Medya ombudsmanı Faruk Bildirici, tartışma programlarına ilişkin ikinci raporunu yayımladı. Faruk Bildirici, NTV, CNN Türk, Habertürk, Haber Global, A Haber, Halk TV, Tele 1, KRT ekranlarındaki tartışma programlarını inceledi. İşte Faruk Bildirici’nin yazısı… Haber kanallarındaki tartışma programlarına en çok gazeteciler, akademisyenler ve politikacılar konuk olarak katılıyor. İzlediğim sekiz haber kanalında dört hafta içerisinde NTV, CNN Türk, Habertürk, Haber Global ve A Haber’deki tartışma programlarına katılan 200 konuğun 52’si gazeteci-yazar, 56’sı politikacı, 55’i akademisyendi; geri kalanı da araştırmacı, hukukçu, emekli asker, sanatçı ve çeşitli uzmanlardan oluşuyordu. 52 gazeteci- yazardan 33’ü, 56 politikacıdan da 31’i AKP yanlısı isimlerdi. Akademisyenlerin sayısının fazlalığında sanırım Covid-19 pandemisinin gündemde olması önemli bir etken. Ancak bu kanallardaki AKP’li politikacıların çoğunun halen milletvekili ya da parti yöneticisi olmamaları. Cumhurbaşkanı Erdoğan, çok konuklu programlara katılmaya izin vermediği için CNN Türk, Habertürk ve Haber Global ekranlarına genellikle Mehmet Metiner ve Resul Tosun gibi eski AKP milletvekilleri çıkarılıyor. Tek olarak programa çıkmak isteyen bakan ve parti yöneticileri de kanal yöneticilerine programın süresiyle ilgili dayatmalar yapıyor. Halk TV, KRT ve Tele 1’de ise dört hafta içerisinde toplam 168 kişi tartışma programlarına katıldı. Bu katılımcıların 53’ü gazeteci-yazar, 58’i politikacı, 20’si akademisyendi; diğerleri de çeşitli alanlardan muhalif kimlikleriyle tanınan isimlerdi. Bu üç kanaldaki programlarda görünen 53 gazeteci yazar arasında ve 58 politikacı arasında AKP’li hiçbir isim yoktu. Bu kanallardaki programlara katılan 58 politikacının 42’si CHP’li, kalanları ise İyi Parti, Saadet Partisi, DEVA, Gelecek Partisi’ndendi. Bu da gösteriyor ki, NTV, CNN Türk, Habertürk, Haber Global ve A Haber’deki programlar iktidar karşıtlarına ne kadar kapalıysa, Halk TV, KRT ve Tele 1’deki programlar da iktidar taraftar ve yöneticilerine o kadar uzak. SUNUCU KADIN ÇOK, YORUMCU KADIN AZ Aslında iktidar kontrolündeki haber kanallarında sadece konuklar değil programda tartışılacak konulara da program sunucuları karar vermiyor. Her kanalda “Program direktörü” ya da benzer isimler verilen bir yönetici, programa katılacak konuk ve konuları Genel Müdür’ün onayına sunarak belirliyor. Elbette Genel Müdür ve “Program direktörü” nün elinde bir yasaklı konuklar listesi mevcut. Ama yine de gelişmelere göre AKP Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile sürekli temas halinde karar veriyorlar. Sistem böyle işleyince sekiz haber kanalından yedisindeki tartışma programlarının HDP’li konuklara tamamen kapalı olması şaşırtıcı değil. Dört hafta içerisinde HDP’li isimleri sadece Tele 1’de görebildim. Tele 1, HDP’den Sezai Temelli ve Hüda Kaya’nın yanısıra TİP’ten Erkan Baş, TKP’den Kemal Okuyan’ı tartışma programlarına davet ederek diğer kanallardan farklılaştı. İzlediğim sekiz kanalın tümünün ortak yönü ise kadın konuklara erkeklere göre çok daha az yer vermeleriydi. Sekiz kanalın dört