde Tutulacak Kayıtlarla İlgili Süre, Stoklama, Kullanım, Üçüncü Kişilerin Erişimi ve Verilerin Gizliliğinin Korunmasına Yönelik İzlenecek Usule İlişkin Hususların Yasal Güvenceye Bağlanması Konusunda Mevzuat Çalışması Yapılması Başvuranın, Engelliler İçin İndirimli Bina Vergisi Oranı (Sıfır) Uygulamasından Yararlandırılması ve Yürütülen İşlemlerde Vergi Hatası Yapılıp Yapılmadığı Tespit Edilerek, Vergi Hatası Tespit Edilmesi Halinde 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun İlgili Hükümleri Çerçevesinde Gerekli Düzeltme İşlemlerinin Tesisi için tavsiye kararı verilmiştir. Kamu Denetçiliği Kurumu Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu Raporun hazırlanmasına ilişkin olarak çeşitli illerde teknik toplantılar düzenlenmiş; yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve uluslararası kuruluşlarla ortak çalışmalar gerçekleştirilmiş; geçici barınma merkezleri ziyaret edilmiştir. Raporun son kısmında, Suriyelilere ilişkin yasal ve idari düzenlemeler, dil problemi, sağlık hizmetleri, çocuk ve kadın haklar, toplumsal uyum vb. konularda tespit ve önerilerde bulunulmasını belirtmiştir. 28 Şubat Sürecinde Yaşanan Hak İhlalleri Başörtüsü Yasağı Nedeniyle Yaşanan Mağduriyetler -Avrupa Parlamentosunun 2007 tarihli önergesinde kılık ve kıyafet ayrımcılığının çalışma hayatında mağduriyetlere yol açtığı tespit edilmiş; Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Kaldırılması Komitesi (CEDAW) 2005 yılında gerçekleşen 32’nci oturumunda “okullar ve üniversitelerdeki başörtüsü yasağının kız çocukları ve kadınlar üzerindeki etkilerini dikkate almak gerektiği”ni vurgulamıştır. -Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1997 yılında başlayan 28 Şubat sürecinin ortaya çıkardığı yaptırımlar ve uygulamalar sonucunda öğrencilikten kaydı silinenlerin mağdur olduğu kanaatine varmış; 2005, 2008 ve 2011 yıllarında çıkardığı kanunlarla her ne sebeple olursa olsun yükseköğrenimle ilişiği kesilenlere eğitimlerini tamamlama imkanı sunulmuştur. Gene 2013 yılında çıkarılan bir kanunla, 2011-2017 yılları arasında mezun olmuş veya olabilecekler için kamu görevine girişte yaş şartı sınırlaması ortadan kaldırılmıştır. 2) 28 Şubat Sürecinde Devlet Memuru Kadrolarındaki Atama İptalleri ve TSK ile İlişiği Kesilenler 28 Şubat sürecinin mağduriyetlerini gidermek için yapılan düzenlemeler yetersiz görüldüğü için, 12 Mart 2018 tarihinde “28 Şubat Sürecinde Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları” konulu çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştayın çıktıları göz önüne alınarak, 28 Şubat sürecinde başörtüsü yasağı nedeniyle kamu hizmetine dahil olamayanların mağduriyetlerini gidermeye yönelik olarak, Milli Eğitim Bakanlığına, Devlet Personel Başkanlığına, Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığına, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına ve Türk Silahlı Kuvvetlerine hakların iadesi konusunda tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde İdarenin Denetimi ve Kamu Denetçiliği Kurumunun Rolü Yeni hükümet sistemine geçilmesiyle birlikte, Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı olarak denetim yapan Kamu Denetçiliği Kurumunun rolü daha da önem kazanmıştır. Nitekim 703 sayılı KHK'nın 110’uncu maddesi ile, KDK’nın görev alanı dışında kalan hususları düzenleyen 6328 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin ikinci fıkrasındaki “a)Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile re’sen imzaladığı kararlar ve emirler” bendi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu şekilde Cumhurbaşkanlığının idari iş ve işlemleri KDK’nın görev alanına dâhil edilerek Kurumun denetim alanı genişletilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişle birlikte idarenin vatandaşların sorun ve taleplerine hızlı bir şekilde cevap verebilmesi önem kazanmıştır. Kamu Denetçiliği Kurumunun Ülkemize Olan Katma Değeri Hakkında Değerlendirme KDK’ya 2018 yılında iletilen 17.585 ve 2017 yılından devreden 4.062 adet olmak üzere toplam 21.647 adet şikâyet başvurusu değerlendirilmek üzere işleme alınmıştır. İncelemeye alınan toplam 21.647 adet şikâyet başvurusunun 17.615 tanesi (%81,37’si) Kurum tarafından sonuçlandırılmış ve inceleme sonuçları şikâyetçilere bildirilmiştir. 2018 yılı içerisinde yapılan bu başvuruların 2.498’i dostane yöntemlerle çözüme kavuşturulmuştur. Kurumca yapılan inceleme ve araştırma sonucunda verilen toplamda 946 adet tavsiye kararı ile mahkemelerin iş yükünün azaltılmasına katkıda bulunulmuştur. 2018 yılında verilen toplam 662 adet ret kararı da başvuranlara mevzuat çerçevesinde talebinin yerine getirilemeyeceğini açıklaması nedeniyle kişilerin yargıya başvurma oranında azalmaya sebep olabilmektedir. Başvurulara İlişkin Bilgi ve Değerlendirmeler Başvuruların Tematik Olarak Değerlendirilmesi 2.2.4.1 Adalet, Milli Savunma ve Güvenlik Aynı anda farklı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü-tutuklularla ilgili telefon hakkını kullanmaları hususunda düzenleme yapılması yönünde; Kurumda hükümlü olarak bulunan kişinin talebi üzerine, ailesine yakın illerdeki durumuna uygun ve kapasitesi müsait infaz kurumlarından birine nakledilerek mağduriyetinin giderilmesi hususunda Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar vermiştir. 2.2.4.1.2 Kolluk Kuvvetleri Faaliyetleri Ankara Yüksel Caddesi üzerinde bulunan “İnsan Hakları Anıtı”nın toplumun farklı renklerinin, düşünce ve söylemlerin bir araya geldiği bir toplanma ve buluşma noktası olduğu göz önünde bulundurularak bahsi geçen Anıt’ı çevreleyen çelik bariyerlerin kaldırılmasına yönelik olarak İçişleri Bakanlığına ve Ankara Valiliğine; kolluk görevlilerine görevlerinin gerektirdiği davranış ilkelerinin hatırlatılması gerektiği kanaatine varılarak Şanlıurfa İl Emniyet Müdürlüğüne; emekli olan Devlet memurları için hususi damgalı yeşil pasaport verilmesi işlemlerinin bir örnek hâle getirilmesi ve mağduriyet yaratılmamasına yönelik olarak İçişleri Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. 2.2.4.1.3 Adalet Hizmetleri “GBT (Genel Bilgi Toplama) kaydı” olarak bilinen Kaçakçılık İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama (KİHBİ) Şahıs Programı sisteminde tutulacak kayıtlarla ilgili olarak İçişleri Bakanlığına; uzlaştırmacı sınavına girecekler için yeterli sayıda hukuk dersinin alındığının tespitine yönelik olarak Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar vermiştir. TSK Personeline Yönelik İş ve İşlemler Ailenin Korunması Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hizmet Borçlanması Emeklilik İşlemleri, Yaşlılık Aylığı Bağlanması, Emekli İkramiyesi, Emeklilik Keseneği, Tahsis Talebinde Hizmet Birleştirmesi Fiili Hizmet Süresi ve Fiili Hizmet Süresi Zammı Yetim Aylığı İşçi ve İşveren Sorunları İdarede İşçi Statüsünde Çalışanların İş