Merkez üssü Kahramanmaraş olan deprem sonrasında tüm dünya Türkiye’ye yardıma koşarken, telekomünikasyon şirketleri daha önceki afetlerde de olduğu gibi yine sınıfta kaldı. Felaketin neredeyse 5’inci gününde bile hala tam iletişimi sağlayamayan Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone’a tepki yağdı. Yardım organizasyonlarıyla dikkat çeken sanatçı Haluk Levent dün sosyal medya hesabı üzerinden “4’üncü gün, ben Hatay’da bıraktığım ekibimle 2 saat içinde 3 kez zor görüşebildim." dedi. Türkiye’de Kahramanmaraş merkezli yaşanan deprem felaketi, ülkeyi derin bir yasa boğdu. Yaşanan afet sonrasında iletişim enerji ve afet kaynaklı çökerken geçen 5 günlük sürede GMS operatörleri bölgeye hala tam hizmet veremedi. Göçük altında kalan vatandaşların kurtarılması için büyük önem arz eden iletişim kopukluğuyla birlikte bölge halkından ve yardım gönüllülerinden gelen bilgilere göre, Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone hatları çalışmadı. Sosyal medya üzerinden büyük tepki toplayan olayla birlikte harekete geçen operatörler 5’inci günde de hala tam iletişim sağlayabilmiş değil. Ahbap Derneği üzerinden deprem bölgesindeki yaraların sarılması için en çok çalışan ve yardım toplayan isimlerden Haluk Levent, iletişim sorunlarına daha öncede değinmişti. Önceki gün sosyal medya üzerinden yeni bir paylaşımda bulunan Levent “1 saattir kimseye ulaşamıyoruz. Telefonlar yine sakat. Telefon operatörleri. Bu 3’üncü gün. Bu kadar bağış topladık fiyat söyleyin hemen gönderelim. Nedir bu ya. Hatay’ın dört bir yanını güçlendirin artık. Yapacağımız işin verimi yüzde 60 düşüyor. Teknoloji mi yetersiz bilim mi yetersiz anlamıyorum” dedi. Dün ise Haluk Levent öfkesini bu şekilde dile getirdi: “4’üncü gün, ben Hatay’da bıraktığım ekibimle 2 saat içinde 3 kez zor görüşebildim. Telefon operatörleri. Ne diyeceğimi bilmiyorum artık!” yorumunu paylaştı. Karar'da yer alan habere göre, 2019 Eylül’de İstanbul’da meydana gelen depremde de telekomünikasyon operatörleri yine sınıfta kalmıştı. İstanbul’da meydana gelen 5,8 şiddetindeki deprem sonrasında hatlar çöktü uzun bir süre GSM operatörleri hizmet veremedi. İnsanlar uzun süreler boyunca telefonlar aracılığıyla birbirlerine ulaşamadılar. Operatörlere verilen tepkiler sosyal medyada çığ gibi büyüdü. Hem de o dönemde yaşanan afetin boyutu bugün yaşanılanların binde biri kadar bile değildi. Geçtiğimiz yıllarda Van’da yaşanan depremde aynı sorunlar yaşanmıştı. 'KAPASİTE ARTTI KAPANAN HATLAR AÇILDI' Yaşanan bu sorunla birlikte T.C İletişim Başkanlığı da önceki günlerde şöyle bir açıklama yapmıştı: “Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen deprem dolayısıyla bölge halkının mağdur olmaması için tüm GSM operatörleri kapasite arttırarak kapanan telefon hatlarını açacak ve internet hizmeti sağlayacaktır. Tüm vatandaşlarımıza duyurulur.” Daha sonrasında da “Tüm GSM operatörleri kapasite arttırarak kapanan telefon hatları açılmıştır. Tüm vatandaşlarımıza duyurulur” denildi. Ama iletişim hala sağlıklı olarak sağlanamadı. BÖLGEDE 11 MİLYONDAN FAZLA ABONE