haftadaki konuklarının sadece 47’si kadındı. Yüzde olarak ifade edersek sadece yüzde 12 gibi son derece düşük bir oran. Kadın konuk oranı Halk TV, KRT ve Tele 1’de, diğer beş kanala göre biraz daha yüksekti. NTV, CNN Türk, Habertürk, Haber Global ve A Haber’deki programlarda 200 konuğun sadece 19’u, Halk TV, KRT ve Tele 1’deki 168 konuğun 28’i kadındı. Konuklarda kadın sayısı bu kadar düşükken, program sunucularında kadınların oranı daha yüksek. Sekiz kanaldaki toplam 37 programın 16’sının sunucusu kadın. Program yöneten kadın sayısının bu kadar yüksek olmasına rağmen kadınların “kanaat teknisyeni” olarak bu programlarda yer alması hâlâ yetersiz… Bu programları hazırlayanların kadına bakış açıları hâlâ sorunlu… KONU SEÇİMİ KRİTERLERİ AYNI Sadece konukların değil, konuların seçimi de bu tartışma programlarının “bağımsız habercilik faaliyeti” ile ilgisinin koptuğunu gözler önüne seriyor. İzlediğim dört hafta boyunca NTV, CNN Türk, Habertürk, Haber Global ve A Haber’deki tartışma programlarında ilk dikkatimi çeken, konuların hemen hepsinde aynı olmasıydı. Bu beş kanaldan hangisini açarsam açayım aynı konunun farklı isimlerle tartışıldığına tanık oldum. Eğer gündemde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “yeni anayasa yapılması” gibi bir çağrısı yoksa bu TV kanallarında genellikle muhalefet sözcülerinin açıklamaları konuşuluyordu. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Sözde Cumhurbaşkanı” ve eski CHP milletvekili Berhan Şimşek’in “Vali militan, kaymakam militan, yargıçlar militan” sözleri, Muharrem İnce’nin CHP’den ayrılması, İyi Parti’deki çekişmeler bu programların gözde konularıydı. Hele iktidar kontrolündeki A Haber’deki tartışma programlarının neredeyse tamamının konusu CHP. Konuşmacılar sürekli olarak CHP’yi eleştiriyor, suçluyor. Halk TV, Tele 1 ve KRT deki programlarda da siyasi iktidarın gündeme getirdiği konular üzerinden konuşuluyor; bu kanallar kendi gündemlerini yaratamıyorlar. TV’lerdeki konu ortaklığının dışına çıkan neredeyse tek programcı var, o da Fatih Altaylı. Habertürk’teki Teke Tek programında kendine özgü konu ve uzman konuklar belirleyip, diğer tartışma programlarından farklılaşıyor. Örnek vermek gerekirse, 2 Şubat akşamı NTV ve CNN Türk, Anayasa değişikliği ve CHP’den üç milletvekilinin istifasını konuşuyordu. Haber Global’de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile A Haber’de de çeşitli konuklarla Boğaziçi’ndeki öğrenci eylemleri tartışılıyordu. Fatih Altaylı ise o akşam esnaf örgütleri yöneticilerini programa konuk almış, “Kapanan işletmeler” konusunu işliyordu. 2 Şubat akşamı eleştirel tv kanalları da “gündem”e takılmışlardı. TELE 1’de Anayasa değişikliği, Halk TV ve KRT’de ise Boğaziçi’ndeki eylemler konuşuluyordu. Ancak Boğaziçi Üniversitesi’nde yaşananlar ile ilgili olarak ekran altında yazılan başlıklar bile televizyon kanallarının bakışını çok iyi yansıtıyordu: CNN Türk: Boğaziçi eylemlerinin perde arkası / Boğaziçi’nde kim neyin peşinde? A Haber: Muhalefet provokasyonun neresinde / Boğaziçi’nde Gezi provası Habertürk: Boğaziçi protestoları nasıl bitecek? / Protesto