Kanunundan ve İş Akdinden Kaynaklanan Haklarına İlişkin Konular Çalışma ve Sosyal Güvenliğe İlişkin Diğer Konular Çocuk Hakları Çocukları İntihara Sevk Ettiği İddia Edilen Oyunun İncelenmesi Talebi, ∙ Ceza İnfaz Kurumunda Bulunan Çocuğun Yaşam Hakkı ve Sağlık Hakkı, ∙ Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarında Tutulan Çocukların Yaşama, Gelişme, Korunma ve Katılım Haklarının Güvence Altına Alınması ile Çocuğun Üstün Yararı ve Esenliğinin Gözetilmesi İçin Açık Görüş, ∙ Ceza İnfaz Kurumunda Kapasitenin Üzerinde Çocuğun Barındırıldığı İddiası, ∙ Mülteci Çocukların Eğitim Hakkına Erişimi, Diğer Çocuklarla Eşit Haklardan Faydalanma Hakkı ve Çocuklara Yönelik Ayrımcılık Yapılmaması, ∙ “Mülteci Çocuğun” Eğitim Hizmetlerine Erişiminde Sıkıntılar Yaşadığı ve Akran Zorbalığına Uğradığı İddialarıyla ilgili çeşitli sivil toplum örgütleri, uluslararsı kuruluşlar, yerel yönetimler ve ilgili bakanlıklarla toplantılar düzenlenmiştir. Eğitim-Öğretim, Gençlik ve Spor ALES sınavında soru kitapçığını belirlenen zamandan önce kontrol ettiği gerekçesiyle adayın sınavının geçersiz sayılmasında hukuka ve hakkaniyete uygunluk tespit edilemeyerek; başvuranın 2017 ALES Sonbahar Dönemi Sınavına ilişkin puanının hesaplanarak sınavın geçerli sayılması suretiyle mağduriyetin giderilmesi hususunda ÖSYM Başkanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. Ekonomi, Maliye ve Vergi Enerji, sanayi, gümrük ve ticaret alanında yapılan başvuruları ayrıca KOSGEB konusundaki çalışmalarını sürdürmektedir. Engelli Hakları Kesilen Engelli Aylığının Yeniden Bağlanması ve Engelliye Vasi Atanması, gibi hususlarında ilgili kamu kurumlarına Tavsiyede Bulunulması ve Gönderme Kararları vermiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile ilgili çalışmalar sürmektedir. İnsan Hakları Ceza İnfaz Kurumlarında Yürütülen İş ve İşlemler ile Uygulamaların Temel İnsan Hakları İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi -Tutuklu ve hükümlülerin “işkence”, “eziyet” ve “insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele konularında Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. -Nakil taleplerinin daha insani boyutları ile ele alınması gerektiği değerlendirilmektedir. -Bir ceza infaz kurumunda kapasitenin üzerinde çocuğun barındırıldığına yönelik başvuru hakkında Adalet Bakanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması -Terör olayları nedeni ile Mardin ili Nusaybin ilçesinde bulunan evinin eşyaları ile birlikte yıkıldığı iddiası gereği Mardin Valiliğine tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. -Başvuranın, terör tehdidi nedeni ile mal varlıklarına ulaşılamamasından kaynaklanan maddi zararın tazminine yönelik Van Valiliğine tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir -Başvuranın tazminat talebinin 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması hususunda Elazığ Belediye Başkanlığına Tavsiyede Bulunulmasına karar verilmiştir. Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkı Başvuranın maliki olduğu arsanın da içinde bulunduğu alana ait revizyon plan lejantı ve notlarının bilgi edinme Bucak Belediye Başkanlığına tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir. Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu -Ülkemizde geçici koruma altına alınanların durumunu tespit ederek bu alanda Devlet’in yürüttüğü çalışmaları, Devlet kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının sunduğu kamusal ve özel yardım ve hizmetleri ortaya koymak Türkiye’deki Suriyeliler Özel Raporu hazırlanmıştır. Kadın Hakları Şiddet mağduru kadının sosyal yardım talebi ilgilinin ikamet ettiği İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığına Gönderme Kararı verilerek iletilmiş ve başvuranın sosyal yardım almasını sağlanmıştır. Kadın güvenlik görevlilerinin gece postalarında çalıştırılma koşulları hakkında Gönderme Kararı verilerek ikili vardiya sistemine geçilmiştir. Personel alım ilanlarında erkek olma kriteri getirilmesi nedeniyle İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği Bölümü mezunu kadınların ayrımcılığa maruz kalması konusunda Alanda çalışan sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve akademisyenlerin katılımlarıyla 19 Şubat 2018 tarihinde “Kadın ve Çocuğa Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların Etkinliğinin Arttırılması” konulu bir çalıştay düzenlenmiştir. Kamu Personel Rejimi Kuruma kamu personel rejimiyle ilgili olarak atama, yer değiştirme, mali ve sosyal haklar, izinler, ilerleme ve yükselme, disiplin cezaları, personel alımı, mobbing ve sözleşmeli personel sorunları vb. konularda başvuru yapılmıştır. Personel Alımı, Atama, Nakil, Görevlendirme, Yer Değiştirme İlerleme ve Yükselme Mali Haklar, Sosyal Hak ve Yardımlar ve İzinler Sözleşmeli ve Geçici Personel Sorunları Kamuya Personel Alımına İlişkin Sınavlar Kamu Personelinin Tutum ve Davranışları Hakkındaki Şikâyetler ve Diğer Konular Mahalli İdarelerce Yürütülen Hizmetler Mülkiyet Hakkı Nüfus, Vatandaşlık, Mülteci ve Sığınmacı Hakları Orman, Su, Çevre ve Şehircilik Sağlık Sosyal Hizmetler Ulaştırma, Basın ve İletişim deniz ticareti, tersaneler ve kıyı yapılarına telekomünikasyon tesislerine yönelik toplantı kararları alınmıştır. İdarelerin Kararlara ve Bilgi, Belge Taleplerine Yaklaşımları İdarelerin Kararlara Yaklaşımları Ombudsmanlığın bir kültür hâline geldiği ve güçlü yetkilerle donatılmış olduğu ülkelerde kararlara uyum oranlarının %80-90 civarında olduğu görülmektedir. Basın Danışmanlığı, Kurumsal İletişim Birimi, Araştırma, Takip ve Değerlendirme Bürosu oluşturulmuştur. Tavsiye Kararlarına Olumlu Yaklaşan İdareler ∙ Milli Eğitim Bakanlığı ve Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü-İl içi yer değişikliği talebi-1/11/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu-Personelin göreve başlatılması talebi-16/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Sağlık Bakanlığı-Personelin tayin talebi-10/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörlüğü-Sözlü sınavların yapılma usulüne ilişkin talep-6/9/2018 tarihli Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararı ∙ Dicle Üniversitesi Rektörlüğü-Meslek kodunun fiilen yapılan işe uygun hâle getirilmesi talebi-4/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Adalet Bakanlığı-Kanunla ihtilafa düşmüş çocuklar için modern çocuk adalet sisteminin güçlendirilmesine yönelik talep-3/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ İstanbul Teknik Üniversitesi Rektörlüğü-Belirli bir dersten muafiyeti sağlayacak şekilde intibak işleminin yapılması talebi-10/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-Personelin durumuna uygun sözleşme ücreti belirlenmesine ilişkin talep-7/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü-Lisansüstü program başvurularının internet üzerinden alınması