VAR Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) verilerine göre, Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom’un 10 ili kapsayan deprem bölgesinde yaklaşık 11 milyon abonenin olduğu görülüyor. Afet bölgelerinde yaşanan arama kurtarma çalışmalarında önemli bir rolü olan akıllı cihazların kısıtlı kalması ulaşımı da zorlaştırdı. Vodafone Türkiye CEO'su Engin Aksoy MOBİL BAZ İSTASYONLARI YETERSİZ Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan bazı depremzede yakınları da öfkesini paylaştı. Bir kullanıcı: “Enkaz altında elinde telefon yardım çağırmak istiyor ama operatör olmadığı için çağıramıyor. Neredesiniz?” Başka bir kullanıcı ise: “Laftan anlamıyorsunuz, görmüyorsunuz? Durumun vahametini. Niye hala baz şirketleri kurulmuyor? Niye siz de destek sağlayamıyorsunuz? Koskoca telefon operatör şirketleri değil misiniz?” Başka bir kullanıcı da “Şebekeler çekmiyor. İletişim deprem bölgesi için can suyudur. Operatör şirketlerinin şu ana kadar gönderdiği az sayıda mobil baz istasyonları ihtiyaçları karşılamıyor. Telefon görüşmelerinin kesilmesinin nedeni operatör şirketlerinin sorumsuzluğudur.” MADEM YATIRIM YAPMAYACAK TVF NEDEN ALDI? Analist Bülent Akgül ise Türkiye Varlık Fonu’na (TVF) devredilen Türk Telekom ile ilgili “TVF niye satın aldı, madem aynı zihniyet olacak, en ufak yatırım yok, en ufak stratejik katkı yok, taşeronlarla Anadolu’da hizmet vs... Bütün yönetim kurulu istifa etmeli, utanç vericisiniz” dedi. Gazeteci Fatih Altaylı da sosyal medya hesabı üzerinden “Turkcell bilgi verdi. Yıkılan 1500 baz istasyonun 900 ü yeniden devreye alınmış. Aksungur İHA ya yerleştirilen mobil baz istasyon dün sabah itibarı ile Hatay üzerinde uçarak görev yapmaya başladı” dedi. Türk Telekom CEO'su Ümit Önal M-TOD: ENERJİ KESİNTİLERİ İLETİŞİMİ ETKİLİYOR Mobil Telekomünikasyon Operatörleri Derneği (m-TOD) deprem bölgesinde yaşanan iletişim sorunları ve bunların giderilmesiyle ilgili açıklama yaptı. Deprem bölgesindeki vatandaşların iletişim ihtiyacını karşılamanın en büyük öncelik görüldüğü belirtilen açıklamada üye operatörler Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone’un yanında ilgili bakanlıklarla işbirliği halinde çalışmalara aralıksız devam edildiği kaydedildi. m-TOD bölgede enerji kesintilerinin iletişimi de etkilediğini, dağıtım şirketleri tarafından bölgeye elektrik verilememesinden dolayı baz istasyonları için gerekli enerjinin jeneratörlerle sağlanmasını mecbur kıldığını belirtti. Açıklamada enerji ihtiyacının karşılanması için operatörler tarafından bölgeye hızla 3 bin 485 jeneratörün sevk edildiği ve iletişimin seyyar enerji kaynakları ve bu kaynakların çalışması için gerekli olan enerji tedariki sayesinde sürdürülebildiğinden bazı aksaklıkların yaşanabildiğinin altı çizildi. m-TOD enerji iletimi için onarım çalışmalarının hızla devam ettiğini öte yandan deprem nedeniyle üç operatörün tamamının 10 ilde yer alan 8 bin 900 baz istasyonundan 2 bin 451 adedinin ciddi hasar alarak devre dışı kaldığı bilgisini verdi. Baz istasyonlarının onarım çalışmalarının devam ettiği ve bölgeye toplam 190 adet mobil baz istasyonu sevk edildiği