Malatya’da AKP’li Yeşilyurt Belediyesi’nin “hizmet damgalı” pasaportla eğitim için Almanya’ya gönderdiği 45 kişiden 43’ünün dönmemesi skandalının bir benzerinin Tunceli’de yaşandığı ortaya çıktı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yurt dışına “Alevi dedesi” gönderme projesi kapsamında seçilen 529 kişiden 20’sinin yurda dönmediği ve gittikleri ülkeye iltica ettiği anlaşıldı. Alevi Dedesi Ali Ekber Yurt’un yaptığı “Bunlar dede vasfını taşımıyor” şeklindeki suç duyurusuna takipsizlik veren savcılık, “kamu görevlilerinin suç yok” dedi. 20 kişiden 7’si hakkında terör, hırsızlık, ihaleye fesat karıştırma gibi suçlardan dava ve soruşturmalar olduğu da tespit edildi. Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Terkoğlu, bugünkü “Diyanet pasaportlu 15 yaşındaki dede” başlıklı yazısında, olayın ayrıntılarını kaleme aldı. “Diyanet, cemevlerini ibadethane saymadı ama başka bir şey yaptı” diyen Terkoğlu şunları yazdı: “Çeşitli Alevi vakıfları ve dernekleriyle protokol imzaladı. Buna göre özellikle muharrem ve hızır aylarında, yurtdışına Alevilik ile ilgili bilgilendirmede bulunmak üzere, Alevi kanaat önderleri gönderilecekti. Niyet oydu ki böylece “Ali’siz Alevilik” ile mücadele edilecek, Türkiye’deki Aleviler “doğru Aleviliği” anlatacaktı. Gelgelelim, bu projenin de “Türkiye’den kaçmak” için kullanıldığı ortaya çıktı. Meseleyi ortaya çıkaran Tunceli Cemevi (Hacı Bektaş-ı Veli Kültürü Yayma ve Yardımlaşma Derneği) dedesi Ali Ekber Yurt. Yurt, Tunceli’den Avrupa’ya Diyanet projesiyle insan kaçırıldığını araştırıp buldu. Yetmedi, 23 Mart 2018 tarihinde savcılığa suç duyurusu yaptı.” ‘15 YAŞINDAKİ DEDE’ “Konunun ayrıntılarını öğrenmek için Yurt’u aradım. Bu “kaçış”ı nasıl fark ettiğini sordum, anlattı” diyen Terkoğlu açıklamaları şöyle aktardı: “İnsanlar bana geliyorlardı. ‘Bizi yurtdışına gönder, istediğiniz kadar para verelim’ diyorlardı. ‘Biz kimseyi yurtdışına göndermiyoruz’ dedim. Ama bana gidenler olduğunu, para karşılığı gönderildiğini söylediler. Diyanet’in bazı Alevi vakıf ve dernekleriyle yurtdışı protokolü yaptığını biliyordum. Tabii ‘para veririz’ lafı bende rahatsızlık yarattı. Bunun para karşılığı yapıldığını düşündürdü.’ Yurt, taleplerin ardından meselenin peşine düşmüş: ‘Bunu araştırdım. Kimlerin gönderildiğine ilişkin listeleri temin ettim. İnceledik, giden birçok kişinin dedelikle, Alevilik uzmanlığıyla alakası yok. Devletin pasaportuyla gitmişler ve orada kalmışlar, dönmemişler. Mesela birinin PKK davasında 24 yılla yargılandığını gördük ve mahkemesi sonuçlanmak üzereydi. Şöyle bir duyumum var, delilim yok. Bu adamdan 25 bin Avro alındığı söyleniyor. Neden vermesin. 24 yılla yargılanıyor. O kadar hapis yatmamak için verir.’ Sadece bu kadar değil, Yurt başka örnekler de veriyor: ‘Benzer birçok vakanın olduğunu gördüm. Adli vakalardan soruşturmaları devam edenler, madde bağımlılığından yargılananlar vardı.’ Ancak asıl şaşkınlığı listede gördüğü bir isimle yaşamış: ‘Biz bunları araştırırken son liste geldi. Gözlerime inanamadım. 15 yaşında bir çocuğun listede isminin olduğunu gördüm. Buna itiraz ettim. Konuyu yerel basına taşıdım.’ Sanmayın ki her şey bitti. Yurt anlatıyor: ‘Benim itirazlarımla valilik bu şekilde gidenleri sınava tabi tutma kararı aldı. Bizim verdiğimiz listedeki 7 kişi de mülakatta başarılı oldu. Çünkü hepsi cemevinde başkan, yönetici, dede sıfatı taşıyor. Zaten beni de komisyona yazdılar. İki vali yardımcısı ve müftü de vardı komisyonda. 15 yaşında çocukları yazan vakıf temsilcisi de vardı. Bir mülakat yapıldı. Sonuç içler acısı. 15 yaşında, 17 yaşında, 20 yaşında çocuklar. Alevilikten haberleri yok. Çok sakat, çok yakışıksız bir iş. O mülakatta tam bir facia yaşandı. Komisyonda bu çocuklar için ‘uygun değil’ kararı çıktı. Görüş birliğine varıldı. Ama daha sonra bu kişilere gri pasaport verildiğini öğrendim. Bunun üzerine savcılığa suç duyurusunda bulundum. ‘Alevilik, dedelik makamı istismar edilerek insan kaçakçılığı yapılıyor’, ‘Devlet eliyle iltica ediyorlar’ dedim. Sosyal medyadan bana tehditler, hakaretler geldi. Bu işe aracılık edenlerse çift daire aldılar. Zenginleşenleri gördük.’ Ali Ekber Yurt, konuyu devletin zirvesine de taşıdığını anlattı: ‘Ali Erbaş’a, Diyanet İşleri Başkanlığı’ndaki bir muharrem sofrasında, bu konuyu dile getirdim. O iftar programında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay Bey de vardı. Benim bu şikâyetleri yapmamdan sonra, bu iş Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan alındı. Dışişleri Bakanlığı’na bağlı bir oluşuma verildi.” Ali Ekber Yurt Ankaragazetecisi.com’dan Alican Uludağ’ın haberine ise göre; Tunceli Cemevi Başkanı Ali Ekber Yurt, komisyondan geçen bazı isimlerin dede vasfını taşımadıklarını belirterek, buna karşı çıktı. Ancak valilik kararıyla bu kişilerin gri pasaportla Almanya’ya gönderilmesine onay çıktı. Bunun üzerine Ali Ekber Yurt, Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Yurt dilekçesinde, yaptığı araştırmada yurt dışına dede olarak gönderilen kişilerin bazılarının dede vasfını taşımadığını, yurt dışına gittikten sonra dönmediklerini ve iltica ettiklerini, bazı şahısların terör suçlarından yargılandıklarını ifade etti. SAVCILIK SUÇ BULAMADI Olaya ilişkin “Suçluyu kayırma ve görevi kötüye kullanma” iddiasıyla 3 yıldır soruşturma yürüten Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı, 13 Ocak 2021’de takipsizlik kararı vererek, dosyayı kapattı. 20 KİŞİ DÖNMEDİ Takipsizlik kararında, yurt dışına gidip dönmeyen kişi sayısının 20 olduğu doğrulanarak, “İddialar üzerine başlatılan soruşturma kapsamında Tunceli ilinde hizmet pasaportu alarak yurt dışına gönderilen şahıslara ilişkin Pasaport Şube Müdürlüğü’nden temin edilen 472 kişilik ve 57 kişilik listede yer alan şahıslardan hizmet süresi bitmesine rağmen yurda dönüş yapmayanlara ilişkin yapılan araştırmada toplam 20 kişinin yurda dönüş yapmadığı tespit edilmiştir” denildi. 7’Sİ HAKKINDA ADİ SUÇ KAYDI VAR Hizmet pasaportu ile yurt dışına çıktıktan sonra dönüş yapmadığı tespit edilen 20 kişi hakkındaki soruşturma ve kovuşturma dosyalarının incelendiği anlatılan kararda, bu 20 kişiden 13 tanesi hakkında herhangi bir suç kaydı bulunmadığı aktarıldı. 