talebi-13/9/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-İlaç bedelinin geri ödenmesi talebi-9/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Milli Savunma Üniversitesi Rektörlüğü-İhbar tazminatının ödenmesi talebi- 15/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-Tahakkuk zamanaşımına uğramış idari para cezalarının tahsil edilmesine yönelik idari işlemin geri alınması talebi-13/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü-Su sayacının değiştirilmemesine dair talep-27/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı-Kesinleşen mahkeme ilamına göre alacağının en kısa sürede ödenmesine dair talep-27/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Afyonkarahisar Belediye Başkanlığı-Bina hakkında verilen yıkım kararının uygulanmasına ilişkin talep-30/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı-Geçerliliği olmayan bir protokole dayanarak katılım payı talep edilmesi işleminin geri alınması-1/8/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığı-GSM firmaları tarafından abonelerin kimlik bilgilerinin korunması için tedbir alınmasına dair talep-3/7/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Kağıthane Belediye Başkanlığı-Projeye aykırı yapı ile ilgili inceleme yapılarak gereğinin yapılmasına dair talep-13/6/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlüğü-Sürekli işçi kadrosuna geçiş işlemlerinin ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda tamamlanmasına dair talep-7/11/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı-İlaca erişimin zamanında sağlanmasına yönelik talep-31/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörlüğü-Diplomanın verilmesi-31/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü-Fazla çalışma ücretinin tam olarak ödenmesine ilişkin talep-24/10/2018 tarihli Tavsiye Kararı ∙ Çay işletmeleri Genel Müdürlüğü ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı-İşçi olarak çalışılan sürelerin emekli ikramiyesi ödenmesinde dikkate alınmasına dair talep- 9/1/2018 tarihli Tavsiye Kararı Tavsiye Kararlarına Olumsuz Yaklaşan İdareler -Esenyurt Belediye Başkanlığı -Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi -Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü -Of Belediye Başkanlığı -Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörlüğü -Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı -Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Başkanlığı (TÜRMOB) -Ankara Üniversitesi Rektörlüğü -Biga Belediyesi Başkanlığı -Aydın Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı İdarelerin Bilgi, Belge Taleplerine Yaklaşımları -Türkiye Futbol Federasyonu’na yapılan tavsiye Kararı karşılıksız bırakılmıştır. Sağlık Bakanlığı Eyüp sultan Belediye Başkanlığı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Çankaya Belediyesi Hak Arama Kültürünün Yaygınlaştırılması ve Paydaşlarla İlişkiler Bölgesel toplantılar, dezavantajlı gruplara yönelik ziyaret ve bilgilendirme çalışmaları, üniversitelere/akademik alana yönelik gerçekleştirilen sunum ve konferanslar, genele ve özele özgü çalıştaylar, gerçekleştirilmiştir. Ulusal Düzeyde Faaliyetler Basın ve Medya ile İlişkiler Ombudsman İzmirlilerle Buluşuyor”, “Ombudsman Kayserilerle Buluşuyor” programları çerçevesinde ulusal ve yerel basın temsilcileri ile bir araya gelinmiştir. KDK tarafından palanlanarak icra edilen Kurumsal Toplantı ve Organizasyonlar’ın