2023 seçimine sayılı günler kala Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri ekonomi. Gelecek Partili ekonomist İbrahim Turhan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın “Faizi düşürdük ne oldu, battık mı?” sorusuna yüksek enflasyon üzerinden yanıt verdi. Turhan, ''Ülkelerin batması enflasyonla olur! Venezuela, Lübnan, Zimbabwe... gibi uluslararası kriterlere göre “batmış” ülkelerle aynı lige düştük. Enflasyon toplumun cebindeki parayı fark ettirmeden çalmaktan farksız'' dedi. İktidar son 1,5 yıldır 'düşük faiz' başlığı ile üretime, yatırıma ve oradan da ihracata dönmesi hedeflenen bir ekonomi modeli uyguluyor. Ekonomistler, bu modelin sürdürülebilir olmadığına dikkat çekerken ekonomi yönetimi düşük faizde ısrarcı tutumunu sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün katıldığı bir yayında, 2021 yılından bu yana ekonomistlerin eleştirdiği düşük faiz politikasına yönelik, “Faizi düşürdük. Ne oldu, battık mı?” ifadelerini kullanması gündem oldu. ERDOĞAN'A: ARADAKİ FARKI BİLMİYOR VE ANLAMIYOR OLABİLİR Erdoğan'ın izlediği politikalara 2014’ten beri itiraz etmiş ve eleştirilerini açık biçimde hem Erdoğan'a hem diğer yöneticilere doğrudan iletmiş biri olarak cevap hakkını kullanan Gelecek Partili Ekonomist İbrahim Turhan, Erdoğan'ın "Ülkeyi anonim şirket gibi yönetmek çok önemli" sözlerine ''Birincisi; ülkelerin ve devletlerin “batması”, şirketlerinki gibi olmuyor. Sn. Erdoğan ülkeyi şirket gibi yönetmeye eğilimli olduğundan aradaki farkı bilmiyor ve anlamıyor olabilir.'' yanıtını verdi. ''Ülkelerin “batması” öncelikle yoksullaşma ile olur'' diyen İbrahim Turhan, düşük faiz ve yüksek enflasyon üzerinden grafiklerle ve uluslararası verilerle Erdoğan'a tepki gösterdi. Ibrahim M. Turhan @ibrahimmturhan2 Erdoğan, “Faizi düşüreceğiz dedik ve düşürdük. Ne oldu? Battık mı?” diye sormuş. İzlediği politikalara 2014’ten beri itiraz etmiş ve eleştirilerimi açık biçimde hem kendisine hem diğer yöneticilere doğrudan iletmiş biri olarak cevap hakkı doğduğunu düşünüyorum. Ibrahim M. Turhan @ibrahimmturhan2 Birincisi; ülkelerin ve devletlerin “batması”, şirketlerinki gibi olmuyor. Sn. Erdoğan ülkeyi şirket gibi yönetmeye eğilimli olduğundan aradaki farkı bilmiyor ve anlamıyor olabilir. Açıklamaya çalışalım: ahaber.com.tr ’Ülkeyi anonim şirket gibi yönetmek çok önemli’ Haberin detayları için tıklayınız. ÜLKELERİN “BATMASI” ÖNCELİKLE YOKSULLAŞMA İLE OLUR' Turhan'ın sosyal medyadan yaptığı açıklamalar şöyle: ''Açıklamaya çalışalım: Ülkelerin “batması” öncelikle yoksullaşma ile olur. Bütün bu akıl dışılıkların henüz tam anlamıyla başla(ya)mamış olduğu 2013 yılında, kişi başına düşen milli gelirin bugünkü USD fiyatları ile karşılığı $15.700 idi. TÜİK 2022 yılı için kişi başına $10.655 olarak açıkladı. Yani bu hesaba göre kişi başına gelirimiz sabit dolar fiyatlarıyla