hakkı mı, provokasyon mu? Haber Global: Melih Bulu istifa etmeli mi? KRT: Boğaziçi eylemleri Halk TV: Boğaziçi neden hedefte? Tele 1: Boğaziçi direnişi / İktidar Boğaziçi’nde ne yapmak istiyor? Görüldüğü gibi, Halk TV, KRT ve Tele 1 öğrenci eylemini desteklerken, A Haber ve CNN Türk eylemlere karşı pozisyon aldı; Habertürk ve Haber Global ise konu seçimi açısından da ikisinin arasında bir yerde konumlandı. NTV TARTIŞMA PROGRAMLARI YARIŞINDAN ÇEKİLDİ AKP iktidarının tepkisini çekmeden yayın yapmaya çalışan haber kanallarından biri de NTV. O kadar ki, NTV tartışma programlarının sayısını hayli azaltmış. Diğer haber kanalları haftanın 5-6 akşamı tartışma programı yayımlarken, NTV bu programları haftada üç güne indirmiş durumda. Her hafta salı günleri Ahmet Arpat’ın sunduğu “Siyasi İşler” adlı programı yayımlanıyor. Bu programın sabit konukları SETA Genel Koordinatörü Prof. Dr. Burhanettin Duran ve Sabah yazarı Okan Müderrisoğlu’nun ortak özelliği iktidar yanlısı olmaları. Programın üçüncü konuğu Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Kasım Han ise akademisyen kimliği ağır basan, konulara daha teknik açılardan yaklaşan bir isim. Haftada bir ya da iki gün de “Yakın Plan” programı yayımlanıyor. Gündemdeki konuların tartışıldığı bu programa daha çok uzman konuklar ve iktidara yakın gazeteciler davet ediliyor. Muhalif kimliği ile tanın isimlere rastlanmıyor bu programda. Haftanın kalan akşamlarında da Prof. Dr. Osman Müftüoğlu ile Hayatın senin elinde”, “Mete Çubukçu ile pasaport” ve Rıdvan Dilmen’in “Yüzde yüz futbol” programları ekrana çıkarılıyor. Haftada iki kez yayımlanan “Yüzde yüz futbol” programı bazen süper ligdeki maçların günlerine göre haftada üçe de çıkabiliyor. Bu haliyle NTV, haber kanalları arasındaki tartışma programları yarışından çekilmiş görünüyor. NTV’nin bu tavrı, kavgalı gürültülü programlardan reyting getirse de uzak durulması ve haber kanalı çizgisini koruma çabası olarak sunuluyor. Ama aslında tam olarak iktidar yanlısı görünüm vermekten kaçınılarak kentli, orta/orta üst sınıf, okumuş, laik kesimden oluşan klasik izleyici kitlesi korunmaya çalışılıyor, hem de Saray’ın tepkisini çekecek işlere girilmemiş olunuyor. Gerçek gündemin ve ülke sorunlarının haberciliğin gerektirdiği gibi tartışılamamasından doğan boşluk da sağlık ve futbol programlarıyla kapatılmaya çalışılıyor. EKRANLAR KAVGA EDEN KAFALAR İLE KAPLANDI Hakikaten de ekranlardaki tartışma programlarının formatı eskiyle kıyaslanmayacak kadar değişmiş durumda. Ali Kırca’nın “Siyaset Meydanı”, Savaş Ay’ın “A Takımı” gibi, katılanların görüşlerini rahatlıkla dile getirdiği, samimi bir dille tartıştığı eski programlar yok artık. Birbirini anlamaya çalışmayan, hakaret dilini kullanmaktan kaçınmayan insanların yer yer kavgaya varan üslup kullandıkları gürültülü ortamlara dönüştü bu programlar. Pandemi nedeniyle bazı konukların stüdyoya gelememesinin de etkisiyle konukların görüntüsünün ekrana yansıtılması, ekranların “konuşan kafalar” ile dolmasına yol açtı. Üstelik artık konuk sayısı da arttı. Bazı programcılar, “Ne kadar çok konuk getirsek daha iyi