4 tanesi hakkında hırsızlık, uyuşturucu kullanma, tehdit, ihaleye fesat karıştırma gibi adi suçlar kapsamında soruşturma yapılarak, bazıları hakkında takipsizlik kararı verildiği, haklarında yakalama kararı bulunmadığı savunulan kararda, şu bilgiler verildi: “3 kişi hakkında da terör örgütü üyeliği, terör örgütü propagandası yapıldığı, bunlardan da 2’si hakkında yakalama kararı bulunmadığı, sadece Şahin isimli şahıs hakkında yakalama kararı bulunduğu ancak bu kararın yurt dışına çıktıktan sonra çıkarıldığı tespit edilmiştir.” KAMU GÖREVLİLERİNİN SUÇ YOKMUŞ Kararda, yurt dışına dede olarak gönderilen bazı kişilerin gittikleri ülkede sığınma talebinde bulunduğu ve dönmedikleri anlatıldı. Yurt dışına gönderilen 529 kişiden sadece 20’sinin yurda dönüş yapmadığı belirtilen kararda, şu sonuca varıldı: “Bunlardan 13’ü hakkında herhangi bir suç kaydı bulunmadığı, geriye kalan 7 kişinin ise 4’ü hakkında adi suçlardan suç kaydı bulunduğu, bunların çoğunun sonuçlanmış olduğu, hakkında yakalama kararı bulunan sadece 1 kişi olduğu, onun da yurt dışına çıktıktan sonra hakkında yakalama kararı çıkarıldığı hususları göz önüne alındığında suçluyu kayırma suçunun unsurlarının oluşmadığı, görevlendirmeyi yapan kamu görevlilerinin de böyle bir kastının tespit edilemediği, görevli olarak giden şahısların taşıması gereken şartların ilgili kurum tarafından değerlendirilmiş olduğu, bunun soruşturma ile tespitinin mümkün olmayacağı hususları bir bütün halinde değerlendirildiğinde kovuşturulması gereken suç ve suç unsuru bulunmadığı anlaşılmıştır.” İÇİŞLERİ SORUŞTURMAYI GENİŞLETTİ Öte yandan İçişleri Bakanlığı yazılı bir açıklama yaparak, 6 belediyenin daha benzer şekilde yurt dışına çeşitli kişiler çıkartıldığını bildirdi. Açıklamada, şöyle denildi: “Belediyeler aracılığıyla kamu görevlisi olmayan kişilere hizmet damgalı pasaport sağlanarak yurt dışına çıkış yapmalarına yönelik, 12 Mart tarihinde Bakanlığımızca başlatılan soruşturma genişletiliyor. Bu kapsamda, Balıkesir Gömeç, Adıyaman Gölbaşı, Burdur Yeşilova, Yozgat Yerköy, Şanlıurfa Suruç, Ordu Korgan belediyelerince “dans (folklor) gösterisi”, “kültür turu”, “gençlik programları” adı altında sivil toplum kuruluşları ile işbirliği protokolü düzenlenerek, yurt dışına kişiler gönderildiği tespit edilmiştir. Söz konusu olaylarla ilgili Bakanlığımızca Mülkiye Müfettişi görevlendirilerek, soruşturma başlatılmıştır. Bakanlığımızca, belediyelere imkan sağlayan mevzuatın suistimalinin önlenmesi amacıyla tedbirleri arttırıcı yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, mahalli idarelerce yurtdışına görevlendirilen kamu personeli olmayan kişilere hizmet damgalı pasaport düzenlenmesi uygulaması geçici olarak durdurulmuştu.” İÇİŞLERİ YEŞİLYURT’U SORUŞTURUYOR Son dönemde benzer vakalarda ciddi artış yaşandı. Bunun son örneği Malatya’da yaşandı. AKP’li Yeşilyurt Belediyesi’nin “Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirmek Projesi” için Almanya’ya gönderdiği 45 kişiden 43’ünün geri dönmediği anlaşılmıştı. İçişleri Bakanlığı, olayın açığa çıkmasının ardından ilgili vali yardımcısı ile il nüfus müdürünü görevden uzaklaştırmış, belediye başkanı hakkında da idari soruşturma başlatmıştı.