birkaçı ‐ Kadın ve Çocuğa Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesine İlişkin Mekanizmaların Etkinliğinin Artırılması Çalıştayı (19 Şubat) ‐ 28 Şubat Sürecinde Yaşanan Mağduriyetler ve Çözüm Arayışları Çalıştayı (12 Mart) ‐ Mülteci ve Göçmen Çocukların KDK’ya Erişim Programı (Aralık) ‐ Cezaevleri Temasları ve Çalışma Programları (Ekim-Kasım-Aralık) - Kayseri (7-8 Şubat) - İzmir (28-29 Mart) - Tunceli Çalışma Ziyareti (5-6 Eylül) ‐ Türkiye’de Bulunan İnanç Liderleriyle Buluşma (20 Şubat) Uluslararası Düzeyde Faaliyetler ‐ “Ayrımcılıkla Mücadeleye Özel Odaklı İnsan Hakları İhlallerinin Ele Alan En İyi Uygulamaların Paylaşılması” konulu Batı Balkanlar Ulusal İnsan Hakları Kurumları Bölgesel Konferansı (15-16 Şubat 2018) İslam İşbirliği Teşkilatı Ombudsmanlar Birliğinin (OICOA) 3’üncü Yürütme Komitesi Toplantısı (10-11 Eylül 2018) KARMA KOMİSYON TOPLANTILARI Karma Komisyon Başkanı İstanbul Milletvekili Mihrimah Belma SATIR konuşmalarından özetle Karma Komisyona sunulan Kamu Denetçiliği Kurumu Yıllık Faaliyet Raporu’nun görüşülmesi Kamu Başdenetçisi adaylarının belirlenmesi ve kamu denetçilerinin seçilmesi Karma Komisyon raporunun, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulması gerektiği idarelerin uyma oranının 2018 yılında %70’e yükseldiği, 2013-2017 yılları arasında toplam 729 olan tavsiye ve kısmen tavsiye kısmen ret kararlarının sadece 2018 yılında 946 olduğu Raporun Sunumu Kamu Başdenetçisi ŞEREF MALKOÇ Anayasa’nın 74’üncü maddesinde Anayasal bir kurum olarak yer alan Kamu Denetçiliği Kurumunun 6328 sayılı Kanun kapsamında kamu hizmetlerinin işleyişinde bağımsız ve etkin bir şikâyet mekanizması oluşturmak amacıyla idarenin her türlü eylem, işlemleri ile tutum ve davranışlarını insan hakları, adalet, hukuk ve hakkaniyet açısından inceleyip idareye tavsiye kararları vermekte olduğu, Kurumda, 140 kadrolu görevli, 80 sürekli işçi, 3 sözleşmeli personel ve 22 uzman personelle birlikte toplam 245 adet çalışan olduğu 2018 Yılı Bütçesinin 22 milyon 903 bin TL olduğu, bunun %70’inin personel gideri ve SGK primlerinden oluştuğu, %30’unun kurum faaliyetlerine ayrıldığı, Kuruma, 2018 Yılında 17.585 başvuru yapıldığı, 2017’den devreden 4.000 başvurunun olduğu, Kuruma yapılan başvuruların 2.498’inin dostane çözümle, 946’sının Tavsiye Kararı ile sonuçlandığı Kurumun çözüm kapasitesinin 2018 yılında %84’e çıktığı, bunun memnuniyet verici bir gelişme olduğu, Kuruma yapılan yazılı başvuruların dışında 97.558 yüz yüze görüşme yapılmış olup elektronik ortamda iletişim yoluyla veya telefonla 100.000’e yakın kişiye yardım edildiği, Kamu Denetçiliği Kurumuna kurulduğundan bugüne kadar toplam olarak 59.567 başvuru yapıldığı, 2016’da 5.519, 2017’de 17.131, 2018’de 17.585 başvuru yapıldığı, buna göre başvuruların yıllar itibarıyla artış gösterdiği, bunun Kurumun tanınırlığıyla orantılı olduğu, 2018 yapılan Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde halkla buluşma programlarının yapıldığı, olumlu bir etki olarak bu bölgelerdeki şehirlerden başvuru sayılarının arttığı Önemli ölçüde gönderme, incelenemezlik veya karar verilmesine yer olmadığına dair karar bulunduğu ve bu oranların mümkün olduğu kadar azaltılmaya çalışıldığı, bu yönde sistemde düzenlemeye ilişkin çalışmalar bulunduğu, Kurumun geçmiş yıllarda görüşülmeyi bekleyen yıllık faaliyet raporlarının ve müstakil olarak 2017 yılı Yıllık Raporu’nun Karma Komisyon