Yeşil kuşak projesi dendiğinde aklınıza, "ABD'nin Komünizmle mücadele için İslam'ı kullanmaya" başlaması gelir. Oysa ki, çok fazla dillendirilmese de aynı rolün farklı versiyonu, Hristiyanlar için de oynandı.
Toygun Atilla
ANTİ AMERİKANCI PATRİĞİN İPİ ÇEKİLDİ
Yıl:1948
2. Dünya Savaşı biteli üç yıl olmuştu. Soğuk Savaş'ın tırmandığı yıllardı. Aniden Fener Rum Patriği seçimleri gündeme getirildi.
1946 Şubat'ın da Patrik seçilen Maksimos'un konumu iki yıl gibi çok kısa bir süre sonra tartışmaya açılmıştı.
Sebebi açıktı,
Maksimos, ABD'ye mesafeliydi. Hatta Komünist yanlısı bile olduğu öne sürülüyordu. Batı endişeliydi. Maksimos görevi bırakmalıydı.
Beklenen oldu...
Maksimos, aniden rahatsızlandı. Sağlık nedenlerini öne sürerek istifa etti!
Artık sıra yeni patrik seçimindeydi.
525 YIL SONRA İLK
İstanbul'daki Fener-Rum Patrikhanesi'nin Kutsal Meclisi (Saint Sinod) 1 Kasım 1948'de Patrik seçimi için toplanmıştı.
Amerika'daki Grek Kilisesi'nin Başpiskoposu Athenagoras, artık yeni Patrikti.
Çiçeği burnundaki Patrik Athenagoras, ABD'nin yeni Başkanı Truman'ın tahsis ettiği uçak ile İstanbul'a geldi.
Anti-komünist ve Anti Sovyet tavrını ortaya koyan Athenagoras, Patrik olarak görevlendirmesinde ABD hükümetinin de desteğini aldığını açıkça hissettiriyordu.
ABD hükümetinin desteğinin arkasındaki temel motivasyon ise ABD Protestan kilisesinin gücüydü.
Artık her iki kilise Sovyetlere karşı Soğuk Savaş sürecinde birlikte çalışacaktı.
Ancak bir sorun vardı.
Athenagoras Türkiye doğumlu değildi.
Lozan Anlaşmasına göre ise ancak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Patrik olabilirdi.
O günlerde Soğuk Savaş'ta tarafını seçen Türk hükümeti derhal devreye girdi, Athenagoras yurttaş yapıldı. Engel aşılmıştı.
Athenagoras, 1964'te Papa VI.Paul ile buluştu. Katolik Kilisesi ile Rum Ortodoks Kilisesi 1439'tan sonra ilk kez bir araya geliyordu.
1965'te ise iki dini önder 1054'te iki kilisenin birbirleri hakkında aldığı aforoz kararını kaldırma konusunda fikir birliğine vardılar.
Dinler arası diyalog dedikleri kavramın ilk temel harcı belki de o gün atılıyordu.
TÜRKİYE’YE TOHUM EKİLİYOR
O yıllar Türkiye'de de bir tohumun atıldığı yıl olacaktı.
CIA destekli olarak kurulan Komünizmle Mücadele Derneği'nin Erzurum'daki temsilciliğinin kurucuları arasında yer alan isimlerden biri Fetullah Gülen'den başkası değildi.
Türkiye açısından o yıllardan bu yıllara gelişimizi anlatmamıza gerek yok.
Dinler arası diyalog buluşmalarını, ele geçirilen devlet kurumlarını, kurulan kumpasları, 15 Temmuz darbe girişimini hep birlikte yaşayarak gördük.
KİLİSEYİ AYIRMAKLA İŞE BAŞLADILAR
Gelelim şimdi günümüze, tarihsel sürecinden beri siyasetin yörüngesindeki Fener-Rum Ortodoks Kilisesi aslında bugünlerde dünyanın konuştuğu Rusya-Ukrayna savaşının da ilk ayak sesi oldu.
2018'de Fener Rum Patriği Bartholomeos, Ukrayna Ortodoks Kilisesi'ne otosefallik (bağımsızlık) kazandıran kararnameyi imzalayarak, Ukrayna'nın o günkü Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun katıldığı törenle yeni birleşik kilisenin lideri Mitropolit Epifaniy'e verdi.
Rusya ortaya çıkan bu durumu ülkesi için bir "Milli Güvenlik Sorunu" olarak ilan ederken, Ukrayna ise kiliselerin ayrıldığı günü "Tarihe geçen kutsal gün" olarak tanımlıyordu.
Savaş çanları çalmaya başlamıştı.
Ukrayna Kilisesi, Batı ve ABD yanlısı Fener-Rum Patrikhanesine bağlanmıştı. Ukrayna, NATO, AB üyeliği gibi taleplerinden önce işe kiliseyi ayırmakla başlamıştı.
Artık tablo netti.
Tüm bunlar tarihsel bir okuma ve bugünü görmek için önemli.
Benim kafamı karıştıran ve merak ettiğim ise geleceğin İstanbul Başpiskoposu olarak görülen Bakırköylü Ioannis Lambriniadis'ten yola çıkarak Fener-Rum Patrikhanesi'nin Türkiye açısından önümüzdeki yıllarda oynayacağı rol.
Amerikan-Rum Ortodoks Patrikhanesi Başpiskoposu Ioannis Lambriniadis, 15 Şubat'ta New York Valisi Eric Adams ile yaptığı buluşmanın ardından sosyal medya hesabından aynen şu mesajı yayınlıyordu:
"Sayın New York Valisi Eric Adams ile tekrar bir araya geldiğimiz için çok mutluyum. Patrikhanemizin sorunlarını kendisine ilettim. Türkiye'nin Kıbrıs'ı yasadışı istilasını ve işgalini anlattım, Yunanistan'ın taleplerini ilettim"
NATO üyesi Türkiye, Batı ve ABD yanlısı Fener-Rum Patrikhanesi, soğuk savaştan beri kiliseye destek veren ABD, Fener Rum Patrikhanesine katılan Ukrayna Kilisesi, Rusya'nın "Milli Güvenlik sorunu" olarak nitelendirdiği durumlar, Fetullah Gülen'in Komünizmle Mücadele Derneği'nin kurucusu olarak ortaya çıktığı yıllar, Dinler Arası Diyalog tohumlarının atıldığı günler...
Çanlar kimin için çalıyor?
Kaynak: Odatv / Toygun Atilla