görünür” anlayışıyla “konuşan kafalar”ın sayısını çoğaltıp duruyor. Sırf “konuşan kafalar” olsun diye bakılınca uzmanlık geri planda kalıyor, nitelik sorunu ortaya çıkıyor. Ekranlarda sürekli görünen bir konuk, dış politikadan güvenlik sorunlarına, oradan hukuki tartışmalara kadar akla gelebilecek hemen her konuda değerlendirme yapabiliyor; görüşlerini aktarabiliyor. Örneğin Mete Yarar, emekli bir asker ve güvenlik uzmanı. Ama izlediğim süre içerisinde CNN Türk’te tam sekiz tartışma programına katıldı; Avrupa Parlamentosu’nun eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkındaki çağrısı, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Sözde Cumhurbaşkanı” ifadesi, ABD’de Joe Biden’ın başkan seçilmesi, Boğaziçi Üniversitesi’ndeki eylemler, CHP’li Berhan Şimşek’in valilerle ilgili sözlerinin tartışıldığı programlara katılıp değerlendirmelerde bulundu. Halbuki bir güvenlik uzmanının bu kadar farklı konuda derinlemesine bilgi sahibi olması, her konunun uzmanı olması mümkün değil. Tabii aynı uzmanlık sorunu, gazeteciler için de geçerli… DÜZENLİ KONUKLARA ÖDENEN ÜCRET Ayrıca bu programların konukları ikiye ayrılıyor; arada bir çağrılanlar ve “düzenli konuklar”. Arada bir davet edilenler değilse de “düzenli konuklar”ın çoğu, televizyon kanallarından ücret alıyor. Düzenli davet edilen bu konuklar bazen “Güvenlik Danışmanı” gibi unvan verilerek kanalın kadrolu elemanı haline getiriliyor. Ama genellikle anlaşmalar sözlü ve kayıt dışı oluyor, ödeme de “telif” biçimde yapılıyor. Her ay belirli bir miktar ödeme yapılan kişilerin diğer kanallardaki programlara da çıkmamaları isteniyor. Elbette bu konukların para almalarında bir sakınca yok. Harcadıkları zamanın ve emeğin karşılığının ödenmesi doğal. Ancak ben bu ilişkinin izleyiciler tarafından da bilinmesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü izleyiciler, sadece konuk gibi görünenler ile TV kanalı arasında maddi ilişki olduğunu bilmiyor. Halbuki araya para girince bağımsızlık ortadan kalkıyor, o uzman TV kanalının ücretli elemanı haline geliyor. Bu ilişkiyi bilmek, söylediklerini ona göre değerlendirmek izleyicilerin hakkı. Hem şeffaflıkta ne sakınca var ki? Ayrıca eklemekte yarar var; televizyonlardaki bu programlarda sık görünmenin siyasi partilerin etkinliklerinde ve belediyelerde ücretli konuşmalar yapmak gibi ekstra işler getirmesi de ayrı bir araştırma konusu… Faruk BİLDİRİCİ / 18 Şubat 2021 NTV-CNN TÜRK- HABERTÜRK- HABER GLOBAL- A HABER KONUK İSİMLERİ (11 Ocak – 7 Şubat 2021) GAZETECİ VE YAZARLAR: (52) Zafer Şahin, Nedim Şener, Melik Yiğitel, Turgay Güler, Hadi Özışık, Hakan Çelik, Fehmi Çalmuk, Abdülkadir Selvi, Latif Şimşek, Nuh Albayrak, Merve Şebnem Oruç, Cem Küçük, Mustafa Kartoğlu, Okan Müderrisoğlu, Nihal Bengisu Karaca, Hilal Kaplan, Nagehan Alçı, Emin Pazarcı, Hikmet Genç, Mahmut Övür, Metin Özkan, Ferhat Ünlü, Kurtuluş Tayiz, Bülent Erendaç, Rahim Er, Abdurrahman Şimşek, Hacı Yakışıklı, Ekrem Kızıltaş, Sevil Nuriyeva, Mustafa Şen, Hasan Öztürk, Nebi Miş, Murat Çelik, Özlem Gürses, Necdet Saraç, Oral Çalışlar, İsmail Saymaz, Deniz Zeyrek, Gürkan