Doğal Afetler Sonrası Yaşanılan Psikoljik Süreçler ve Baş Etme Becerileri
Asrın felaketi olan bu depremin oluştuğu bölgelerde yıkıma sebep olurken insan psikolojisinide yıkıma uğratan doğal bir afettir.
Bilinen araştırmalar sonucunda nesiller arası travma olarak adlandırılan bu olay, psikoterapi sürecinden destek alınmassa ruhsal olarak çok daha derin ve kalıcı izler bırakmaktadır. Yaşanılan bu durum travma olarak bizlerden gelecek nesillere aktırılmaktadır.
Türkiye’de 6 Şubat 2023 yılında merkez üstü Kahramanmaraş olan ve 11 ilimizi etkileyen asrın felaketinde çok canlar kaybettik arada umut olan mucizelere tanık olduk. Gün geçtikce ortaya çıkan bilançonun, ne kadar ağır olduğunu farkettik. Durumlar böyle olunca bu sürecin sonrasında artık bazılarımız şok sürecine girmiş hissizleşme yaşamamış , bazılarımız için isyan ve öfke evresinde devam ederken bazılarımız için bitmiş ve bazılarımız için ise kabullenme aşamasına geçilmiş olabilmektedir.
Bu dönemde sürekli heryerde sosyal medya olsun, tv ve diğer iletişim araçlarından bu yaşadığımız acıyı görmekteyiz ve sürekli bu acıya mağruz kalmaktayız. Kendinizi, ailenizi ve çocuklarınızı görsel olarak ve işitsel olarak deprem ile ilgili yayınlardan uzak tutmanız faydalı olacaktır.
Bu yaşadığımız anormal olan olayda bizim yaşadığımız duygusal durumlar çok normal fakat uzun süreli devam etmesi ruhsal açıdan kalıcı izler bırakıp sizi travmatize edebilir.
Deprem sırasında ve sonrasındaki tepkiler, her insanda farklılık gösterebildiği gibi hepimizde olan ortak duygu korkudur. Depremin hemen ardından kişi kendini aşırı korkmuş, ne yaptığını bilemez halde hissetme, duygularını hissedememe, tepki verememe, bulunduğu ortamı ya da durumu tam algılayamama gibi belirtiler yaşayabilir. Kişiyi aniden etkisi altına alan ölüm korkusu kişide çaresizlik ve panik duygusu oluşturabilir.Bu belirtiler bir ay sonrasında devam edebilen bu duygular için psikolojk danışmanlık veren uzmanlara başvurmanızı tavsiye ederim.
Eğer depremden etkilenmişseniz, öncelikle kendinize ve ailenize güvende olduğunuzu hatırlatın. Daha sonra, deprem sonrası yaşadığınız zorlukları kabul etmek ve bunları paylaşmak önemlidir. Bu konuda profesyonel destek almak, psikolojik açıdan toparlanmanıza yardımcı olabilir.
Aile içinde depremden etkilenen bir çocuğa depremin ne olduğu konusunda doğru bir şekilde bilgi vermek ve çocuğun anlayabileceği bir dil kullanmak önemlidir. Deprem, yer kabuğunun hareketi sonucu meydana gelen doğal bir afet olarak tanımlanabilir. Depremin ne zaman meydana gelebileceği, ancak ne zaman olacağını asla bilemeyeceğimizi söyleyebilirsiniz. Ayrıca, çocukların kendilerini güvende hissetmeleri için hangi önlemleri alabilecekleri konusunda da bilgilendirilmeleri gereklidir.
Ayrıca, çocukların yaşadıkları duyguları ifade etmelerine izin verilmelidir. Bu, onların deprem sonrasında yaşadıkları zorluklarla başa çıkma sürecinde yardımcı olabilir. Depremzedelere ve yakınlarına psikososyal destek sağlanması, toplumsal dayanışmanın artmasına ve deprem sonrası toplumsal iyileşmenin hızlanmasına katkı sağlayabilir.
