TÜİK verilerine göre Türkiye’de enflasyon yüzde 54,44’e çıktı. Artan enflasyon ve döviz kuru vatandaşları kiralık ev konusunda çok zor duruma sokuyor. Kiracılar, bazı ev sahiplerinin yasal olmayan taleplerle baskıda bulunduğu söylüyor. Uzmanlar ise kanunlara dikkat çekerek kiracıları uyarıyor. verilerine göre yüzde 54,44'e çıkan yıllık enflasyon, kiracılar ve kiralık ev arayanlar için de büyük bir probleme dönüştü.
DW Türkçe'den Emre Eser'in haberine göre, arz talep dengesindeki bozulmalar nedeniyle de fiyatlar hızla yükseliyor. Enflasyon ise hem kira sözleşmelerini hem de konut fiyatlarını zorluyor.
Kira sözleşmelerinin yenilenmesinde 12 aylık tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ortalaması dikkate alınıyor. Buna göre, Şubat ayı kira artış oranı yüzde 25,98 olarak hesaplandı. Bu oran Şubat 2021'de yüzde 12,53 seviyesindeydi.
Kiracıların şimdi en büyük endişesi, özellikle yaz döneminde yükselmesi beklenen enflasyon ve yüksek kira artış oranı. Ancak bazı ev sahiplerinin bu konudaki tutumu ise kiracıları zor duruma düşürüyor. Sürekli artan enflasyonu işaret eden ev sahipleri kiracılarından yasal orandan daha fazla kira artışı talep ediyor. Bu talebe olumlu yanıt alamayan ev sahipleri kimi zaman kiracılara evi boşaltması yönünde çeşitli baskılar yapıyor.
Peki ev sahibi kirayı istediği oranda arttırabilir mi ve kiracıdan evi istediği zamanda boşaltmasını isteyebilir mi?
DW Türkçe'ye değerlendirmelerde bulunan avukat Hanife Emine Kara, kiralarda uygulanacak artışın ne şekilde yapılacağının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 344'üncü maddesinde düzenlendiğine dikkat çekiyor. Buna göre, yenilenen sözleşme için son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalaması dikkate alınıyor.
Son dönemde bazı ev sahiplerinin kiracılarından artan enflasyonu ve sektördeki artışları bahane ederek yeni zamlar talep ettiğini ifade eden Kara, ancak yasal olarak bunu talep edemeyecekleri uyarısında bulunuyor.
ENAG'IN HESAPLAMASI KABUL EDİLEMEZ
Bağımsız iktisatçılardan oluşan Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) hesaplamasına göre ise yıllık enflasyon yüzde 123,8. Bazı ev sahipleri de fiyat artışlarını ENAG'ın hesaplamasına göre talep ediyor. Ancak mülk sahiplerinin ENAG'ın rakamlarının kira sözleşmelerinde kabul edilemeyeceğini kaydeden Kara, "Kira sözleşmeleri için belirlenen tek istatistik TÜİK tarafından açıklanan son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasıdır." diyor.
Ev sahibinin yasal oranı kabul etmemesi durumunda ise sürecin nasıl işleyeceği konusunda Kara şunları söylüyor:
"Bu durumda kiracı ev değiştirmek istemiyorsa TÜİK tarafından belirlenen son 12 aylık tüketici fiyat endeksi ortalamasına bakarak kira artışı yapabilir. Ve bu oranı mevcut kirasını üzerine ekleyerek kira bedeli olarak uygulayabilir. Ev sahibi bunu kabul etmese bile yasal artış oranı bu olduğu için kiracı evde oturmaya devam edebilir. Bu konuda ev sahibinin kiracıyı evden çıkarma yetkisi yoktur."
Kara, eğer kiracı beş yıldan uzun süredir aynı evde oturuyorsa ve burada bir uyuşmazlık varsa ev sahibinin bu konuda farklı bir değerlendirme talep edebileceğini ifade ediyor.
Kara'nın verdiği bilgilere göre yargı yoluna başvurulduğunda hakim tarafından tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalama, kiralanan mümkün durumu ve bölgedeki emsal kira bedelleri göz önünde bulundurularak hakkaniyetli bir karar veriliyor.
Yaşanan sıkıntıdaki temel sorunun yeterli sayıda yeni konut üretilememesi olduğunu söyleyen Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Hakan Akdoğan ise bu gündemin en az üç yıl daha süreceğini belirtiyor.
Ev fiyatlarının çok kısa sürede 2-3 kat arttığını anlatan Akdoğan, bu durumun çok ciddi bir talep patlaması olmadığı halde gerçekleştiğini belirtiyor.
Akdoğan'ın bu konudaki altını çizdiği nokta bir dönem sürekli artan konut üretiminin aniden durması. Akdoğan göre piyasada hem üretim anlamında hem de fiyatlama mekanizması anlamında bir dengenin sağlanması birkaç yıldan fazla sürecek. Bu süreçte kiracılar benzer sıkıntılar yaşamaya devam edecek. Ancak Akdoğan, kiracıların ev sahipleri ile yaşadıkları sıkıntıda mutlaka kendi yasal haklarını bilmeleri gerektiğini ifade ediyor.