Zengin, Fikret Bila, Gürkan Hacır, Barış Yarkadaş, Serdar Cebe, Cüneyt Özdemir, Orhan Uğuroğlu, Şaban Sevinç, Hulki Cevizoğlu, Ali Saydam, Serdar Kuzuloğlu, Serdar Akdoğar, Nazif Karaman, Faruk Erdem, POLİTİKACILAR (56) Temel Karamollaoğlu, Mustafa Kamalak, Ahat Andican, Yavuz Ağıralioğlu, Ümit Özdağ, Ümit Dikbayır, Sinan Oğan, Önder Aksakal, Fatih Erbakan, Gültekin Uysal, Uğur Poyraz Oğuz Kaan Salıcı, Gürsel Tekin, Bülent Tezcan, Berhan Şimşek, Bedri Baykam, Ö. Lütfi Avşar, Çetin Soysal, Aytuğ Atıcı, Gamze Pamuk Ateşli, Elfin Tataroğlu, Gülay Yedekçi, Ali Haydar Fırat, Burhanettin Bulut, Cemal Enginyurt, Bülent Akarcalı, Bülent Turan, Mehmet Metiner, Doğu Perinçek, Mustafa İlker Yücel, Özcan Yeniçeri, Saffet Sancaklı, Resul Tosun, Cemil Çiçek, Savcı Sayan, Süleyman Soylu, Kenan Alpay, Bekir Bozdağ, Cevdet Yılmaz, M. Emin Akbaşaoğlu, Mevlüt Karakaya, Zeynel Emre, Canan Sezenler, Mehmet Sarı, Haşim Teoman Sancar, İsmail Tatlıoğlu, Şenol Sunat, Selami Altınok, Turan Aydoğan, Erkan Akçay, Yaşar Yıldırım, Çiğdem Karaaslan, İzzet Ulvi Yönter, Sermet Atay, Ali Ercoşkun, Bahadır Erdem, AKADEMİSYENLER: (55) Prof. Dr Ümit Kocasakal, Prof. Dr. Barış Doster, Prof. Dr. Burhanettin Duran, Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, Doç. Dr. Murat Arslan, Prof Dr. M. Hakkı Caşın, Prof. Dr. Mehmet Şahin, Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu, Doç. Dr. Hasan Basri Yalçın, Prof. Dr. Özgür Önel, Prof. Dr. Yankı Yazgan, Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Prof. Dr. İftihar Köksal, Prof.Dr. Recep Öztürk, Prof. Dr. Çağrı Büke, Prof. Dr. Hasan Önal, Prof.Dr. Şevket Pamuk, Prof. Dr. Naci Görür, Prof. Dr. Kayıhan Pala, Prof. Dr. M. Sait Gönen, Prof. Dr. Necmettin Ünal, Prof.Dr. Selçuk Şirin, Prof. Dr. İlyas Topsakal, Dr. Fatma Aksal, Bülent Yavuz, Prof. Dr. Necmi İlhan, Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, Doç.Dr. Hüseyin Alptekin, Doç.Dr.Selami Alptekin, Prof. Dr. Selami Kuran, Prof.Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Doç.Dr. Ece Baban, Doç. Dr. Fahri Erdenel, Prof. Dr. Mustafa Çalış. Doç. Dr. Oğuzhan Bilgin, Prof. Dr. Levent Eraslan, Doç. Dr. Elif Mutlu, Prof.Dr. Sinan Canan, Prof.Dr. Ersan Şen, Prof.Dr. Mehmet Akif Okur, Dr. Özgür Tör, Prof. Dr. Gülümser Heper, Prof. Dr. Hüseyin Altaş, Doç. Dr. Enes Bayraklı, Hakan Akbaş, Kılıç Buğra Kanat, Prof. Dr. Kürşad Zorlu, Doç. DR. Can Kakışım, Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, Prof. Dr. Özden Zeynep Oktav, Prof. Dr. M. Zihni Sungur, Prof. Dr. Belma Tuğrul, Ömer Aydın, Özgür Bolat, GÜVENLİK ANALİSTİ, STRATEJİST, EMEKLİ BÜYÜKELÇİ-EMEKLİ EMNİYETÇİ (10) Mete Yarar, Uluç Özülker, Erdoğan Karakuş, İ. Hakkı Pekin, Abdullah Çiftçi, Eray Güçlüer, Cem Gürdeniz, Abdullah Ağar, Coşkun Başbuğ, Gürsel Tokmakoğlu, DİĞERLERİ (27) Ruşen Gültekin, Bülent Yücetürk, Murat Volkan Dülger, Serkan Toper, Aydın İşkur, Adem Yıldırım, Cem Kaya, Fatih Atalay, Derya Yanık, Hakan Bayrakçı, Murat Gezici, Hilmi Taşdemir, Faruk Acar, İhsan Aktaş, Can Selçuki, İbrahim Uslu, Akan Abdula, Mehmet Uçum, Firuz Dağlıkaya, Kaya Demirer, Yüce Zerey, Canan Duman, Serkan