Ağır ekonomik kriz altında bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı için meydanlara çıkacak milyonlarca emekçi, hem işçi sınıfının durumunu ortaya koyacak hem sorunları dile getirecek hem çözüm önerilerini sıralayacak. Özellikle, ekonominin küçülmesiyle yükselen işsizlik, artan enflasyonla eriyen ücretler meydanların temel konusu. Çalışan hakları açısından “son kale” olarak nitelendirdikleri kıdem tazminatının, bir fona dönüştürülmeye çalışılması ise bu yılki 1 Mayıs’ın kırmızı çizgisi.
Cumhuriyet'ten Emre Deveci ve Mustafa Çakır'ın haberine göre, işte emekçinin bu yılki 1 Mayıs gündemi şu şekilde:
İşsizlik artıyor
Ocak ayı itibarıyla istihdam edilen kişi sayısı 27.1 milyon kişiye geriledi. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 28 milyon kişiydi. Dar tanımlı işsiz sayısı ise 3 milyon 409 binden 4 milyon 668 bin kişiye çıktı. İşsizlik oranı da yüzde 10.8’den yüzde 14.7’ye yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 22.1. Ayrıca Avrupa Birliği’nde dar tanımlı işsizlik oranı ortalaması yüzde 6.4.
Ücretler eriyor
Türk-İş’in araştırmasına göre, 4 kişilik ailenin açlık sınırı 2 bin 107 lira, yoksulluk sınırı ise 6 bin 863 lira. Bugün yaklaşık 7 milyon işçi asgari ücret alıyor. Özellikle bu 7 milyon çalışan için asgari ücret çoktan açlık sınırının altında indi. Oysa sadece bekar bir çalışanın aylık yaşam maliyeti tutarı 2 bin 601 lira.
Merkez Bankası’nın (TCMB) dün açıkladığı enflasyon raporunda da reel ücretlerdeki düşüşe işaret edildi. Raporda, “İşsizlik oranlarındaki artışın sürdüğü 2018 yılının son çeyreğinde nominal ücretlerdeki yıllık artış oranı yüzde 12 olarak gerçekleşmiş, ancak bu oran enflasyon oranının (yüzde 20.3) altında kaldığı için reel ücretler yıllık bazda gerilemiştir” denildi.
Memur zorda
Hükümet ile Memur-Sen’in imzaladıkları toplu sözleşme memur ve memur emeklilerini bu yıl için yüzde 4+5’lik zamma mahkum etti. Oysa enflasyon yüzde 20’lerde Bugün ortalama memur maaşı 3 bin 786 lira. Türkiye Kamu-Sen’in araştırmasına göre memurun sadece gıda ve barınma için yaptığı harcamaların toplamı 2 bin 498 lira.
Emekli yoksul
Türk Emekli-Sen’in araştırmasına göre, yaklaşık 12.5 milyon emeklinin en az yarısı 1200 liranın altında maaş alıyor. Aylık 900-1000 lira maaş alan emekliler var. Son emekli maaşları da şöyle: Tarım emeklisi 1189 lira, esnaf emeklisi 1595 lira, SSK emeklisi 2000 öncesi 1818 lira, 2000 sonrası 1125 lira. Memur emeklisi 2 bin 379 lira.
‘Kadrolu’ya zam şoku
Kamuda kadroya, belediyelerde ise şirketlere geçirilen 1 milyona yakın işçi, 2020 sonuna kadar 6 ayda bir yapılacak yüzde 4’lük zamlara mahkum edildi. Bu işçiler enflasyon farkı alamıyor. Kamudaki işçilere verilmesine karşın, belediyede şirketlere geçirilen işçilere 52 günlük ikramiyeleri de ödenmiyor.
KİT ve geçici işçi mağdur
Hükümet kamudaki işçileri kadroya alırken, kamu iktisadi teşebbüslerindekilerle (KİT) birlikte 100 bine yakın işçiyi kapsam dışında bıraktı. İşçiler kadro istiyor. Geçici işçiler de kadro bekliyor. Mevsimlik işlerde çalıştırılan işçiler 6 aydan sonra işten çıkarılıyor. Bu işçilere işsizlik maaşı da ödenmiyor. Sendikalar, geçici işçilerin çalışma sürelerinin uzatılmasını ve kadroya alınmasını istiyor.
