Gıda ürünlerinde enflasyon resmî rakamlara göre bile yüzde 20 seviyesindeyken Diyanet geçen yıl 27 TL olarak açıklanan Ramazan fitresine bu yıl yalnızca 1 TL ekledi. Fitre miktarının belirlenmesinde ülkedeki yoksulluk sınırının yüksek görünmemesi kaygısının etkili olduğu ileri sürüldü. Bir kişinin günlük gıda ihtiyacını karşılaması gereken tutarın günlük asgari ücretin oldukça altında kalması da ayrıca eleştiri konusu oldu.
Dinİşleri Yüksek Kurulu, 2022 Ramazan başlangıcına kadar fitreyi 28 lira olarak belirledi. Son dört yılda en az 3 TL artış yapılmasına rağmen miktarın bu kez 1 lirada kalması dikkat çekti.
Rakamın belirlenmesinde, günün şartlarında bir kişinin günlük gıda ihtiyacının ortalamasının esas alındığı vurgulandı.
Ancak gıda enflasyonunun yüzde 20 olduğu dönemde geçen yıla göre yapılan yetersiz artış eleştiri konusu oldu.
‘GÜNLÜK 28 TL’YE BİR FAKİR SABAH AKŞAM NASIL DOYACAK’
Diyanet’in belirlediği fitre rakamı, dört kişilik bir ailenin aylık gıda ihtiyacının mevcut asgari ücretten 535 TL daha fazla olduğunu ortaya koydu.
CHP’li Mahmut Tanal “Fitrenin amacı bir fakiri sabah akşam doyurmak. Gıda enflasyonu ortadayken 28 TL’yle kim doyar?” tepkisini gösterdi.
Sosyal medyada da eleştiriler yükseldi. Kullanıcılar, fitrenin belirlenmesinde gerçeklere daha uygun kriterlerin gözetilmesi gerektiğini belirtti.
Fitre miktarı tepki çekti! Diyanet enflasyonu görmedi
Diyanet'in fitre miktarını 28 TL olarak açıklaması enflasyon ve döviz kurlarını düşününce hesapları alt üst etti. Enflasyon oranıyla birlikte gıda fiyatlarında neredeyse yüzde 25'lik bir artış yaşandığı düşünülürse fitre için açıklanan miktar beklenenin çok altında kaldı. Öte yandan 4 kişilik bir ailenin fitre miktarına göre aylık beslenme masrafı da asgari ücretin üstünde kalıyor.
EDA NARİN | KARAR
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, fitre miktarını açıkladı. 2021 yılı Ramazan ayının başlangıcından 2022 yılı Ramazan ayının başlangıcına kadar olan süre için fitre miktarı 28 TL olarak belirlendi.
Fitre miktarının belirlenmesinde, İslam dininin temel kaynaklarında zikredilen deliller ve günün şartlarında bir kişinin günlük gıda ihtiyacının ortalamasının esas alındığı vurgulandı.
Açıklamada, karar verilen meblağın, nakdi olarak verilebileceği gibi gıda gibi maddelerden ayni olarak da verilebileceği belirtilerek, "Belirlenen bu miktar aynı zamanda, günlük fidye miktarıdır. Bununla birlikte her bir mükellef (fitre veren kişi) bir günlük kendi gıda harcamasına denk düşecek meblağı ya da daha fazlasını fitre/fidye olarak da verebilir" ifadesi kullanıldı.
OKLAR DİYANET'E DÖNDÜ
Diyanet'in fitre miktarını 28 TL olarak açıklaması ise tepki çekti. Diyanet'in belirlediği rakamın enflasyon ve döviz kuruna oranla çok düşük olması eleştiri oklarının Diyanet'e dönmesine neden oldu.
ENFLASYON FİTREYİ ETKİLEMEDİ
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) en son açıkladığı verilere göre, yıllık enflasyon yüzde 15,61 olarak gerçekleşti. Enflasyonun artmasının ayak sesleri marketlerden, pazarlardan duyulup vatandaşın cebine direkt olarak yansırken Diyanet'in fitre miktarının yakınından bile geçmedi.
Fitre miktarının TÜİK'in tartışmalı enflasyon ve gıda enflasyon rakamlarının bile altında kalması soru işaretlerine neden oldu.
2 KAT ARTMASI BEKLENEBİLİRDİ
Enflasyonun oldukça altında kalan fitre miktarı, döviz kurlarıyla da çelişir durumda. Günümüzde her siyasi hamleyle yönünü yukarı çeviren, 2020 ve 2021 başında üst sınırları test eden dolar kuru 2018 yılında 3.70 TL civarlarındaydı. 2018 yılının doların alış fiyatının 3,76220 TL, satış fiyatının 3,76900 TL ve dolar/euro paritesinin 0,82655 TL olduğu durumda bile bugün açıklanan fitre miktarının 2 kat artması beklenebilirdi.