Oral, Ali Ekber Yıldırım, Agah Aydın, Banu Koç Çakan, Murat Dağıtmaç, HALK TV-TELE 1 VE KRT KONUKLARI İSİM LİSTESİ (11 Ocak – 7 Şubat 2021) GAZETECİ VE YAZARLAR (53) Murat Sabuncu, Levent Gültekin, Kadri Gürsel, Emin Çapa, Timur Soykan, Ozan Gündoğdu, Aykut Küçükkaya, Necdet Saraç, Barış Soydan, Abbas Güçlü, Fikret Bila, Yaşar Aydın, Mehmet Y. Yılmaz, Murat Yetkin, Eren Erdem, Cenk Başlamış, Ceyda Karan, Aytunç Erkin, Murat İde, Akif Beki, Yavuz Oğhan, Gürkan Hacır, İsmail Saymaz, Barış Yarkadaş, Zeynep Gürcanlı, Yıldız Yazıcıoğlu, Nergis Demirkaya, Orhan Uğuroğlu, Mehmet Ocaktan, Nur Batur, Mehmet Ali Güller, Zülfü Livaneli, Figen Şakacı, Sedef Kabaş, Can Ataklı, Mustafa Balbay, Barış Pehlivan, Murat Ağırel, Yılmaz Özdil, Orhan Bursalı, Yavuz Selim Demirağ, Ümit Zileli, Uğur Dündar, Yılmaz Polat, Emre Kongar, Barış Terkoğlu, Deniz Zeyrek, Mehmet Tezkan, İbrahim Kahveci, Bora Ergin, Ayşen Şahin, Şeyda Taluk, Olga Haldız POLİTİKACILAR (58), Meral Akşener, Yavuz Ağıralioğlu, Selçuk Özdağ, Mustafa Kamalak, Mustafa Yeneroğlu, Cem Toker, Rıfat Serdaroğlu, Erkan Baş, Emin Şirin, Hüda Kaya, Sezai Temelli, Nesrin Nas, Nazif Okumuş, Kemal Okuyan, Alper Taş, Ayhan Sefer Üstün, Özgür Özel, Ekrem İmamoğlu, Ömer Fethi Gürer, Atilla Sertel, Veli Ağbaba, Bülent Tezcan, Faik Öztrak, Deniz Yavuzyılmaz, Önay Alpago, Aydemir Güler, Gökhan Günaydın, Aykut Erdoğdu, Gürsel Tekin, Berhan Şimşek, Ali Öztunç, Haluk Pekşen, Hüsnü Bozkurt, Murat Bakan, Elfin Tataroğlu, Murat Karayalçın, Engin Özkoç, Engin Altay, Ali Öztunç, Onur Öymen, Gökan Zeybek, Canan Kaftancıoğlu, Prof. Dr. Gaye Usluer, Yüksel Taşkın, Abdüllatif Şener, Gülay Yedekçi, Emine Gülizar Emecan, Tacidar Seyhan, Melda Onur, Bahattin Yücel, Fethi Açıkel, Ahmet Akın, Selim Temurci, Aydın Sezgin, Turan Aydoğan, Ertan Aksoy, İsmail Tatlıoğlu, Ercüment Akdeniz, AKADEMİSYENLER (20) Prof. Dr. Üstün Ergüder, Prof. Dr. Ergun Özbudun, Prof. Dr. Murat Somer, Prof. Dr. Binnaz Toprak, Prof. Dr. Yalçın Karatepe, Prof. Dr. Sinan Adıyaman, Prof. Dr. Yenal Zafer, Prof. Dr. İlhan Uzgel, Prof. Dr. Kayıhan Pala, Prof. Dr. Fuat Keyman, Prof. Dr. Evren Balta, Prof. Dr. Hasan Köni, Prof.Dr. Ahmet Saltık, Prof. Dr. Gökhan Çapoğlu, Prof. Dr. Barış Doster, Prof. Dr. Süheyl Batum, Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu, Prof. Dr. Aziz Konukman, Prof. Dr. Serhat Güvenç, Ömer Taşpınar, Burak Cop, Ali Çarkoğlu, Edgar Şar, Seren Selvin Korkmaz, Kerim Rota, Aykut Kalaycı, İkbal Dürre, Yusuf Fidan, Hakan Güneş, Filiz Başkan, Güvenlik uzmanı-Stratejist, Emekli Diplomat-Emekli Asker-Emekli Emniyetçi (9) Metin Gürcan, Türker Ertürk, Sinan Ülgen, Erol Mütercimler, Hanefi Avcı, Haldun Solmaztürk, Ahmet Yavuz, Tugay Uluçevik, Haluk Ilıcak, Diğerleri (26) Salim Şen, Feyza Altun, Ruşen Gültekin, Tuba Torun, Celal Çelik, Turgut Kazan, Mahsuni Karaman, Uğur Poyraz, Ahmet Özel, Sabih Kanadoğlu, Vural Cengiz, Vedat Bulut, Murat Kapıkıran, Dursun Berk, Kemal Yazar, Kemal Özkiraz, Mehmet Ali Kulat, İbrahim Uslu, Meltem Cumbul, Alpay Telek, Muhittin Kaya, Ali Bahçuvan, Sefa Üldaş, Ahmet Erdemli, Enver Göçek, Amine Aygistova.