üçte bir oranında düşmüş. Her birimizin yaklaşık 7 bin dolar, ülke olarak ise 575 milyar dolar kaybımız var. Soralım; “10 yılda bırakın refah artışı sağlamayı, gelirinin üçte birini kaybetmiş birine ne denir? Türkiye’nin küresel üretimden ve dolayısıyla refahtan aldığı pay %1,23 idi. Aynı oran korunabilse, olduğumuz yerde sayabilmiş olsak 2022’de 1 trilyon 232 milyar USD GSYH’ya ulaşmamız gerekirdi. TÜİK 2022 yılı için $905,5 milyar olarak açıkladı. Bu hesaba göre de kayıp 1/4 olmuş. 'TÜRKİYE’DEKİ HANELERİN %27’Sİ MADDİ YOKSUNLUK YAŞIYOR' Yoksullaşma sadece kişi başına düşen milli gelir ile sınırlı değil. TÜİK’in bir ölçütü var: Maddi yoksunluk! Tanımı aşağıda. TÜİK’e göre Türkiye’deki hanelerin %27’si (dörtte birinden fazlası) bu durumda! Ortalama gelirin %50’sinin altında kalanların oranı %15. En son açıklanan resmî istatistiğe göre (2021 yılı) yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 76 bin 733 TL. Bu gelir, Dünya Bankası’nın Türkiye ile aynı kategoride değerlendirdiği “üst-orta gelir grubundaki ülkeler” için hesapladığı yoksulluk sınırında! Ülkelerin batması milli servetin geniş kitlelerden dar bir kesime transferi yoluyla olur. 2022 yılı son çeyreğinde işgücü ödemelerinin, yani emeğin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı %25,2 ile en düşük düzeye geriledi (Grafik BloombergHT’den alıntı) Faizi düşürdük de ne oldu” diyorsanız; • KKM yoluyla küçük bir döviz mevduatı sahibi kesime kamu kaynaklarıyla 700 milyar TL’den fazla kaynak transferi oldu Faizi düşürdük de ne oldu” diyorsanız; • Ülkemizin son 20 yılda yaptığı en yüksek faizli dış borçlanmaları yapmak zorunda kaldınız. 'HAZİNE SAATTE 60,6 MİLYON TL FAİZ ÖDEYEREK REKOR KIRDI!' Faizi düşürdük de ne oldu” diyorsanız; • Faizi düşürdük diye diye en yüksek faizi ödediniz. Sadece Mart ayında Hazine saatte 60,6 milyon TL faiz ödeyerek rekor kırdı! 2023 yılı için ödemeyi öngördüğünüz faiz günde 1 milyar 550 milyon TL. İşte bu oldu! 'HAZİNENİN BORCUNUN ÜÇTE İKİSİ DÖVİZ CİNSİNDEN' Faizi düşürdük de ne oldu” diyorsanız; • GSYH yüksek enflasyon ile bile ancak 4 kat artarken Merkezi Yönetim borç stokunu 5 yılda 4,3 kattan daha fazla artırdınız. • Faiz düşürüp bunu “liralaşma” diye pazarladınız ama Hazinenin borcunun üçte ikisi döviz cinsinden. 'ÜLKELERİN BATMASI ENFLASYONLA OLUR' En kötüsü; ülkelerin batması enflasyonla olur! Tüketici fiyat enflasyonu yüzde 85’e Üretici enflasyonu yüzde 160’a çıktı. Enflasyonda; Venezuela, Lübnan, Zimbabwe, Arjantin, Surinam, Haiti, Sri Lanka gibi hepsi uluslararası kriterlere göre “batmış” ülkelerle aynı lige düştük 'BATTIK MI UÇTUK MU SİZ KARAR VERİN' SONUÇ: Devletin resmî verileriyle durum budur. Yüksek enflasyon yüzünden yoksullaşmanın, enflasyon yoluyla gelir transferinin hazin tablosu... Artık bunu nasıl tanımlarsınız, battık mı uçtuk mu, onu size bırakıyorum…