Ayrıca, ailelerin çocuklarının deprem sonrası yaşadıkları stres ve kaygı gibi duyguları anlamaları ve destek vermeleri de önemlidir. Çocuklar genellikle yetişkinlere model olurlar, bu nedenle ailelerin kendilerinin de sakin ve olumlu bir tutum sergilemeleri, çocukların stres ve kaygılarını azaltabilir.
Deprem sonrasında ailelerin bir arada kalmaları ve birbirlerine destek vermeleri, depremden etkilenenlerin toparlanma sürecine yardımcı olabilir. Ayrıca, çocukların deprem sonrası normal hayatlarına dönmesi için güvenli bir ortam sağlamak da önemlidir. Bu, çocukların günlük rutinlerine geri dönmesi ve normalleşme sürecini hızlandırabilir.
Sonuç olarak, depremzedelere ve yakınlarına psikososyal destek sağlamak önemlidir. Ayrıca, çocuklara depremin ne olduğu ve nasıl başa çıkabilecekleri konusunda doğru ve anlaşılır bir şekilde bilgi vermek, onların stres ve kaygılarını azaltabilir. Ailelerin birbirlerine destek vermeleri ve güvenli bir ortam sağlamaları da deprem sonrası toparlanma sürecinde önemli bir rol oynar.
Topluma yönelik psikolojik desteğin halk sağlığı konusunda önemli bir konu olduğunu belirten Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Sur konuşmasında; “Bu çalışmalar çerçevesinde ihmal edilme riski yüksek ama çok önemli olan bir kısım da topluma psikolojik desteğin verilmesidir. Hemen herkesin acısının olduğu bugünlerde acılı olanlara durumu anlama, kabullenme, toparlanma ve normale dönme motivasyonu sağlanmalıdır. Çöküntü içine girmiş kişilere psikoterapi desteği verilmelidir.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Çok kayıp verdik biliyorum lakin geleceğimizi inşaa etmek için psikolojik olarak iyi olup, iyi halimizi korumamız gerekiyor.
Psikolojik iyi olma hali neden çok önemli ; öncelikle kendinize olan ihtiyacınız herzaman devam ediyor ve edecek. Kendimize ve sonrasında başkalarına faydalı olabilmek adına, şu an hayatımızda var olan rutinlerimize devam edip,iyi olmaya çalışmamız lazım. Gündelik rutinlerinize devam etmek sizde güven duygusu oluşturur ve iyileşme sürecine önemli katkı sağlar.
Sevdiğiniz sizi rahatlatan hobilerinize yönelin, odak noktanızda size iyi gelicek, moral ve motivasyon olucak olaylarla ve kişilerle vakit geçirin. Yaşam enerjinizi besliyecek faydalı amaçlara yönelin.
Stres yönetimi tekniklerini uygulayın: Nefes alırken kalbimiz hızlanır, verirken ise yavaşlar. Nefesi verirken nefes hızının uzatılması (üfleyerek, ıslık çalar gibi) kalp hızını yavaşlatır. Böylelikle beynimize güvendeyiz mesajını iletebiliriz.
Bu arada maneviyatımızı yüksek tutalım, inancımız islam topluluğunda önemli bir yer ediniyor,manevi inanç bizlerin ruhsal olarak güçlenmemizi sağlıyor.
Depremde hayatını kaybedenlere rahmet diliyorum. Depremzedelerin tez vakitte manen ve madden güçlenmelerine ve psikolojik olarak iyileşmelerini diliyorum.
Çok derin kalbi üzüntülerimi ifade etmek güç olsada , sizinle bu yazıyı paylaşmak bi nebzede olsa gönlümü teskin ediyor ve umut var oluyorum.
Yaralarımızı birlikte saralım,bizi ancak bu iyileştirir.Yardımı ve desteği birbirimizden hiç eksik etmeyelim. Bizim insanımız yardımsever ve duygusal bir toplumdur, biz ancak bu şekilde iyileşiriz.
Sevgi herşeyi iyileştirir.
Uzman Psikolog & Sosyolog & Sosyal hizmet Uzmanı
Rukiye Sultan Gür