YILLARA GÖRE FİTRE MİKTARI VE ENFLASYON ORANLARI
| YILLAR | FİTRE MİKTARI (TL) | YILLIK ENFLASYON ORANI |
| 2005 | 4 | % 7,72 |
| 2006 | 4,5 | % 9,65 |
| 2007 | 5 | %8,39 |
| 2008 | 6 | %10,06 |
| 2009 | 6,5 | % 6,53 |
| 2010 | 7 | %6,40 |
| 2011 | 7,5 | %10,45 |
| 2012 | 8,5 | %6,16 |
| 2013 | 9,5 | %7,40 |
| 2014 | 10 | %8,17 |
| 2015 | 11,5 | %8,81 |
| 2016 | 15 | %8,53 |
| 2017 | 16 | %11,92 |
| 2018 | 19 | %20,30 |
| 2019 | 23 | %11,84 |
| 2020 | 27 | %14,60 |
| 2021 | 28 | %15,61 |
DİYANET'E GÖRE 3 KİŞİLİK AİLENİN AYLIK BESLENME MASRAFI 2 BİN 520 TL
Fitrenin bir kişinin bir günlük beslenme masrafı olduğu düşünüldüğünde ise karşımıza farklı bir hesap çıkıyor. Bu hesaba göre, günlük 28 TL'den bir kişinin bir aylık beslenme masrafı 840 TL oluyor. 3 kişilik bir ailenin geçimi hesaplandığında ise sadece beslenme masrafı 2 bin 520 TL'ye denk geliyor.
FİTRE MİKTARI VE ASGARİ ÜCRET ÇIKMAZI
2021'de asgari ücretin 2 bin 825,90 TL olarak açıklandığı hesaba katıldığında da asgari ücretle geçinen ailenin karnını doyurduktan sonra cebine sadece 305,9 TL kalıyor. Böylece Diyanet'in açıkladığı fitre miktarı referans alınarak yapılacak basit bir hesap, devletin açıkladığı asgari ücret miktarının sadece beslenme ihtiyacını karşılamaya yettiğini gösteriyor.
Bu miktar 4 kişilik bir aile için düşünüldüğünde ise aylık beslenme masrafı 3 bin 360 TL'ye denk gelir ki bu da asgari ücretin 534,1 TL fazlası demek.
TANAL: 28 TL'YLE KİM DOYAR?
Cumhuriye Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal da diyanet2in 28 TL olarak açıkladığı fitre miktarına tepki gösterdi.
Tanal’ın sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı fitre paylaşımı şöyle:
Diyanet, 2021 yılı fitre miktarını 28 TL olarak belirledi. Geçen yılki Ramazan’da fitre miktarı 27 TL’ydi. Fitre sadece 1 TL artmış! Din İşleri Yüksek Kurulu’nun saygıdeğer hocaları, 28 TL’yi hangi ölçüte göre belirlediniz? Fitrenin amacı bir fakiri sabah akşam doyurmaktır. Gıda enflasyonu ortadayken 28 TL’yle kim doyar? Mâide Suresi’nin 89. Ayeti Kerimesindeki “Ailenize yedirdiğinizin ortalama seviyesinden” vurguyu dikkate almanızı öneririm.
Mesela Sayın Diyanet İşleri Başkanımız Ali Erbaş Hoca’nın sabah-akşam yediği yemeğin ücreti ortalama ne kadar tutuyorsa, fitre miktarını da ona göre belirlemeniz gerekiyor.
"SİMİT, KURU EKMEK ÜZERİNDEN HESAPLAMA YAPTIYSANIZ…"
28 TL’yle ancak simit, kuru ekmek alınarak karın doyurulur. Simit, kuru ekmek üzerinden hesaplama yaptıysanız, o da ayrı bir tartışma konusudur. Lütfen resmi kalıpların dışına çıkın. ‘Midesine kuru ekmek giriyorsa aç değiller’ mantığıyla hareket edenlerin ekmeğine yağ sürmeyin!”
FİTRE NEDİR?
Halk arasında fitre diye bilinen fıtır sadakası (sadaka-i fıtır); insan olarak yaratılmanın ve Ramazan orucunu tutup bayrama ulaşmanın bir şükrü olarak; dinen zengin olup Ramazan ayının sonuna yetişen müslümanın, belirli kimselere vermesi vacip olan bir sadakadır.
