Seçim ekonomisiyle birlikte hükümet kesenin ağzını açtı. Son birkaç ay içinde birçok kalemde indirime gidilirken, bir yılda asgari ücrete yüzde 100 artış yapıldı. Bununla birlikte yeni gaz müjdesinin ardından ‘seçim kaybetsem de yapmam’ denilen EYT ile 2.2 milyondan fazla vatandaş emekli oldu. Yüksek ısınma maliyetleri sonrasında pakete doğalgaz da eklendi. İGDAŞ’a bağlı konut faturalarında yüzde 15, sanayi elektriğine ise yüzde 16 indirim yapıldı. Türkiye seçim ekonomisi dönemine çoktan girdi. Bütçenin muslukları sonuna kadar açılırken, uzmanlar bu kaynağın nereden karşılanacağını merak ediyor. Asgari ücretle birlikte başlayan seçim ekonomisi dönemi, emeklilikte yaşa takılanlar, yeniden bulunan doğalgaz rezervleri bunun en yakın örneklerinden biri. En son ise alınan kararla birlikte İGDAŞ, konut abonelerinin gazında yüzde 15 indirim yapacak. Yeni yıl itibarıyla İstanbul’da faaliyet gösteren ve yaklaşık 5.5 milyon aktif doğalgaz konut abonesi bulunan İGDAŞ’ın sistem kullanım bedellerinde indirim olacak. EPDK’nın bu indirimi sonrasında nihai doğalgaz fiyatlarında ise yüzde 12,13 düzeyinde bir indirim yapılacağı tahmin ediliyor. Aynı zamanda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, elektrik piyasasıyla ilgili iki ayrı kalemde indirim kararı aldı. Kararı yazılı açıklamayla duyuran EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, sanayide kullanılan elektrik için yüzde 16 indirim yapıldığını bildirdi. Başkan Yılmaz, serbest piyasada elektrik tavan fiyatının ise 4800 Tl/MWH’dan 4200 Tl/MWh’a düşürüldüğünü kaydetti. Başkan Yılmaz bu kararla birlikte serbest piyasada satılan elektrik fiyatı üzerinden elektrik tüketimi yapan özellikle sanayi kuruluşlarında elektrik bedelinde yüzde 10-15 indirim beklendiğini aktardı. Konutta gaz indirimi tarafında sektör kaynaklarının verdiği bilgiye göre, aylık doğalgaz faturasına bin TL ödeyen bir vatandaşın yeni faturası 879 TL düzeyine inecek. Konutlarda kullanılan doğalgaza en son eylül ayında yüzde 20,4 oranında zam yapılmıştı. Ekim, kasım ve aralık aylarında tarife sabit kalmıştı. VATANDAŞLARA YÖNELİK GİRİŞİMLER İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’a göre, asgari ücreti, faturaları ve diğer alanları da kapsayan düzenlemelerin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iktidarda olduğu yirmi yılda en büyük siyasi sınavını teşkil eden seçim öncesinde seçmenlere yönelik olarak görüldüğü belirtiliyor. Ajansın analizinde, kamuoyu yoklamalarında, cumhurbaşkanı ve iktidardaki AK Parti’nin son yıllarda liranın değer kaybetmesi ve yaşam maliyetlerinin artması nedeniyle halk desteğini kaybettiği de eklendi. ‘BÜYÜMEDE SERT FREN GERÇEKLEŞECEK’ Değerlendirmede, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ihracatı ve harcamaları artırmak için faiz oranlarını düşürme şeklindeki alışılmışın dışında politika programına rağmen, Türkiye’nin güçlü ekonomik büyüme oranının seçimlere doğru daha da yavaşlaması beklendiği kaydedildi. Bununla birlikte, liranın son aylarda istikrar kazandığı ve Ankara’nın 2023 sonu enflasyonunun yüzde 24,9 olarak tahmin edilmesiyle enflasyonun gelecek yıl keskin bir şekilde düşmesi beklenirken yetkililer, seçim sırasında enflasyonun yüzde 40 olacağını