Son 10 yıldır Türkiye’nin siyasal ve sosyal eğilimlerini ölçen Kadir Has Üniversitesi’nin Türkiye Eğilimler Araştırması’nın 2019 yılı sonuçları açıklandı. Prof. Dr. Mustafa Aydın, Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Prof. Dr. Murat Güvenç, Prof. Dr. Banu Baybars Hawks, Prof. Dr. Osman Z. Zaim ve Sabri Deniz Tığlı’dan oluşan araştırma ekibi, 26 ilde bin kişiyle yapılan görüşmelerde Türkiye’nin en büyük sorunundan, dış politika tercihlerine, seçmenin siyasi yelpazedeki yerinden kurumlara güvene kadar birçok soruya yanıt aradı. EN BÜYÜK SORUN EKONOMİ Araştırmaya göre, Türkiye’nin en büyük sorunu ‘terör’ olarak görünse de farklı başlıklarda toplanan ekonomik sorunların, terörden çok daha yaygın olduğu anlaşılıyor. Yüzde 19,8 terörü Türkiye’nin en büyük sorunu olarak işaretlerken, hayat pahalılığı 18,1 ile ikinci, 2018’de yüzde 27 ile birinci sorun olan işsizlik yüzde 16,8 ile üçüncü, ekonomik durgunluk ise yüzde 6,7 ile beşinci sırada yer almış. Katılımcıların yüzde 41,6’sının ekonomik sorunlardan mustarip olduğu anlaşılıyor. Hükümetin ekonomi politikalarını başarılı bulanların oranı ise son beş yılın en düşük seviyesine gerilemiş durumda. 2017’de hükümetin ekonomi politikasını başarılı bulanlar yüzde 47,7 iken, 2018’de bu oran yüzde 33,5’e geriledikten sonra 2019’da ise yüzde 31,3’e düşmüş. Hükümetin ekonomik politikasını başarısız bulanlar da bir önceki yıla göre 6,6 puan azalarak yüzde 34,1 oldu. EN BÜYÜK TEHDİT ABD, EN BÜYÜK MÜTTEFİK AZERBAYCAN VOA Türkçe’den Hilmi Hacaloğlu’nun haberine göre araştırmada her yıl olduğu gibi bu yıl da dış tehditler soruldu. 2017, 2018’de olduğu gibi 2019’da da ABD araştırmaya katılanalar tarafından en büyük tehdit olarak görülüyor. ABD’nin tehdit algısı, son bir yılda yüzde 81,9’dan yüzde 64,5’e gerilese de hala birinci sırada. Onu yüzde 55,6 ile İsrail, yüzde 49,2 ile İngiltere, yüzde 49 ile Fransa ve yüzde 47,9 ile Suriye izliyor. Çin’i tehdit olarak görenler yüzde 39,8 olurken son dönemde hem Suriye’de hem Libya’da Türkiye ile işbirliği yapan Rusya yüzde 37,8 için ana tehdit olarak görülüyor. Türkiye'nin en yakın dostu/müttefiki olarak görülen ülke ise önceki yıllarda da olduğu yine Azerbaycan oldu. Yüzde 56,5 Azerbaycan’ı müttefik olarak görürken onu KKTC ve Özbekistan takip ediyor. Yüzde 51 AB üyeliğine desteğini sürdürürken Türkiye’nin NATO’ya üyeliğinin devam etmesini isteyenlerin oranı yüzde 54,8 oldu. Dindar ve muhafazakar olduğunu söyleyenler tarihi zirvede Araştırmada ‘Türk halkının siyasi yelpazedeki yerini saptamak için altı kategori (dindar, muhafazakar, milliyetçi, cumhuriyetçi/Kemalist, sosyal demokrat ve sosyalist) seçenek olarak sunuldu. Katılımcıların yüzde 27,9’u muhafazakar, yüzde 19,8’i milliyetçi, yüzde 18,3’ü dindar, yüzde 13,8’i sosyal demokrat, yüzde 10’u cumhuriyetçi/Kemalist, yüzde 4,3’ü ise sosyalist olduğunu söyledi. Dindar ve muhafazakarların toplam oranı ilk kez yüzde 45’i aşarak, yüzde 46,2’ye ulaştı. TSK EN GÜVENİLEN, MEDYA EN GÜVENİLMEYEN KURUM Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası yeniden en güvenilir kurumlar listesinde birinci sıraya yükseldi. Yüzde 60,1 ile listenin tepesinde olan TSK’yı, son iki yıldır araştırmada birinci çıkan jandarma yüzde 59,8 ile takip ederken üçüncü sırada yüzde 56,8 ile polis, dördüncü sırada ise yüzde 49,8 ile Cumhurbaşkanlığı yer aldı. En az güvenilen kurumlar ise yüzde 43,3 ile Diyanet İşleri Bakanlığı, yüzde 43,2 ile yargı, yüzde 41,9 ile medya oldu. PARLAMENTER SİSTEM İSTEĞİ ARTIYOR Araştırmada cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini başarılı bulanların oranı, yüzde 39,3 çıkarken, başarısız bulanlar yüzde 29,4’te kaldı. Ülkenin yönetim tarzı tercihinde Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi yüzde 44,3 ile ilk sırada yer aldı. Geçen seneye göre 1,6 puan kaybeden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini, geçen seneden 2,6 puan fazla destek bularak yüzde 42’ye ulaşan parlamenter demokrasi takip etti. Başkanlık sistemi destekçileri ise yüzde 11,4. CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’A YÖNELİK DESTEK DE AZALIYOR 2017’de araştırmaya katılanların yüzde 49,7’si Erdoğan’a destek verirken, 2018’de bu destek yüzde 33,6’ya geriledi. 2019’da ise bu destek yüzde 30,9’a düştü. Erdoğan’ı desteklemeyenlerin oranı ise yüzde 41,3. EN BAŞARILI BAŞKAN MANSUR YAVAŞ, EN FAZLA OY POTANSİYELİNE SAHİP İSİM İMAMOĞLU Araştırmada üç büyük şehrin belediye başkanlarının performansı da ölçüldü. Üçü de CHP’den seçilen belediye başkanlarından Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, yüzde 60 ile en başarılı belediye başkanı çıkarken en büyük desteği HDP ve İyi Partililerden gördü. MHP’lilerin yüzde 70’i de Yavaş’ı başarılı buluyor. Onu CHP’li ve HDP’lilerin ağırlıklı desteği ile yüzde 49,4’e ulaşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer takip ederken İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na destek yüzde 39,1’de kaldı. İmamoğlu en büyük desteği yüzde 99,3 ile İyi Partililerden aldı. Belediye başkanlığında diğer iki ilden daha az başarılı bulunan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, genel seçimlerde en fazla oy potansiyeline sahip siyasetçi oldu. Yüzde 52,6 oranına ulaşan İmamoğlu’nu, yüzde 39,4 ile Muammer İnce, yüzde 32,9 ile Abdullah Gül/Ali Babacan ve yüzde 31,1 ile Ahmet Davutoğlu takip etti. SURİYELİ SIĞINMACILARLA İLGİLİ NEGATİF GÖRÜŞLER ARTIYOR Suriyeli sığınmacılarla ilgili eğilimler de dikkat çekici. 2018’de Suriyeli sığınmacılardan memnun olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 13,7 iken 2019’da bu oran yüzde 12,9’a geriledi. Memnun olmayanların yüzde 51,6’sı memnun olmama sebebi olarak suça meyilli olmalarını gösterdi. Türk halkının yüzde 70,9’u Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri gönderileceğine inanmıyor.