ifade edildi. Öte yandan operatör şirketlerinin temsilcileri bölgeye geniş çaplı yüzlerce mobil aracın sevk edildiğini fakat yaşanan enerji sorunundan dolayı randımanlı çalışamadıklarını bildirdi. Gönderilen jeneratörlerin yakıtları bittiği ifade edilirken kalıcı çözüm için elektriğin şart olduğunun altı çizildi. TURKCELL’İN DRONECELL’İ NEREDE? Üç büyük telekomünikasyon şirketi, bölgedeki vatandaşlara ücretsiz konuşma ve internet yüklendiğini bildirdi. Ancak, telefonu çekmeyen kişiler için bu yardımın bir anlamı olmadı. Turkcell’in yaklaşık beş yıl önce ‘afetler ve acil durumlarda görev alması için’ hayata geçirdiği uçan baz istasyonu ‘Dronecell’in böyle bir durumda neden kullanılmadığı soruldu. Bundan yaklaşık 5 yıl önce sosyal medya hesabından paylaşım yapan Turkcell: “Türkiye’nin ilk uçan baz istasyonu ‘Dronecell’, afetler ve acil durumlarda hayat kurtaracak. 120 metre yükseklikten 5 km2‘lik bir alana 4.5G hizmeti verecek olan Dronecell, otomatik pilot özelliği ile koordinatları girilen noktaya kendisi ulaşabiliyor.” Fakat bugün gelinen noktada bırakın Droncell’i mobil baz istasyonlarına bile ulaşımda zorluk çekiliyor. TÜRK TELEKOM’UN ‘ACİL İLETİŞİM ARAÇLARI’ NEREDE? Ekim 2013 sonlarında Türk Telekom, afet ve kriz anlarında kullanılmak üzere, kendi ürettiği “Acil İletişim Aracı”nı hizmete sokmuştu. O dönemde yapılan basın toplatışında şunlar aktarılmıştı: “Bu aracın içerisinde her türlü haberleşme ihtiyacını giderecek donanım mevcut. Buradaki sistemlerimiz uyduya bağlantı yapabiliyor, fiziksel hatta bağlantı yapabiliyor. İrtibatta problem varsa, uydu ve radyo linki üzerinden de gerek ses, gerek data, internet, görüntü ve her türlü medya haberleşmesini yapabiliyor. Kendi içinde enerjsi var. Bu aracı kullanacak olan insanların araç içerisinde ufak da olsa bir yaşam alanı var. Doğal ve zor şartlarda hareket edebilecek güce sahip olan bu aracın, birçok niteliği var. Türk Telekom olarak bu araçtan 6 tane yaptırdık. Gerektiğinde herhangi bir yerde oluşan afet durumunda birbirine destek verebilecek ve bulunduğu yerden başka bir yere de gidebilecek şekilde düşünülmüş araçlar.” Ama bugün bu araçlardan aktarılanlara göre eser yok. Turkcell CEO'su Murat Erkan EYLÜL 2019: 6 AYDA AFETTE İLETİŞİM SORUNU ÇÖZÜLECEKTİ Eylül 2019’da İstanbul’da gerçekleşen 5,8 şiddetindeki deprem sonrasında o dönem açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay “Mevcutta bizim Türkiye’de olan üç operatörümüzün toplam kapasitesi 118 milyon kişinin aynı anda haberleşiyor. Bunun 175 milyona çıkarılması, bunun ilgili operatörler arasında paylaşımını yaptık. 6 ay süre içinde bu kapasiteye ulaşacaklar. Asıl ses iletişimi; internet üzerinden yapılan iletişim. Buraya kaymamız gerekiyor bizim. Dolayısıyla bununla ilgili de üç operatörün bir araya gelerek ortak bir hat kurmaları; belki AFAD bünyesinde olacak, ücretsiz olacak. Afet anında sadece bu hattı kullanıyor olmaları... Kısmet olursa bu da bir üç aylık süre içerisinde bu hat ortak olarak bir şekilde hayata geçiriliyor olacak. Bugün gelinen noktada tekrar iletişim sorununu konuşmamız manidar oldu.