tahmin ettiği belirtiliyor. Öte yandan, analize göre, seçim öncesi harcamalar, hükümetin borçlanma maliyetlerindeki düşüşle ucuzladı. Bankaların hazine tahvillerini biriktirmelerini gerektiren bir dizi kural, 10 yıllık getirileri yüzde 26’lık zirveden tek hanelere indirdi. ZAMLAR ÜCRETLERİ ERİTMEYE DEVAM EDECEK Analizde, 2023 için asgari ücretin bir önceki yılın başında yapılan zamma göre yüzde 100 artırarak 8 bin 500 liraya çıkarıldığına değinilirken, “Enflasyonun baskısını azaltmayı amaçlayan zam, işverenlerin artan maliyetler ve işten çıkarmalar konusundaki endişelerini artırdığı” kaydedildi. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, fiyatların artması nedeniyle işlerin kesileceğini söyledi. Son olarak, Enerji ve Piyasalar Denetleme Kurulu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, elektrik tarifelerinde sanayi abone grubunda yüzde 16 düzeyinde indirim yapıldığını açıkladı. GELİR VERGİSİNİN İLK DİLİMİ 70 BİN LİRAYA ÇIKTI 2023 yılı ücret gelirlerinde uygulanacak gelir vergisi tarifesi belirlendi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, gelir vergisi tarifesinin ilk dilimini 32 bin liradan 70 bin liraya, ikinci dilimini 70 bin liradan 150 bin liraya, üçüncü dilimini 250 bin liradan 550 bin liraya, dördüncü dilimini ise 880 bin liradan 1,9 milyon liraya çıkardıklarını söyledi. Nebati, asgari ücrete yapılan yüzde 54,5 oranındaki artışın, gelir vergisi ve damga vergisi istisnasına da yansıdığını böylelikle ücretli çalışanların ödeyeceği verginin azalmasının sağlandığını ifade etti. Bakan Nebati açıklamasında şunları söyledi: “2023 yılında, uygulamaya devam ettiğimiz asgari ücret istisnası nedeniyle, tüm ücretli çalışanlar, yıllık 120.096 liraya isabet eden ücretlerinden gelir ve damga vergisinden muaf olacaktır. Diğer bir ifadeyle, ücret geliri elde eden her bir çalışandan, yıllık 16.916,32 lira gelir vergisi ile 911,53 lira damga vergisi olmak üzere toplam 17.827,85 lira vergiyi tahsil etmeyeceğiz. Ayrıca, bu yıl Temmuz ayında 51 liraya çıkardığımız yemek parası istisna tutarını 110 liraya, 25,5 liraya çıkardığımız yol parası istisna tutarını da 56 liraya çıkarıyoruz. Böylece, aylık 2.860 lira yemek parası ile 1.456 lira yol parası ödemeleri de vergiden istisna olarak çalışanlara ödenebilecektir.” Bakan Nebati, açıklamasında yemek ve yol istisnasına ilişkin son rakamları da paylaştı. Buna göre; yemek istisnası 51 liradan 110 liraya yükseltildi. 25,5 liralık yol parası istisna tutarı da 56 liraya çıkarıldı. Bakan Nebati, “Böylece, aylık 2.860 lira yemek parası ile 1.456 lira yol parası ödemeleri vergiden istisna olarak çalışanlara ödenebilecek” dedi. EYT YÜKÜ 300 MİLYARI GEÇEBİLİR Reuters’a konuşan bankacılar, EYT’den etkilenen herkesin hemen emekli olmasını beklemediklerini söyledi ve hareketin enflasyonist olabileceğini ekledi. Bürümçekçi Araştırma ve Danışmanlık’ın Kurucusu Haluk Bürümçekçi, Türkiye’de her ay emekli olan 40 bin ila 50 bin kişiye ek olarak, değişiklik sonucunda 1,8 milyon kişinin daha emekli olacağını tahmin ederken, “Yıllık maaş yükünün yaklaşık 150-180 milyar lirayı bulması muhtemelken, hem kamunun hem de özel sektörün üstleneceği kıdem tazminatı yükü 300 milyar lirayı geçebilir” dedi.