tarafından ele alınmasından büyük memnuniyet duyulduğu, İlgili Yönetmelikte değişiklik yapılarak mevzuata dostane çözüm kararı yolunun eklendiği ve bunun çok faydalı bir yöntem olduğu, Kurum Denetçilerinin titiz çalışmaları sayesinde, 2018 yılında, Kurumun 2013’ten 2017’e kadar verilen kararlardan daha yüksek oranda tavsiye ve kısmen tavsiye kısmen ret kararları verildiği, 2018 yılında, idarelerin, Kurum kararlarına uyum oranının %70’e ulaştığı, Kurumun, kamuoyunda bilinirliğinin, tanınırlığının artmasının bu başarılara kaynak olduğu, 2017 yılında kararların sonuçlarının takibi için Araştırma Takip ve Değerlendirme Bürosunun kurulduğu, Kurum çalışmalarının yargının yükünü azalttığı, ifade edilmiştir. Görüş, Öneri ve Sorular Bursa Milletvekili ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Hakan ÇAVUŞOĞLU 2018 yılında yapılan başvuru sayılarına, verilen tavsiye karar sayılarına bakıldığında Kurumun tanınırlığı ve bilinirliliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların karşılık bulduğunun anlaşıldığı ve bu durumun memnuniyet verici olduğu, Türkiye’de hem “hak arama” kavramı bilincinin geliştiği hem de “insan hakları” kavramı konusundaki bilincin toplum nezdinde gelişimini sürdürdüğü, Kamu Denetçiliğinin kurumsal bir yapıya kavuştuğunun görüldüğü, İdarenin eylem, faaliyetleri ve işlemleri nedeniyle yapılan müracaatlara ilişkin Avrupa ülkeleri ile Türkiye arasında karşılaştırmaya gidilip gidilmediğine dair sorunun yöneltildiği, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonuna gönderilen dilekçeler dikkate alındığında, düşünce ve ifade hürriyetine ilişkin, basınla ilgili ve cezaevlerinden gelen müracaatlara dair bilgi verilmesinin talep edildiği İstanbul Milletvekili Mahmut TANAL Kamu Denetçiliği Kurumunun aktif çalışmalarının diğer benzer kurumlara rehber olmasını umduğu, Kuruma resen inceleme yetkisi verilmesine yönelik tekliflerin Mecliste ivedilikle değerlendirilmesi gerektiği, Kurum kararlarına uymayan idarelere yaptırım uygulanması gerektiği, Milletvekili seçimleri 5 yıla çıkarıldığı için bununla uyumlu olarak KDK üye seçimlerinin de 5 yıla çıkarılması gerektiği, Kamu Denetçiliği Kurumuna ilişkin okullarda bilgi verilmesi, eğitim müfredatına girmesi gerekliliği, Konya Milletvekili Fahrettin YOKUŞ Milletvekili olarak, vatandaşlar tarafından kendilerine iletilen sorunlara çözüm bulmak için dilekçe yoluyla bakanlıklara yazılan yazılara cevap verilmediğinde, muhatap olunması gereken mercii konusunda belirsizlik bulunduğu, İstanbul Milletvekili Hüda KAYA Vatandaşların hak arama mekanizmalarıyla ilgili önemli ölçüde bilgi eksikliğinin bulunduğunu, bu sebeple özellikle gençler üzerinde eğitim faaliyetlerine ağırlık verilmesinin faydalı olabileceği, Milletvekillerince, cezaevlerindeki kişiler hakkında verilen dilekçelerle ilgili bakanlıklardan kendilerine herhangi bir dönüş sağlanmadığından ve muhatap mercii bulmakta sıkıntı yaşandığından bahisle, bu konuda yazılı başvurunun gerekip gerekmediğinin sorulduğu, Kamu Denetçisi Arif DÜLGER 2.412 başvurudan, birimin verdiği kararların dağılımı incelendiğinde, 1.037 gönderme kararı, 368 incelenemezlik kararı, 12 geçersiz başvuru, 25 birleştirme kararı, 121 dostane çözüm kararı, 65 karar verilmesine yer olmadığı ve 61 tavsiye kararı önerisiyle 120 ret karar önerisi ve 20 adet de kısmen tavsiye kısmen ret önerisi kararı verildiği Kamu Denetçisi Sadettin KALKAN